
practice_AIG_I
.pdf
Глава 2
Определители второго и третьего порядков
Ÿ 1. Решение систем двух и трех уравнений
Рассмотрим систему двух уравнений с двумя неизвестными
a11x1 + a12x2 |
= b1 |
; |
(1) |
|
a21x1 + a22x2 = b2: |
||||
|
Здесь a11, a12, a21, a22, b1, b2 заданные, вообще говоря, комплексные числа, x1, x2 требуется найти. Таблицу
µ¶
A = |
a11 |
a12 |
|
a21 |
a22 |
||
|
называют матрицей второго порядка. Величину
¢ = a11a22 ¡ a12a21
называют определителем матрицы A. Для определителя используют также следующие обозначения:
¯
det(A) = jAj = ¯¯¯ a11
a21
¯
a12 ¯¯¯ = ¢:
a22
Åñëè ¢ =6 0, òî x1 è x2 можно найти по формулам Крамера:
|
|
x1 = |
¢1 |
|
; x2 |
= |
|
¢2 |
; |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
ãäå |
= ¯ |
b2 |
a22 |
¯ |
; ¢2 |
|
= |
¯ |
a21 |
b2 |
¯ |
: |
||||||
¢1 |
|
|||||||||||||||||
|
¯ |
b1 |
a12 |
¯ |
|
|
|
|
¯ |
a11 |
b1 |
¯ |
|
|||||
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
||
Эти формулы не имеют¯ |
смысла,¯ |
когда¯ |
|
|
|
¯ |
|
|||||||||||
|
jAj = a11a22 ¡ a12a21 = 0; |
|
|
|
||||||||||||||
èëè |
|
|
|
a11 |
a12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a21 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
a22 |
|
|
|
|
|
|
|
|

22 Глава 2. Определители второго и третьего порядков
т. е. строки определителя jAj пропорциональны. Если при этом и
b1 = a12 ;
b2 a22
то первое и второе уравнения системы (1), фактически, совпадают, и она имеет бесконечное множество решений. Если jAj = 0, но
b1 6= a12 ;
b2 a22
то первое и второе уравнения системы (1) противоречивы, система несовместна, не имеет ни одного решения.
Примеры. 1) Определитель матрицы системы
x1 + 2x2 = 5; 3x1 + 4x2 = 6
равен |
|
|
|
|
|
¢ = ¯3 4¯ |
= 4 ¡ 6 = ¡2: |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
1 |
|
2 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Система имеет единственное¯ |
|
решение¯ |
|
|
¯3 6¯ |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
x1 = |
¯6 4¯ |
20 |
¡ |
12 |
= 4; x2 = |
6 |
¡ |
15 |
9 |
|
|||||||||||||||||||||
¯ |
5 |
2 |
¯ |
= |
|
|
|
¯ |
1 |
5 |
¯ |
= |
|
|
= : |
||||||||||||||||
|
¯1 2¯ |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
¯1 2¯ |
|
|
|
2 |
2 |
|
||||||||||
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
¡ |
|
|
|
||
|
¯3 |
4¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯3 |
4¯ |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
2) Определитель¯ ¯ |
матрицы системы |
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x1 + 2x2 = 3; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x1 + 4x2 = 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
равен |
|
|
|
|
|
|
¢ = |
¯2 4¯ = 4 ¡ 4 = 0: |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
1 |
2 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ïðè ýòîì |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b1 |
= |
a12 |
= |
3 |
= |
2 |
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b2 |
|
|
|
|
a22 |
6 |
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Уравнения системы, фактически, совпадают. Система имеет бесчисленное множество решений.
