
1944
.pdf
Раздел 13. ИНТЕГРАЛЬНОЕ ИСЧИСЛЕНИЕ ФУНКЦИЙ ОДНОЙ ПЕРЕМЕННОЙ
Неопределённый интеграл и его свойства
f x dx F x C,
где F x f x ; C − произвольная постоянная; F(x) C − семейство первообразных.
1.dF x F x C;
2.d f x dx f x dx;
3.kf x dx k f x dx;
4.f x g x dx f x dx g x dx;
5.Инвариантность формулы интегрирования: f (u)du F(u) C,
где u (x) − произвольная функция, имеющая непрерывную производную.
Таблица простейших интегралов
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0dx C |
|
|
|
|
|
|
|
|
sin xdx cosx C |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx x C |
|
|
|
|
|
|
|
|
cosxdx sin x C |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
xndx |
|
|
xn 1 |
C, |
n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
t g x C |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
x |
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
ctg x C |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
axdx |
|
ax |
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
exdx ex C |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lna |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
arcsin |
x |
|
|
C, a 0 |
|
|
dx |
|
|
|
1 |
arctg |
x |
C, a 0 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
a |
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
a |
2 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x a |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln |
x |
|
|
|
x |
2 |
a |
C |
|
|
|
|
|
ln |
|
C |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x2 a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 a2 |
|
|
2a |
x a |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
x |
|
C |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln |
tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln |
tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
4 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
25

|
|
|
|
Методы интегрирования |
|
|
|
||||||||||||
|
Метод интегрирования |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
П р и м е р |
||||||||
1. Непосредственное интегрирование |
|
|
2x |
2 |
4dx 2xdx 4 |
1 dx |
|||||||||||||
– интегрирование с использованием |
|
|
|
x |
|||||||||||||||
свойств неопределенного интеграла и |
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
x |
||||||||||
|
4ln x C |
|
|
|
|||||||||||||||
тождественных преобразований над |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
f (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2. Замена переменной |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
x t |
2 (t 1)dt |
|||||
1 случай |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
x |
|
|
x (t 1)2 |
||||||
|
Замена |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
dx 2(t 1)dt |
t |
|||||||
f (x)dx |
|
|
f (t) (t)dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
x (t) |
|
|
|
|
2 dt 2 dt 2t 2lnt C |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
2 |
случай |
|
(подведение |
под |
знак |
2(1 |
x) 2ln(1 |
x) C |
|||||||||||
|
|
ln x |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
дифференциала) |
Замена |
f t dt |
|
|
|
x |
|
dx |
ln x ln x dx ln xd(ln x) |
||||||||||
f ( (x)) (x)dx t (x) |
|
|
ln x t |
tdt t2 |
ln2 x C |
||||||||||||||
Формулы для наиболее часто |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
2 |
||||||
встречающихся дифференциалов |
|
|
|
Почти табличные интегралы: |
|||||||||||||||
|
|
f (ax b)dx 1 |
|
|
|
||||||||||||||
dx 1 d ax b ; |
1 dx 2d x ; |
|
|
f (ax b)d(ax b) |
|||||||||||||||
|
a |
|
|
x |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
cosxdx d sin x; sin xdx d cosx |
|
|
F(ax b) C |
|
|
|
|||||||||||||
exdx dex; |
xdx 1 dx2 ; |
1 |
dx d 1 |
; |
|
a |
|
|
|
|
|
d(3x 1) |
|
|
|||||
|
dx |
|
1 |
|
1 |
||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
x2 |
|
x |
3x 1 |
|
3 |
|
|
ln3x 1 C |
||||||
1 dx d ln x; |
1 |
dx d tgx |
|
|
|
|
3x 1 |
|
3 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
x |
|
|
cos2 |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Интегрирование по частям |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
u x 5 |
|||||||
udv uv vdu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
du dx |
||||
|
Рекомендации по использованию |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
(x 5)sin 2xdx dv sin 2xdx |
|||||||||||||||||
|
|
|
метода |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
v 1 cos2x |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
coskxdx |
arccos x |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
2 |
||||
Pn |
sinkxdx |
arcsin x |
Pndx |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
arctgx |
|
|
|
(x 5)cos2x |
cos2xdx |
||||||||||||||
|
akxdx |
loga x |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
||||
u |
dv |
|
1 (x 5)cos2x 1 cos2xd(2x) |
||||||||||||||||
|
|
|
u |
|
|
||||||||||||||
|
|
dv |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
4 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
1 (x 5) 1 sin 2x C |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
Интегрирование различных функций |
|
|
26
Интегрирование рациональных дробей
Основные |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формулы |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
понятия |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Многочлен |
|
P (x) a |
0 |
a x a |
2 |
x2 |
a |
n |
xn − многочлен степени n, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
простейшая рациональная функция |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Рациональная |
|
Pn x |
|
|
− отношение многочленов |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Qm x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
дробь |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Виды |
|
Pn x |
правильная, |
если n m и неправильная, если n m |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
рациональных |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Qm x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
