1. Homĭnis mens discendo alĭtur.

2. Caesar belli gerendi facultātem non habēbat (facultas, atis f – возможность).

3. Et liběris et viris libri legendi sunt.

4. Dux hostĭvus occasiōnem pugnandi non dabat (occasio, ōnis f случай, повод).

5. Commūne pericŭlum concordiā depellendum est.

6. Docendo discĭmus.

7. Oppĭdum in eo loco condendum est.

8. Oratorĭbus et poētis legendis bene dicěre discĭmus.

9. Legāti ad pacem petendam missi sunt.

10. Legati pacem petendi causē missi sunt.

11. Gutta cavat lapĭdam non vi, sed saepe cadendo (cavo, I – долбить, lapis, ĭdis m – камень).

12. Dux militĭbus urbem ad diripiendum dedit (diripio – грабить).

13. Dux militĭbus urbem diripiendi causā dedit.

14. Iter militĭbus faciendum est.

15. Libertas est potestas faciendi id, quod jure licet (позволено).

16. Caesar belli gerendi causā in Britanniam advēnit.

17. Caesar idoneum ad navigandum tempus nactus est (дождался).

18. Optĭmus est orator, qui dicendo anĭmos audientium movet.

19. Acerrĭmus ex omnĭbus nostris sensĭbus est sensus videndi.

20. Frater meus ad hunc oratōrem erudiendi gratiā missus est (erudio – обучать).

Упр. 98. Определите неличные формы глаголов. Переведите их на русский язык

part.praes. act.

part.perf. pass.

part.fut. act.

gerun- divum

gerundium

supinum

infinitivus

1. secutūrus, a, um 11. movens

2. relinquens 12. tacendi

3. clamare 13. cultum

4. comparandi 14. nominātus, a, um

5. Instructus, a, um 15. Sentiens

6. finīri 16. capiendus, a, um

7. jutum 17. laboratūrus, a, um

8. raptus, a, um 18. discendi

9. constituendi 19. factus, a, um

10. confectūrus, a, um 20. amāri

Упр.99. Укажите способ образования а) перфекта, б) супина следующих глаголов

1. condo 11. confĭcio

2. prohideo 12. finio

3. clamo 13. rapio

4. relĭnquo 14. mŏveo

5. gero 15. compăro

6. taceo 16. divĭdo

7. constituo 17. jăcio

8. Instruo 18. Traho

9. dormino 19. statuo

10. jŭvo 20. quaero

Упр.100. §73. Определите падежные формы сочетаний и предложных конструкций. Переведите их на русский язык

nom. sing.

acc. sing.

abl. sing.

nom. plur.

gen. plur.

acc. plur.

dat. abl. plur.

1. eārum amantium virgĭnum

2. ad hunc legātum

3. loquens pictūra

4. cum legiōne Romāna

5. hanc injuriam factam

6. Injuriā factā

7. eo opěre magno

8. illas aves utĭles

9. itiněra magna

10. itiněre magno

11. itinerĭbus maxĭmis

1. Упражнения к разделу XXVII

Герундий. Герундив. Функции герундия и герундива в предложении. Способы их перевода.

Упр.101.Сравните соответствующие формы в латинском, английском и руссском языках. Укажите сходство и различие.

1. Legere iucundum est.

Reading is fun.

Чтение приятно.

2. Legendo homines doctrinam sibi parant.

By ( means of ) reading men acquire learning.

Читая, люди приобретают знания.

3. Hodie cupidi sumus fabulam audiendi.

Tuday we want to hear a story.

Сегодня мы хотим послушать какую-нибудь историю.

4. Bene audiendo doctrina parari potest.

By listening well learning may be acquired.

Внимательно слушая, можно приобрести знания.

5. Paratus sum ad narrandum.

I am ready to tell.

Я готов рассказывать.

Упр. 102. Определите форму герундия, синтаксическую функцию. Переведите.