3) Система
x1 + 2x2 = 2; 2x1 + 4x2 = 6

Ÿ 1. Решение систем двух и трех уравнений |
23 |
|
|
Рис. 1. Правило расстановки знаков в определителе третьего порядка
не имеет решений, так как ее определитель равен нулю, но
b1 6= a12 :
b2 a22
Обратимся к системе трех уравнений с тремя неизвестными
a11x1 a21x1 a31x1
+a12x2
+a22x2
+a32x2
+a13x3
+a23x3
+a33x3
= b1;
= b2; (2)
= b3:
Из ее коэффициентов можно составить матрицу третьего порядка
A = |
0 a21 |
a22 |
a23 |
1: |
|
a11 |
a12 |
a13 |
A |
|
@ a31 |
a32 |
a33 |
Определитель этой матрицы вычисляется по формуле
¢= a11a22a33 + a12a23a31 + a13a21a32¡
¡a13a22a31 ¡ a12a21a33 ¡ a11a23a32:
Для запоминания знаков, с которыми слагаемые входят в эту сумму, полезно использовать схему, представленную на рисунке 1.
|
|
Пример. Вычислим определитель |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
¯4 5 |
6¯ |
= 1 |
¢ |
5 |
¢ |
9 + 2 |
¢ |
6 |
¢ |
7 + 3 |
¢ |
4 |
¢ |
8 |
¡ |
3 |
¢ |
5 |
¢ |
7 |
¡ |
4 |
¢ |
2 |
¢ |
9 |
¡ |
1 |
¢ |
8 |
¢ |
6 = |
|||
¯7 8 |
9¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 45 + 84 + 96 ¡ 105 ¡ 72 ¡ 48 = 225 ¡ 225 = 0:
Если ¢ 6= 0, то единственное решение системы (2) можно найти по формулам Крамера:
xi = |
¢i |
; i = 1; 2; 3; |
|
¢ |
|||
|
|

24 Глава 2. Определители второго и третьего порядков
ãäå
¢1 |
= |
¯ |
b2 |
a22 |
a23 |
¯ |
; ¢2 |
= |
¯ |
a21 |
b2 |
a23 |
¯ |
; ¢3 |
= |
¯ |
a21 |
a22 |
b2 |
¯ |
: |
|
|
¯ |
b3 |
a32 |
a33 |
¯ |
|
|
¯ |
a31 |
b3 |
a33 |
¯ |
|
|
¯ |
a31 |
a32 |
b3 |
¯ |
|
|
|
¯ |
b1 |
a12 |
a13 |
¯ |
|
|
¯ |
a11 |
b1 |
a13 |
¯ |
|
|
¯ |
a11 |
a12 |
b1 |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
Упражнения
a)
d)
f)
1. Вычислить определители второго порядка: |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
¯ |
3 4 |
¯ |
; b) |
¯ |
8 5 |
¯ |
; c) |
¯ |
|
|
a + b |
|
|
¡a ¡ b |
|
|||||||||||
¯ |
1 2 |
¯ |
|
|
|
¯ |
3 2 |
¯ |
|
¯ |
a2 + ab + b2 a2 ab + b2 |
|||||||||||||||
¯ |
sin ®¯ |
cos ® |
¯ |
e) |
¯cos ' +¯i sin ' |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
; |
|||||||||||
¯ |
sin ¯ |
¯ |
cos ¯ |
¯; |
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
cos ' ¡ i sin ' |
¯ |
||||||||||||
¯ |
|
¯ |
|
¯ |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
(1 |
|
t) |
2 |
|
2t |
|
|
|
|
|
¯ |
|
||
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|||||
¯ |
x ¡3 1 |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||||||
|
x |
2 |
|
1 |
|
|
; g) |
1 + t |
|
|
1 + t |
|
|
2 |
|
: |
|
|||||||||
¯ |
x |
|
|
+ x + 1 |
¯ |
|
|
¯ |
|
|
2t |
|
|
|
|
(1 + t) |
|
¯ |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
||||||
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
1 + t |
|
|
1 + t |
|
|
|
¯ |
|
|
|||||
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
2. Найти решение по формулам Крамера:
¯
¯
¯¯;
a)
b)
5x1 ¡ 7x2 |
= |
1; |
|
|
|
|
|
|
x1 ¡ 2x2 |
= |
0; |
|
|
|
¼ |
|
|
x1 cos ® ¡ x2 sin ® |
= |
cos ¯; |
ãäå ® = |
+ k¼; k = 0; 1; 2; : : : : |
||||
= |
sin ¯; |
2 |
||||||
x1 sin ® + x2 cos ® |
6 |
|
3. Исследовать, при каких a система уравнений
ax1 + 4x2 = 2;
9x1 + ax2 = 3
имеет единственное решение, бесконечно много решений, не имеет ни одного решения.