дробей |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Представление |
С помощью деления числителя на знаменатель приводится к |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pn x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r x |
, где M x − многочлен (целая |
|||||||||||||||||||||||||||
неправильной |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
виду: |
|
|
|
|
|
M x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
рациональной |
Qm x |
Qm x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
дроби |
часть при делении); r x − остаток от деления |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
I. |
|
|
|
|
A |
|
; |
II. |
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
, |
|
n 1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Типы |
|
|
x a |
|
x a n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
простейших |
III. |
|
|
M x N |
|
; IV. |
|
|
|
|
M x N |
|
|
, n 1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
рациональных |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
дробей |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
px q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 px q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
x2 px q − не имеет действительных корней |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
A |
dx Aln |
|
x a |
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
C ; |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
x a n |
n 1 |
|
x a n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
При интегрировании дробей III и IV типов пользуются |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
подстановкой x |
p |
t, приводящей знаменатель |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Интегрирование |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
простейших |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p 2 |
|
|
|
|
|
|
p |
|
к |
|
виду t |
2 |
k |
2 |
, |
где |
|||||||||||||||
дробей |
|
x |
|
|
px q x |
|
|
|
|
|
|
|
|
q |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
k |
2 |
q |
|
|
p |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формула приведения |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
2n 3 |
|
dx |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
x2 k2 n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 k2 |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 n 1 k2 x2 k2 n |
1 |
|
n 1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
27 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

Правило разложения дроби Pn (x) (n<m) на сумму простейших
Qm (x) |
|
|
|
дробей. Если Qm (x) (x a) (x b)k |
(x2 |
px q) (x2 |
gx l)s , то |
каждому сомножителю соответствует сумма простейших дробей вида:
|
|
|
A |
|
(x a) |
|
|
||
|
|
|
x a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B1 |
|
B2 |
|
B3 |
... |
Bk |
|
|||
|
(x b)k |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(x b)2 |
(x b)3 |
(x b)k |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
x b |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
Mx N |
|
|
|
|
|
|
|
||
|
x2 px q |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
x |
2 px q |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
M1x N1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ms x Ns |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
(x2 gx l)s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
... |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 gx l |
|
(x2 gx l)s |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Схема вычисления |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
П р и м е р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
I |
Pn (x) |
dx , |
|
|
|
I |
|
|
|
x2 x 13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
(x 1)2(x2 4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Qm (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
где n m |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Разложить |
дробь |
|
на |
|
|
|
x2 x 13 |
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
B |
|
|
|
Cx D |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
простейшие |
|
|
|
|
|
(x 1)2(x2 4) |
x 1 |
(x 1)2 |
|
|
|
|
x2 4 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Найти |
методом |
1) x |
2 |
x 13 A(x 1)(x |
2 |
4) B(x |
2 |
4) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
неопределенных |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(Cx D)(x 1)2 |
x3(A C) x2( A B D 2C) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
коэффициентов |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
коэффициенты |
|
|
x(4A C 2D) x |
0 |
( 4A 4B D); |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
разложения: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
1) |
привести |
дробь |
в |
|
|
|
|
A C 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
правой части к общему |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
знаменателю; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
; B 3; |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
A B D 2C 1, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
2) |
|
|
приравнять |
|
|
|
4A C 2D 1, |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
коэффициенты |
при |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
С |
|
|
|
|
; D |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
одинаковых степенях х |
|
4A 4B D 13 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I |
( |
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
3/5х 7 /5 |
)dx |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Проинтегрировать |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5(x 1) |
|
|
(x 1)2 |
|
х2 |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
простейшие дроби |
|
|
|
3 |
ln |
|
x 1 |
|
|
|
3 |
|
|
|
3 |
|
ln |
|
x2 4 |
|
|
7 |
|
arctg |
x |
C |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x 1 |
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
28

Интегралы от тригонометрических функций
1. Интегралы вида sinn xcosm xdx.
