4.1 Тракторларды жөндеу мен оларға техникалық қызмет көрсету

Тракторларға және күрделі ауылшарушылық машиналарға күтім жасау мен жөндеу жүргізу арнайы шеберханаларда, көтергіш құралдары бар қажетті аспаптармен құралдармен жабдықталған орындарда атқарылуы тиіс. Стендтер, аспаптар, бассқа да құралдар жарамды, қауіпсіз болдуы қажет. Тракторлардың жұмысшы мүшелерін ауыстырғанда олардың астына тіреу қойылуы қажет.

Станоктарда жұмыс жасағанда төмендегідей ережелер сақталуы тиіс:

1. Станоктар жерге жақсы бекітілген болуы керек;

2. Станоктарды орналастырғанда олардың арасынан адам еркін өте алуы тиіс;

3. Жұмыс орны таза болып металл қалдықтары шашылмауы керек;

4. Станоктың қайысты, шынжырлы берілістері қоршалуы керек;

5. Станоктар металл жаңқаларының ұшуынан сақтайтын қорғану экрандарымен жабдықталу керек;

6. Жұмыс алдында станоктың майы, жерге тұйықталуы тексеріледі;

7. Айналып тұрған патронға қол тигізуге, тетікті өлшеуге болмайды;

8. Станокты басқарушы бас киіммен, арнайы киіммен жұмыс жасауы тиіс;

Тракторларға техникалық қызмет жасап, жөндеу кезінде әр трактордың арасында 1,2 метр ашық жол болуы, астын көретін шұңқыр және трактордың бөлшектерін көтеруге қажетті агрегаттар болуы қажет.

Тракторлады жөндеу алдында тазартып жуу керек. Қозғалтқыштың түтінін далаға шығару үшін құбырлармен жабдықталады. Өндіріс ғимаратының едені саңылаусыз шұңқырсыз және табалдырықсыз қатты жабылған болуы тиіс, сондай-ақ статерлық және динамикалық кедергіге қарсы тұратын қышқылдық, майдың әсеріне орнықтылығы болуы керек. Еденде ақшыл жолақтармен жүру шектері белгіленуі керек.

Тракторларды, агрегаттарды немесе бөлшектерді бояу үшін аккумулятордызарядтау, сондай-ақ газ генераторы, ағаш кесу және жылу аппаратын жөндеу үшін бөлімшелер, дәнекерлеу, ұста, термикалық қаңылтыр мыс цехтарымен, учаскелерімен бір ғимаратта болуы тиіс емес. Ғимараттың ішкі және сыртқы есіктері жақын жерден ашылуы керек. Ғимаратты үрме желден және жедел суықтан сақтандыру үшін сырттан кіретін және шығатын жерлеріне тамбур орналастыру керек. Тамбур есіктері өзі жабылатын құралмен жабдықталуы керек.

Ғимаратқа трактордың еркін, келдергілерсіз кіру үшін қақпа ені 3 метрден кем болмауы керек, ал биіктігі 4,5 метр.

Құрал– жабдықты дұрыс орналастыру қауіпсіз еңбек жағдайын жасауға мүмкіндік береді. Технологиялық құрал-жабдықтар тракторлар мен торабтарды қабылдағаны жөнінде әдістеме технологиялық үрдісте, өндірістік бағдарламаларға құрал-жабдықтың өткізу қабілеттілігіне байланысты жоспарланады. Оларды трактор торабы мен материялдың, бөлшектердің қозғалысы жұмысшыларға тиімді және қауіпсіз етіп орналастырады. Тракторлар жөндеуді ағымдағы жүйеде жүргізу үшін өндірістік қондырғыны орналастырған кезде жүру және өту жолдары қарастырылады.

Тракторларды қабылдау, бөлшектеп жинау бойынша жұмыс органдары ауыр салмақты агрегаттарды көтеру құралдарымен жабдықталуы керек. Гаражда, басқа да жұмыс үй-жайларында трактор мен қондырғылар жанындағы жұмыс орындарында 36В қуатты жарық орнатылуы қажет. Тракторларды жөндеу кезінде ауаға шығатын газды стационарлық газ шығарғыштар арқылы жөндеу ғимаратынан алысқа шығаруды қамтамасыз ету керек.

Істен шыққан қондырғымен сондай-ақ арнайы киімсіз, бас киімсіз жұмыс істеуге тыйым салынады.

Жөндеу жұмысы кезінде және тракторларды техникалық тексеруден өткізу кезінде жуу жұмыстары кешенді түрде қарастырылады. Жуу жұмыстары кезінде мертігуге шалдығу себептері: жуу қондырғыларының істен шығуы, электр тогының соғуы, жүк көтергіш қондырғыларды іске қосу ережелерінің бұзылуы, жуғыш заттардан қорғану шараларын қолданбау.

Көптеген мертігулер адам терісін жеп қоятын улы заттармен жұмыс істеген кездегі күйіп қалу салдары каустикалық сода, тетра этил күкірті, жұмысшылар көбіне істен шыққан көтергіш механизімді қолданған кезде жарақаттанады. Трактордың сыртын жуу суық немесе ыстық сумен, тапаншалардың көмегімен, жабдықталған эстакада немесе жабық жуу қондырғылары жуады.

Барлық жуу қондырғылары сору құралдарымен, желдеткішпен жабдықталуы тиіс.

Каустикалық содадан жасалған жуу қоспасын дайындайтын және жуу машинасын іске қосумен айналысатын жұмысшылар резеңке алжапқышпен, қолғаппен, ал каустикалық соданы кесу кезінде қорғаныс әйнектері бар резеңке бетпердемен қамтамасыз етілуі тиіс. Бөлмелер мен тораптарды жуу үшін бензинді пайдалануға тиым салынаады.

Егер жөндеу кезінде жуу машинасы мен камера ішінде адамдар болса, есік немесе перде ашық болуы тиіс.

Трактордың сыртын жуып болғаннан кейін оны бөлшектеу орнына жеткізіп, бөлшектеу-жинақтау стендіне бекітеді. Агрегаттарды көтеру және орнын ауыстыруы үшін уақытында техникалық куәландырудан өткен жүк көтергіш механизмдері, сондай-ақ қолданыстағы жүкқармауыш құралдар қолданылады. Трактор бөлшектерін сым немесе ескі арқанмен жылжытуға болмайды. Егер трактор агрегаты еденде бөлшектелсе оның аударылып түсу қауіпін ескере отырып орналастыру керек. Тракторды бөлшектеу бойынша кез келген жұмыс қауіпті, егер арнайы құрылғылардың орнына кескіш немесе балға қолданса, тораптар мен агрегаттарды қауіпсіз бөлшектеу үшін іске жарамды түсіргіштер мен құрылғылар қолдану қажет, сондықтан оларда алдын ала жарық, майысқан сатының болмауы тексеріледі.

Жұмыс орындарындағы жалпы тәртіп және қауіпсіздік техникасының ережелерін сақтау жұмысшылардың еңбек өнімділігін арттырып қана қоймай, жарақаттанудан да сақтайды.