|
4. Вычислить определители третьего порядка: |
¯ |
|
||||||||||||
a) |
¯ |
4 |
1 |
¡2 |
¯ |
; |
b) |
¯ |
sin ® cos ® cos ¯ |
cos ® sin ¯ |
; |
||||
|
¯ |
5 |
2 |
¡3 |
¯ |
|
|
|
¯ |
¡ 0 |
|
sin ¯ |
cos ¯ |
¯ |
|
|
¯ |
3 |
2 |
4 |
¯ |
|
|
|
¯ |
cos ® sin ® cos ¯ |
sin ® sin ¯ |
¯ |
|
||
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
||||
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
1 |
i |
1¯ |
+ i |
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
c) |
¯¯ |
1¡ |
i |
1 |
¯ |
0 |
: ¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
||
|
¯ |
i |
0 |
|
1 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
¡ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ÿ 1. Решение систем двух и трех уравнений |
|
25 |
|||
|
|
|
|||
5. Найти решение по формулам Крамера: |
|
|
|||
2x1 + 3x2 + 5x3 |
= 10; |
4x1 ¡ 3x2 + 2x3 + 4 = 0; |
|||
a) 3x1 + 7x2 + 4x3 |
= |
3; b) 6x1 ¡ 2x2 + 3x3 + 1 |
= |
0; |
|
x1 + 2x2 + 2x3 |
= |
3: |
5x1 ¡ 3x2 + 2x3 + 3 |
= |
0: |
a) |
6. Вычислить определители второго порядка: |
|||||||||||||||||
¯ |
8 |
12 |
¯ |
; |
|
b) ¯ |
ab |
b2 |
¯ |
; |
c) ¯ |
sin ® |
¡cos ® |
¯ |
; |
|||
|
¯ |
6 |
9 |
¯ |
|
|
¯ |
a2 |
ab |
¯ |
|
¯ |
cos ® |
sin ® |
¯ |
|
||
|
¯ |
" |
1¯ |
|
|
¯ |
|
|
¯¼ |
¯ |
|
¼ |
|
|
¯ |
|
||
e) |
¯ |
¡1 " |
¯ |
¯ |
; |
ãäå¯ |
" = cos¯ |
|
+ i sin¯ |
|
: |
|
¯ |
|
||||
3 |
3 |
|
|
|||||||||||||||
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7. Найти решение по формулам Крамера:
d) |
¯ |
1 |
tan¡ ® |
¯ |
; |
|
¯ |
tan ® |
1 |
¯ |
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
a) |
2x1 ¡ 3x2 = 4; |
|
|
|
b) |
4x1 + 7x2 + 13 = 0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
4x1 ¡ 5x2 |
= 10; |
|
|
|
|
|
5x1 + 8x2 + 14 |
= |
0: |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
8. Вычислить определители третьего порядка: |
|
|
|
¯; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
a) |
¯ |
2 |
5 |
3 |
¯ |
; |
|
|
b) |
¯ |
3 |
¡2 |
8 |
|
¯; |
|
|
c) ¯ |
sin ¯ |
cos ¯ |
1 |
|
||||||||||||||||
|
¯ |
3 |
4 |
2 |
¯ |
|
|
|
|
¯ |
1 |
¡7 |
|
5 |
¯ |
|
|
|
|
¯ |
sin ° |
cos ° |
1 |
¯ |
|
|
|
|||||||||||
|
¯ |
3 |
2 |
1 |
¯ |
|
|
|
|
¯ |
4 |
3 |
5 |
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
sin ® |
cos ® |
1 |
¯ |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
1 |
1 |
|
1¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
2¼ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|||
|
¯ |
|
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
2¼¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
||||||
d) |
¯ |
1 |
! |
|