Случай |
Подстановка |
П р и м е р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin3 xcos2 |
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
n − нечётное |
|
|
|
|
|
|
|
|
t cosx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 cos2 |
x sinxcos2 xdx |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 cos2 x cos2 |
xdcosx |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos4 |
x cos2 |
x dcosx |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
m − нечётное |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t sinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
5 |
|
x |
|
cos |
3 |
x |
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
x |
|
1 cos2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
n и m − чётные |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2 |
xdx |
|
|
1 cos2x dx |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
x |
|
|
1 cos2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
неотрицательные |
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
числа |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
sin2x C |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sinxcosx |
|
|
sin2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n и m − либо |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x |
dx |
|
sin2 x |
1 |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
cos2 x |
cos2 |
|
cos2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
оба чётные, либо |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= tg2x1 tg2x d tgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
оба нечётные, |
|
|
t tgx илиt ctgx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
причём хотя бы |
|
|
|
|
tg2x tg4x d(tgx) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
один из них |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg3x |
|
|
|
|
tg5x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
отрицателен |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
2. Интегралы |
|
вида |
|
|
|
R sin x,cos x dx, |
|
|
где |
|
R |
|
|
|
− рациональная |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
функция. |
|
Используется |
|
|
универсальная |
|
|
|
|
|
подстановка: |
|
|
|
|
t tg |
x |
, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||||||||||
где sin x |
|
, |
cos x |
, dx |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
1 t2 |
1 t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
1 t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
П р и м е р . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t tg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 sin x cosx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
(1 t2)(3 |
|
|
2t |
|
) |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 t2 |
|
1 t2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
dt |
|
|
|
d(t |
1 |
) |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
t |
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 2tg |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
t2 t 2 |
|
|
|
1 |
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(t |
|
2 |
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
29

3. |
Интегралы |
вида |
sinmxcosnxdx, |
cosmxcosnxdx, |
sinmxsinnxdx интегрируются |
на основании тригонометрических |
формул: |
|
|
sinmxcosnx 1 sin m n x sin m n x , |
|||||||
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
cosmxcosnx 1 cos m n x cos m n x , |
|||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
sinmxsinnx 1 cos m n x cos m n x , |
|||||||
|
|
|
|
|
2 |
sin x sin x. |
||||
|
|
|
|
cos x cos x, |
||||||
|
|
|
Интегрирование иррациональных функций |
|||||||
|
Случай |
|
|
|
|
|
Подстановка |
|||
R x,n xm ,q xp ,...,g xs dx |
x tk , где k |
− наименьшее общее кратное |
||||||||
R x,n ax b dx |
показателей корней, т.е. чисел n, q,...,g |
|||||||||
ax b tn |
|
|
|
|
||||||
|
|
n |
ax b |
|
ax b |
|
n |
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
||||
R x, |
|
cx d |
dx |
cx d |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
R x, |
|
a2 x2 dx |
x asint |
|
x acost |
|||||
R x, |
|
|
x2 a2 |
dx |
x atgt |
x actgt |
|
|||
R x, |
|
|
x2 a2 |
dx |
x a/cost |
|
x a/sint |
|||
|
|
|
|
|
Подстановки Эйлера: |
|||||
R x, |
ax2 bx c dx |
1) a 0 ax2 bx c t x a |
||||||||
2) c 0 ax2 bx c tx c |
||||||||||
|
|
|
|
|
3) x1,x2 действительные корни уравнения |
|||||
|
|
|
|
|
ax2 bx c 0 |
ax2 bx c x x t |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
p − целое число x tq , q − общий |
|||||
|
|
|
|
|
знаменатель дробей m и n |
|||||
Биноминальные выражения |
m 1 − целое число a bxn tr , r − |
|||||||||
n |
|
|
|
|
|
|||||
xm a bxn pdx |
|
|
|
|
|
|||||
знаменатель дроби p |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
m 1 p − целое число a x n b tr , |
|||||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r − знаменатель дроби p |
|||||
|
|
|
|
|
30 |
|
|
|
|
|

Определённый интеграл, его свойства и вычисление
Определение
Пусть функция y f (x) определена и непрерывна на отрезке a,b .