1 .movendi causa 2 .cupidus legendi 3. in pugnando 4. paratus ad volandum 5. praecepta volandi 6. multa vetando 7. orandi causa 8 .

ad currendum 9 . accurendo 10. diu orando 11. saepe laborando 12. frustra quaerendo 13 .multa legendo 14 . cupidus pugnandi 15. paratus ad emigrandum 16 . signum pugnandi 17 . in ridendo.

Упр. 103 . Определите, герундий или герундив употреблён в словосочетании. Аргументируйте свой вывод.Переведите.

1. . fallendo 2 . in quaerendo 3 . in petenda pace 4 . ad oppugnandum 5 . ad eum oppugnandum 6 . de expugnando oppido 7. initium transeundi 8 . imperitus navigandi 9 . praedandi causa 10 . in muro consistendi potestas 11 . spes potiundi oppidi 12 . sui purgandi causa 13 . in quaerendis suis 14 . agris vastandis 15 . sui colligendi facultatem 16 . causam postulandi iustam 17 . ad ducendum bellum 18 . ad bellum gerendum 19 . in singulis militibus servandis 20 . legionis opprimendae consilium 21. de flumine transeundo 22. studium pugnandi maius 23. ad has res conficiendas 24 . spatium tela coniciendi 25 . ad consilia capienda 26 . proelii committendi signum 27 . ad aciem instruendam 28 . cupiditas belli gerendi 29 . homines bellandi cupidi 30 . ad cohortandos milites 31 . ulciscendi Romanos occasionem 32 . idoneam ad navigandum tempestatem 33 . occasionem negotii bene gerendi 34 . colloquendi causa

Упр. 104. Определите, в какой из латинских конструкциях употреблён герундий или герундив ( инфинитивные конструкции, причастные конструкции, герундивная конструкция). Переведите.

1. .urbem militibus capiendam 2 . urbe a militibus capta 3 . militibus urbem capientibus 4 . in urbibus capiendis 5 . in urbibus captis 6 . ad capiendam urbem 7 . urbs militibus capienda erit 8 . urbes a militibus captae erunt 9 . urbibus captis 10 . urbes capturos 11 . urbs capienda 12 . capiendo urbes 13 . spem urbem celeriter capiendi 14 . urbis a militibus captae 15 . milites urbem celerius capturos esse 16 . de urbe capienda 17 . urbis capiendaecausa 18 . capiendum esse 19 . urbem captam esse 20 . ad urbem capiendam 21 . capiendo urbem 22 . urbem capturos esse 23 . causa capiendi urbes 24 . militum urbem capientium 25 . urbe capta 26 . urbs capta 27 . milites urbes capturos esse28 . spem urbium capiendarum 29 . milites urbem capientes 30 . urbs a militibus capta est 31 . urbs militibus capienda est 32 . urbes non capiendas 33 . urbes captae erant 34 . urbes captas esse 35 . milites urbem capturos non esse 36 . urbem capturum esse 37 . 37 . urbes militibus capiendae non essent

Упр .105 . Определите синтаксическую функцию герундия или герундива и переведите предложения на русский язык .

1.Imperator urbem militibus expugnandam esse arbitratus est. 2 . Consilium urbis expugnandae militibus valde placebat . 3 . Urbe expugnata milites parati erant ad diripiendum. 4 . Incolae iam sciebant milites urbem direpturos esse. 5 . Tamen militibus urbem diripientibus nonnulli clamaverunt: 6 . “Haec urbs diripienda non est.” 7 . In diripienda urbe milites multos incolas interfecerunt. 8 . Tum imperator urbem incendi iussit. 9 . Urbe incendo deleta exercitus discessit. 10 . Hodie reliquias urbis deletae videre possumus. 11 . Urbem deletam esse et milites antea urbem diripuisse ex reliquiis cognoscitur.

Упр. 106. Переделайте конструкцию герундий с прямым дополнением в герундивную конструкцию. Переведите.