! |
; |
ãäå ! = cos |
|
|
|
+ i sin |
|
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
¯ |
1 |
!2 |
!2 ¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯9. |
При каком¯ |
|
|
условии справедливо равенство |
|
|
|
¯? |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
¯ |
cos ® |
|
1 |
|
cos ° |
¯ = ¯ |
|
cos ® |
|
|
0 |
|
cos ° |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
¯ |
cos ¯ |
cos ° |
1 |
|
|
¯ |
|
¯ |
|
cos ¯ |
|
|
cos ° |
0 |
|
|
|
¯ |
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
¯ |
1 |
cos ® |
cos ¯ |
¯ |
|
¯ |
|
|
0 |
|
|
|
cos ® |
cos ¯ |
¯ |
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
10. |
Найти¯ |
решение по формулам¯ ¯ |
|
Крамера: |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
5x1 ¡ 6x2 + 4x3 = 3; |
|
|
|
|
5x1 + 2x2 + 3x3 + 2 = 0; |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
a) 3x1 ¡ 3x2 + 2x3 = 2; |
|
b) 2x1 ¡ 2x2 + 5x3 |
|
|
|
|
= 0; |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
4x1 ¡ 5x2 + 2x3 = 1: |
|
|
|
|
3x1 + 4x2 + 2x3 + 10 = 0: |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
11. Показать, что компонента x3 решения системы уравнений |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
µa22 |
¡ a11 a21 |
¶x2 + |
µa23 ¡ a11 a21 |
¶x3 |
= b2 ¡ a11 a21; |
(3) |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b1 |
|
|
|||||
|
|
|
µa32 |
¡ a11 a31 |
¶x2 + µa33 |
¡ a11 a31 |
¶x3 |
= b3 ¡ a11 a31 |
(4) |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
b1 |
|

26 Глава 2. Определители второго и третьего порядков
имеет вид
x3 = |
b1 ¯ |
a31 |
|
|
a32 |
¯ |
¡ b2 ¯ |
a31 |
a32 |
¯ |
+ b3 ¯ |
a21 |
a22 |
¯ |
|
: |
|||||
|
|
¯ |
a21 |
|
|
a22 |
¯ |
|
¯ |
a11 |
a12 |
¯ |
¯ |
a11 |
a12 |
¯ |
|
||||
|
a13 |
¯a21 |
|
a22 |
¯ |
|
¯ |
a11 |
a12 |
¯ |
¯ |
|
a11 |
a12¯ |
|
|
|||||
|
¯ |
a31 |
|
a32 |
¯ |
¡ |
a23¯ |
a31 |
a32 |
¯ |
+ a33¯ |
¯ |
a21 |
|
¯ |
¯ |
|
||||
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
¯ |
¯ |
|
a22 |
|
||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
Ответы, указания и решения |
|
|
|
|
|||||||||||||
1: a) ¡2; b) ¡1; |
c) ¡2b3; |
d) sin(® ¡ ¯); e) 0; |
f) ¡1; |
g) ¡1. |
|||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
2: a) x1 = |
|
|
; y = |
|
|
; b) x1 |
= cos(¯ ¡ ®); y = sin(¯ ¡ ®): |
|
|||||||||||||
3 |
|
3 |
|
3: При a 6= §6 система имеет единственное решение, при a = 6 бесконечно много решений, при a = ¡6 решений не существует.
4: a) ¡5; b) 1; c) ¡2:
5: a) x1 = 3; x2 = ¡2; x3 = 2; b) x1 = 1; x2 = 2; x3 = ¡1. 6: a) 0; b) 0; c) 1; d) 1=cos2 ®; e) 1=2 + ip3=2.