Разобьём отрезок a,b на n частей точками a x0 x1 x2 ... xn b.
Выберем на каждом элементарном отрезке xi 1,xi произвольную точку i
и обозначим через xi xi xi 1 длину каждого такого отрезка.
Интегральной |
суммой для |
функции |
y f (x) |
|
на |
отрезке |
a,b |
||||||||
|
n |
) x |
f ( ) x |
f ( |
|
) x |
|
... f ( |
|
) x |
|
. |
|||
называется сумма вида f ( |
2 |
2 |
n |
n |
|||||||||||
|
i |
i |
1 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
i 1 |
|
|
|
y f (x) |
|
|
отрезке a,b |
|||||||
Определённым интегралом |
от |
функции |
|
на |
|||||||||||
называется предел |
интегральной |
суммы |
при xi |
0, не |
зависящий от |
способа разбиения отрезка a,b на части, ни от выбора точек i в них.
b |
n |
Обозначение: f (x)dx |
lim f ( i ) xi , где x − переменная |
a |
max xi 0i 1 |
интегрирования, a и b − нижний и верхний пределы интегрирования.
Теорема существования определённого интеграла: Если функция y f (x) непрерывна на отрезке a,b , то она интегрируема на нем.
Свойства
Аддитивность по области |
b |
c |
b |
|
f x dx f x dx f x dx |
||||
интегрирования |
||||
a |
a |
c |
||
|
||||
Аддитивность |
b |
b |
b |
|
f x g x dx f x dx g x dx |
||||
по функции |
a |
a |
a |
|
|
||||
|
b |
b |
f x dx |
|
Однородность |
k f x dx k |
|||
|
a |
a |
|
|
Интегрирование |
|
b |
b |
|
f x g x f x dx g x dx |
||||
неравенств |
|
a |
a |
|
|
|
b |
|
|
Теорема «о среднем» |
c a;b : f (x)dx f (c)(b a) |
|||
|
|
a |
|
|
Перестановка пределов |
b |
a |
|
|
f |
x dx f x dx |
|||
интегрирования |
||||
|
a |
b |
|
|
Производная от интеграла с |
x |
|
|
|
переменным верхним пределом |
|
|
f (x) |
|
интегрирования |
|
f (t)dt |
||
0 |
|
|
Методы вычисления определенного интеграла
31

Название метода |
|
|
Формула |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
П р и м е р |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Формула |
|
b |
f (x)dx F(x) |
b |
|
|
e |
2 |
ln xdx |
e |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(ln x)2 |
|
e2 |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Ньютона– |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Лейбница |
|
a |
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
ln xd(ln x) |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
F(b) F(a); |
|
|
|
|
e |
|
x |
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(lne2 ) |
2 |
|
|
(lne) |
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
3 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
где F (x) |
f (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
2 |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Интегрирование |
|
b |
|
b |
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
по частям |
|
udv uv |
|
vdu |
xcosxdx xsin x |
|
0 |
|
sin xdx |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
a |
|
a |
|
a |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin cosx|0 cos cos0 2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Интегрирование |
b |
|
x (t) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 |
x 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
подстановкой |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
f (x)dx ( ) a |
|
8 |
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
t |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2tdt dx |
|
|
|
|
|
|
|
2tdt |
||||||||||||||||||||||||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
( ) b |
|
|
3 |
|
|
|
x 1 |
|
x 3 t 2 |
2 |
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 8 t 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
f ( (t)) (t)dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 t2 1dt |
|
2 |
t |
|
t |
10 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Несобственные интегралы
I род Интеграл с бесконечным
II род
пределом
Интеграл от функции, имеющей разрыв
|
f x dx |
b |
f x dx, |
|
|
|
|
lim |
b |
c |
b |
||
a |
|
b a |
|
|
f x dx lim |
f x dx lim f x dx |
b |
|
b |
|
a |
0 a |
0 c |
f x dx |
lim f x dx |
где x c − точка разрыва II рода, a c b |
||||
|
a a |
|
|
|
|
Если предел не существует или бесконечен, то говорят, что интеграл расходится. При наличии конечного предела говорят, что интеграл
сходится.
