2.Тірі табиғат мүйісі

Тірі табиғат мүйісінің төрбиелік мәні.

Мектептегі тірі табиғат мүйісінің мәні, оқушылардың сабаққа тәжірибелер дайындап сабақтан тыс, кластан тыс жүмыстарды, орындау, тірі өсімдіктер мен жануарларды сақтау орны болыи шектелмей оқушылардың дүниетанымын, танымдық қызығушылығын, икем—дағдыларын, еңбекке деген ынтасын арттырып, тәрбиелік мәселелерді шешудегі маңызы үлкен.

Қазіргі мектептегі тірі табиғат мүйісіне арнайы бөлмелер бөлініп, онда жануарлар өсімдіктер, биоце-ноздар жасанды боліктері қабырғаға ілінген суреттер, әртүрлі препараттар жануарлардың түлыптары сақталатын орынға айналған.

Тірі табигат мүйісіндегі жануарлар мен осімдіктердің орналасуы белгілі тәртіппен, іологія-дар бойыннта топталады: аквариумдерде—балықтар, былқылдақ денелілер, су осімдіктері; террариумдерде— папоротниктер, мүктер, ылгалды жердің өсімдіктері, бақалар, кесірткілер, вольерлерде жөне торларда, жануарлардан бөлек ағаш тәрізді өсімдіктер де сақтала ды. Кактустардың гүрлері тастардың қондырылады.

Әрбір өсімдік пен жануарлардың түсында анықтамасы берілген іологія, паспорттар ілінеді.

Тірі табиғат мүйісіндегі жүргізілетін оқу—тәрбие жүмыстары, оқушыларды табиғатқа етене жақындастырып, оны сүюге, терең танып білуге, қорғауға тәрбиелеп, абиғаггың әсемдігінен эстетикалық ләззат алады. Тірі табиғат мүйісіндегі орындалатын жүмыстар арқылы оқушылар кәсілтік бағдар алады, іологія курстарының тақырыптарына сәйкес кең түрде үғымдар мен білім қалыптастырылып, өздігінен бақылау жүргізу эксперименттер қою, түжырымдар жасауға үйренеді.

Осылайша жүмыс жүргізу барысында оқушылардың ізденіс, зерттеушілік әрекеттері де дамиды. Тірі табиғат мүйісінде оқушылар сабақтан тыс уакьітта жүмыс жасай алады. Мектептің мүмкіншілігіне қарай тірі табиғат мүйісінің үйымдастырылуы мен жабықталуы әртүрлі деңгейде болады.

3.Биологияны оқыту үрдісіндегі салауатты өмір салтын қалыптастыруға тәрбиелеу

Билет №9

1.Биологияны оқыту әдістемесінің Қазақстандағы дамуы

Қазақ бөлімшесінің (қазіргі Ы Алтынсарин атындағы білім академиясы) ғылыми бас маманы, Республикамыздың ірі ғалым әдістемешілерінің бірі Мағиза Шаймарданова болды. Ғалымның анықтауы бойынша қазақ мектептеріндегі биологияны оқыту ерекшеліктерін ескере отырып, биологияны оқытуда қайта құрудың негізгі бағыты еліміздің мектептерінде бірыңғай әдістемелік жүйе жасауда басшылыққа алынды. М. Шаймарданованың жалпы білім беру саласындағы көпжылдык тәжірибесі, биологиялық білім беруді жетілдіруде басымды бағыт - ұлттык, этномәдени және басқа ерекшеліктерді ескере отырып, биологиялық білімді халқымыздың өміріне барынша қатыстыру мақсатында оның мазмұны мен кұрылымын аймақтың нақты жағдайына келтіру болу керек екенін атап көрсетуге мүмкіндік берді. Өзінің авторлық тұғырнамасында М. Шаймарданова ұлттық казақ мектептерінде биологиялық білім беру мазмұнында мына жағдайлар орын алу керектігін көрсетті:

- Қазақстанның өсімдіктер және жануарлар әлемінің көптүрлілігі;

- Республиканың өсімдіктер мен жануарларының әдеттегі өкілдерінің тіршілік қалпының ерекшеліктері: қазіргі уакыттағы олардың саны, корғау шаралары;

- еліміздің мал шаруашылығымен шүғылданудағы тарихи жинақталған тәжірибелері (үй жануарларын өсіру, оларды күтіп-баптауға жағдай тудыру, жаңа тұқымдар шығару, үй жануарларын тиімді коректендіру жөнінде), олардың ауруларының ерекшеліктері (ауылшаруашылығы жануарларының ауру қоздырғыштары), олардың алдын алу мен емдеу шаралары;

Биология пәні бойынша орта білім мемлекеттік стандарты (Алматы; РИК) 1998 ж К. Жұмағұлова т.б ғылымдардың қатысуымен жасалды.

ҚР Білім берудің мемлекеттік жалпыға бірдей стандартты жасалғанда (Алматы 2002), Ы. Алтынсариев атындағы Қазақтың Білім академиясының жалпы білім институтында пәндер бойынша орта жалпы білімнің жалпыға бірдей міндетті стандартын дайындау жөніндегі нқсқауларға сәйкес биология пәні бойынша орта жалпы білімнің жалпыға міндетті мемлекеттік стандарты дайындалды, оған К.Ж.Жүнісова, Р.С.Сәтімбеков, К.Ә. Жаңабердиева, Қ . Ә. Жұмағулова, Л. Ү. Әбшенова сияқты ғалымдар мен әдістемешілер қатысты. Ол бойынша биология оқу пәнінен оқушылардың дайындық деңгейімен биологиялық білімнің мемлекеттік міндетті минимунына талаптар белгіленді. Оқу пәні ретінде биологияның мазмұнының дамуы және базистік оқу жоспарындағы оның орны , оқу жүктемесінің көлемі анықталды.