7: a) x1 = 5; y = 2; b) x1 = 2; y = ¡3:
8: a) ¡3; b) 100; c) sin(¯ ¡ °) + sin(° ¡ ®) + sin(® ¡ ¯); d) 0. 9: cos2 ® + cos2 ¯ + cos2 ° = 1:
10: a) x1 = x2 = x3 = 1; b) x1 = 2; x2 = ¡3; x3 = ¡2:
11: Решение. Умножим левые и правые части уравнений (3) и (4) на a11. Получим систему уравнений
(a11a22 ¡ a12a21) x2 + (a11a23 ¡ a13a21) x3 = a11b2 ¡ b1a21; (a11a32 ¡ a12a31) x2 + (a11a33 ¡ a13a31) x3 = a11b3 ¡ b1a31:
Положим
M33 |
= a11a22 ¡ a12a21; |
M32 |
= a11a23 ¡ a13a21; |
M23 |
= a11a32 ¡ a12a31; |
M22 |
= a11a33 ¡ a13a31; |
¢21 = a11b2 ¡ b1a21; ¢31 = a11b3 ¡ b1a31
и запишем эту систему уравнений более компактно:
M33x2 + M32x3 = ¢21;
M23x2 + M22x3 = ¢31:

Ÿ 1. Решение систем двух и трех уравнений |
27 |
|
|
По формуле Крамера имеем
x3 = ¢31M33 ¡ ¢21M23 : M22M33 ¡ M32M23
Запишем подробнее числитель этой дроби:
¢31M33 ¡ ¢21M23 = (a11b3 ¡ b1a31)M33 ¡ (a11b2 ¡ b1a21)M23 =
= b1(a21M23 ¡ a31M33) + a11(¡b2M23 + b3M33):
Знаменатель записывается аналогично:
M22M33 ¡ M32M23 = (a11a33 ¡ a13a31)M33 ¡ (a11a23 ¡ a13a21)M23 =
= a13(a21M23 ¡ a31M33) + a11(¡a23M23 + a33M33):
Выразим a21M23 ¡ a31M33 через M13:
a21M23 ¡ a31M33 = a21(a11a32 ¡ a12a31) ¡ a31(a11a22 ¡ a12a21) =
a21a11a32 ¡ a31a11a22 = a11(a21a32 ¡ a31a22) = a11M13:
Èòàê,
x3 = b1M13 ¡ b2M23 + b3M33 ; a13M13 ¡ a23M23 + a33M33
что и требовалось доказать.
28 |
Глава 2. Определители второго и третьего порядков |
|
|
Ÿ 2. Свойства определителей третьего порядка
Приведем свойства определителей третьего порядка.
1. Определитель не меняется при транспонировании матрицы, на-
пример, |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
4 |
5 |
6 |
= |
2 |
5 |
8 |
= 0: |
||||
|
¯ |
7 |
8 |
9 |
¯ |
|
¯ |
3 |
6 |
9 |
¯ |
|
|
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
¯ |
1 |
4 |
7 |
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
2. Если все элементы какой-либо строки равны нулю, то определитель тоже равен нулю:
¯ |
0 |
0 0 |
¯ |
¯ |
|
|
¯ |
¯ |
|
|
¯ |
¯1 2 3 ¯¯ = 0:
¯7 8 9 ¯
3.Если элементы некоторой строки определителя представлены в виде суммы двух слагаемых, то определитель представляется в виде суммы двух определителей, например,
¯ |
4 5 6 |
¯ |
= |
¯ |
1 + 3 2 + 3 3 + 3 |
¯ |
= ¯ |
1 2 3 |
¯ |
+ |
¯ |
3 3 3 |
¯ |
: |
|||||||||||||
¯ |
7 8 9 |
¯ |
|
¯ |
|
7 |
|
8 |
|
9 |
|
¯ |
¯ |
7 8 9 |
¯ |
|
|
¯ |
7 8 9 |
¯ |
|
||||||
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
¯ |
|
1 |
|
2 |
|
3 |
|
¯ |
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
|
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
Общий¯ |
множитель¯ ¯ |
элементов любой строки¯ ¯ |
можно¯ |
вынести¯ |
ç௠|
çíàê |
|||||||||||||||||||||
определителя: |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ = 3 |
¯ |
|
|
|
¯: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
3 3 3 |
1 1 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
7 |
8 |
9 |
¯ |
¯ |
7 |
8 |
9 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. Если две любые¯ |
строки |
¯определителя¯ |
¯совпадают, то он равен |
||||||||||||||||||||||||
нулю, например, |
|
|
¯ |
|
¯ |
1 |
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 3 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯1 2 3 ¯¯ = 0:
¯7 8 9 ¯
5.Если в определителе поменять местами две любые строки, то знак его изменится на противоположный, например,¯
¯ |
0 |