П р и м е р
dx |
lim |
b dx |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
1 x2 |
1 x2 |
|
|
|
|
|||||||
|
b |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
1 |
b |
|
|
|
1 |
|
|
||
lim |
|
|
|
lim |
|
|
1 |
1. |
||||
x |
b |
|||||||||||
b |
|
|
|
b |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
Интеграл сходится.
4 |
dx |
4 |
dx |
|
|
2 |
|
4 |
||||||
|
|
|
|
lim |
|
|
|
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
0 |
x x |
x x |
x |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
2
lim 1 .
0 |
|
Интеграл расходится
Геометрические приложения определённого интеграла
32

|
|
|
Площадь плоской области |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Площадь криволинейной трапеции |
|
|
|
|
||||||
|
1-й случай |
|
|
Y |
|
|
|
|
||||
x a;b : f (x) 0 |
|
|
|
|
y f (x) |
|||||||
|
|
|
|
|
S |
|
||||||
|
b |
|
|
|
|
|
|
X |
||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||
S f (x)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
a |
|
|
|
b |
||||
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
2-й случай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
y c;d : (y) 0 |
|
|
Y |
|
|
|
|
|||||
|
d |
|
|
|
d |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
S (y)dy |
|
|
|
|
S |
|
x (y) |
||||
|
с |
|
|
|
c |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3-й случай |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кривая задана параметрическими |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
уравнениями: |
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
x x t , |
|
|
t ; |
|
|
S y t x t dt |
||||||
y(t) 0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
y y t , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Площадь плоской области в декартовых координатах |
||||||||||||
|
1-й случай |
|
Y |
|
b X |
|||||||
|
|
a |
|
|||||||||
x a;b : f (x) 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
S |
f x |
dx |
|
|
y f (x) |
|
|
||||
|
a |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
2-й случай |
|
y f2(x) |
|
|
|
|
|||||
x a;b ; f2 (x) f1(x) |
|
|
|
|
||||||||
|
S |
|
|
|
|
|||||||
b |
f2 x f1 x dx |
|
|
|
|
|
|
|||||
S |
|
a |
b |
|||||||||
a |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y f1(x) |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Окончание таблицы
33

Площадь криволинейного сектора в полярных координатах
|
|
|
|
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
S |
|
|
r r( ) |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
S |
|
r2 d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Длина дуги кривой |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
Способ задания кривой |
|
|
|
|
|
|
|
|
Формула |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y f x |
|
|
|
|
|
1 f 2 x dx |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
l |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
r r( ) |
|
|
|
l |
|
|
r2 r 2d |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x x t , |
|
t ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
x 2 t y 2 t dt |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
l |
|
|
|
||||||||||||
|
|
y y t , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Объемы и площади тел вращения |
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
Вращение криволинейной |
тра- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
пеции, |
ограниченной непрерывной |
|
|
|
|
|
|
y f (x) |
|
|
|||||||||||||||||
кривой |
y f (x), |
осью абсцисс и |
|
|
Y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
прямыми |
x a |
и |
x b вокруг |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
2 x dx , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
|
|||||
оси ОХ: VOX f |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
оси ОY: V 2 x f x dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
OY |
|
|
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
SOX 2 f x 1 f 2 x dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вращение |
|
|
|
|
|
|
криволинейной |
|
|
|
|
Y |
|
|
d |
|
|
|||||||||
трапеции, ограниченной непре- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
рывной |
|
кривой |
x (y), |
осью |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x (y) |
|
|
||||||||||
ординат и прямыми |
y c и |
y d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
вокруг |
|
|
|
|
|
|
d |
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
оси ОУ: V |
|
|
|
|
|
2 y dy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
X |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
OY |
|
|
|
|
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34