14. Байланыс жолдарын сыртқы электромагниттік әсерден қорғау шаралары

Байланыс жолдарын сыртқы электромагниттік әсерден қорғау шаралары әсер тигізетін электромагнит көздерінде де байланыс жолдарында да жүргізіледі.

1) Қысқа тұйықталған токтың шамасы және оның өтетін уақытын азайту. Ол үшін автоматты ажыратқыштар қосып, энергия тарату жүйесінің орталық нүктесінің жермен қосылған түйіспесін ажыратады. Қазіргі қолданылып жүрген құрылғылар зақымданған жердің қашықтығына байланысты 0,15 ...0,6 секундта ажырата алады.

Кейбір станциялар мен кіші станциялардағы бейтарап нүктенің (орталық нүкте) жерге қосылған нүктесін ажырату бір полюсті қысқа тұйықталған токты азайтады.

2)Симметриясыз режимде жұмыс істеу уақытын азайту. Кейбір жағдайларда (мысалы, фазалық сымдардың біреуі дұрыс болмағанда) бейтарап нүктесі жерге жалғанған схемада симметриясыз (екі сым мен жер) режимі қолданылады. Мұндай режимде энергия аз беріледі (бұрынғы режиміне қарағанда), бірақ әсер етуші ток өте күшейіп кетеді. Сондықтан мұндай режиммен істейтін уақытты мейлінше азайту керек.

3)Бейтарап нүктесі жерге қосылған энергия тарату жолындағы нөлдік ток тізбегін аазйту. Үш фазалы энергия тарату жолдарының дұрыс режимде жұмыс істеп тұрғанда фазалық токтардың магнит өрістерінің теңестірілуімен және жер арқылы өтетін нөлдік ток тізбегінен бөгеулік әсер туғызады. Осындай әсерді азайту үшін сымдардың орындарын ауыстырып отырады.

4)Айнымалы токты жоғары кернеу жолдарында тегістегіш құрылғылар қосылады. Түзеткіш қолданылатын тұрақты токпен электрленген темір жолдағы таратушы станцияларды қоректендіретін үш фазалы ЖКЖ және түзеткіштері электровоздағы айнымалы токпен электрленген темір жолдағы таратушы станцияларда фазааралық кернеулер мен токтар болып, олардың формалары бұзылады. Осыдан болатын әсерді азайту үшін қоректендіруші станциялардың үш фазалық жолдар жағынан тегістегіш құрылғылар қосылады. Тегістегіш құрылғылар – резонанстық контурлар, электр сүзгілер түрінде қолданылып барлық керексіз гармоникаларды өткізбей қояды.

15. Байланыс жолдарына қойылатын негізгі талаптар

Кабель байланыс жолы өтетін жерді дұрыс таңдап алуға оған жұмаслатын қаражат, оның өміршеңдігі, жұмыс істеу сенімділігі т.б. байланысты болады. Кабель байланыс жолы салынатын жерді таңдағанд оған салынатын кабель неғұрлым аз жұмсалатын (қысқа) оның салынуы, жалғау және пайдалану жұмыстары ыңғайлы болуы керек. Байланыс жолы темір жол бойымен өтетін болса, онда ол темір жолдан кесіп өтпейтіндей болғаны дұрыс. Байланыс жолы салынатын жер ізбесті, балшықты, қышқыл қосындылары бар жерлерден, қалдықтар шығаратын зауыттардан, цемент шығаратын зауыттан мал сойылатын орындардан қашық болғаны дұрыс. Елді мекендердің үстінен өткенде, мейлінше көлік аз жүретін көшемен, басқа жерасты құрылымы аз жермен, электростанциялардан қашық болған дұрыс. Темір жол бойымен өтетін трассадағы кабель темір жол төсенішінен және автомобиль жолы бойымен салынғанда да оның төсеніш топырағынан кем дегенде 5 м қашық болуы керек. Кабель салынатын жер орман маңайымен өтетін болса, ол ағаштардан 3 м қашықтықта болуы керек. Су құбырынан 0,5м , мұнай газ құбырларынан 1 м, ыстық су құбырынан 2 м қашықтықта болуы керек. Егер кабель асбоцемент түтігінің ішінде болса, онда жоғарыда келтірілген қашықтықтарды 0,25 м-ге дейін азайтуға болады. Егер байланыс кабелі су арқылы өтетін болса, онда өзеннің ең жіңішке жерімен, жағасы тайпақ және су көліктері тоқтамайтын жерімен салынғаны дұрыс.