1 |
0 |
¯ |
= 1; |
¯ |
1 |
0 |
0 |
¯ |
= |
¡ |
1: |
¯ |
0 |
0 |
1 |
¯ |
|
¯ |
0 |
0 |
1 |
¯ |
|
|
|
¯ |
1 |
0 |
0 |
¯ |
|
¯ |
0 |
1 |
0 |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
Ÿ 2. Свойства определителей третьего порядка |
29 |
|
|
6. Если к элементам одной строки определителя прибавить соответствующие элементы любой другой строки, предварительно умноженные на некоторое число, определитель не изменится:
¯ |
1 |
1 |
1 |
¯ |
= |
¯ |
1 |
|
1 |
|
1 |
|
¯ |
= |
¯ |
1 |
1 |
1 |
¯ |
= 0: |
¯ |
7 |
8 |
9 |
¯ |
|
¯ |
7 + 1( 6) 8 + 1( 6) 9 + 1( 6) |
¯ |
|
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
|||||
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
¯ |
1 |
¡ |
2 |
¡ |
3 |
¡ |
¯ |
|
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
7. Говорят, что строки определителя линейно зависимы, если существуют числа ®, ¯, °, не все равные нулю, такие, что
®a1j + ¯a2j + °a3j = 0; j = 1; 2; 3:
|
¯ |
7 |
8 |
9 |
¯ |
|
|
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
Например, для строк определителя |
¯ |
4 |
5 |
6 |
¯ |
справедливы равенства |
¯ |
¯ |
|||||
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
(¡1) ¢ 1 + 2 ¢ 4 + (¡1) ¢ 7 = 0;
(¡1) ¢ 2 + 2 ¢ 5 + (¡1) ¢ 8 = 0;
(¡1) ¢ 3 + 2 ¢ 6 + (¡1) ¢ 9 = 0:
Определитель равен нулю тогда и только тогда, когда его строки (столбцы) линейно зависимы.
8. Минором Mij элемента aij определителя jAj называют определитель второго порядка, получающийся из jAj вычеркиванием i-той строки и j-того столбца. Справедлива формула разложения определителя по строке
jAj = ai1(¡1)i+1Mi1 + ai2(¡1)i+2Mi2 + ai3(¡1)i+3Mi3; i = 1; 2; 3:
Вычислим определитель, предварительно разложив его по первой
строке: |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
¯ |
4 |
5 |
6 |
= 1( |
¡ |
1)1+1 |
¯ |
8 |
9 |
¯ |
+ 2( |
¡ |
1)1+2 |
¯ |
7 |
|
9 |
¯ |
+ 3( |
¡ |
1)1+3 |
¯ |
7 |
8 |
= |
||||||
¯ |
7 8 |
9 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|||||||||||
¯ |
1 |
2 |
3 |
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
5 |
6 |
¯ |
|
|
|
|
¯ |
4 |
|
6 |
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
4 |
5 |
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
¯ |
¯ |
5 1 |
¯ |
|
|
¯ |
4 1 |
¯ |
+ 3 |
¯ |
4 1 |
¯ = ¯ |
5 1 |
¯ |
¡ |
¯ |
4 1 |
¯ |
= ¯ |
1 1 |
¯ |
= 0: |
|||||||||
= |
8 1 |
¯ ¡ 2 ¢ 2 |
7 1 |
7 1 |
8 1 |
7 1 |
1 1 |
||||||||||||||||||||||||
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
Имеет¯ |
место ¯формула¯ |
разложения¯ ¯ ¯ |
определителя¯ ¯ |
¯по столбцу¯ ¯ |
jAj = a1i(¡1)i+1M1i + a2i(¡1)i+2M2i + a3i(¡1)i+3M3i; i = 1; 2; 3:

30 Глава 2. Определители второго и третьего порядков
Вычислим тот же определитель, разложив его по первому столбцу:
¯ |
1 |
|
2 |
3 |
¯ |
|
|
|
|
1)1+1 |
¯ |
5 |
6 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
1)2+1 |
¯ |
2 |
3 |
¯ |
|
|
|
|
1)3+1 |
¯ |
2 |
|
3 |
¯ |
|
||||||||||||||
4 |
|
5 |
6 |
= 1( |
¡ |
+ 4( |
¡ |
+ 7( |
¡ |
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
8 |
9 |
8 |
9 |
5 |
|
6 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
¯ |
7 8 9 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
||
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
||
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
||
¯ |
|
¯ |
5 1 |
¯ |
¡ 4 |
¯ |
2 1 |
¯ |
+ 7 ¯ |
2 1 |
¯ = |
|
|
¯ |
5 1 |
¯ |
+ |
¯ |
6 1 |
¯ |
= |
¯ |
11 1 |
¯ |
= 0: |
|||||||||||||||||||||||||
= |
8 1 |
¯ |
8 1 |
5 1 |
|
|
8 1 |
3 1 |
11 1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
||
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
||
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Упражнения |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
1. |
Вычислить следующие определители: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
sin2 ® |
|
1 |
|
cos2 ® |
¯; |
|
|
|
|
|
¯ |
x |
|
|
|
x |
|
ax + bx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
a) |
sin2 ¯ |
|
1 |
|
cos2 ¯ |
|
|
|
b) |
y |
|
|
|
y00 |
ay + by00 ¯ |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
sin2 ° |
|
1 |
|
cos2 ° |
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
z |
|
|
|
z0 |
az + bz0 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
a + b c 1 |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
1 |
¯" "2 |
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
c) |
¯ |
b + c |
a |
|
1 |
¯ |
; |
|
|
¯ |
¯ |
|
" |
¯2 |
|
|
|
|
1 |
¯ |
; |
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
¯ |
|
|
d) |
|
" |
|
|
|
|
|
где " отличное от 1 зна- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
c + a b 1 |
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
x y z |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
¯3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
чение |
p¯ |
1; |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
¯ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
a1 + b1i a1 |
|
|
b1i c1 |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
e) |
a2 + b2i a2 |
¡ b2i c2 |
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
a3 + b3i a3 |
¡ b3i c3 |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯Доказать тождества, |
|
¯не вычисляя определители: |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
a1 b1 a1x + b1y + c1 |
¯ |
|
¯ |
a1 b1 c1 |
¯; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
a) |
a2 b2 a2x + b2y + c2 |
= |
a2 b2 c2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
a3 b3 a3x + b3y + c3 |
¯ |
|
¯ |
a3 b3 c3 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c1 |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
a1 b1 c1 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
¯ a1 + b1i a1i + b1 |
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b) |
¯ |
a2 + b2i a2i + b2 c2 |
|
¯ |
= 2 |
|
¯ |
|
|
a2 b2 c2 |
¯ |
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
a3 + b3i a3i + b3 |
c3 |
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
a3 b3 c3 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
1 |
a bc |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c) |
¯ |
1 b ca |
¯ |
= (b |
¡ |
a)(c |
¡ |
a)(c |
¡ |
b); |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
1 |
c ab |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
1 |
1 |
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
1¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
¯ |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d) |
¯ |
|
a b c |
= (a + b + c)(b |
¡ |
a)(c |
¡ |
a)(c |
¡ |
b); |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
a3 b3 c3 |
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
¯ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|