110. Қонақжайлық іс-әрекетінің көрсеткіштері
Қонақжайлық іс-әрекетінің көрсеткіщтері:
*Құндық және табиғи;
*Сандық және сапалық;
*Көлемдік және үлестік
Қызмет көрсетілетін туристік қонақжай кәсіпорындарындағы көрсеткіштер:
1) Персонал саны – бір қонаққа шаққандағы персонал санын, табыстың бір теңгеге шаққандағы персонал нормативін анықауға болады.
2) Кәсіпорын шығыны – бөлмеде тәулік ішінде көрсетілетін әртүрлі қызметтердің орташа өзінді құны, персоналдың орташа жалақысы, тұрақты және өзгермелі шығындардың қатынасы, жалпы өзіндік құн.
3) Қызметтерге деген сұраныс – сұраныстың икемділігі, нарықтағы сұранысты талдау.
4) Қызметтің бәсекеге қабілеттілігі – бәсекеге қабілеттіліктің бірлік көрсеткіштері, бәсекеге қабілеттіліктің топтық көрсеткіштері, бәсекеге қабілеттіліктің интегралды көрсеткіштері, яғни рейтингтік бақылау.
5) Кәсіпорын табысы – тәулікке берілетін бөлмелердің орташа бағасы, қолда бар бөлмелердің орташа бағасы, табыс өсімінің қарқыны.
6) Қызмет белсенділігі – күн сайын жалдауға дайын бөлмелердің орташа саны, тәулікте өткізілетін бөлмелердің орташа саны, құрал-жабдықтармен жүктеудің орташа жылдық коэффициенті.
7) Қызметтің баға саясаты – бөлменің орташа тарифі, бәсекелестермен салыстырғандағы баға деңгейі.
8) Көрсетілген қызметтің тиімділігі – сатылған қызметтің рентабельділігі, өзіндік құн, капитал қайтарымдылығы, бір қызметтерге шаққандағы табыс, жоспарланатын табысқа қатысты алынған табыс.
9) Қаржылық ресурстарды пайдалану нәтижесі – кәсіпорынға келген бір клиенттің қызмет айналымы, сатылған қызмет көлемі, қосымша сатылған қызметтің орташа қүны.
111. Қонақ үй кәсіпорындарының негізгі қорлары қалай жіктеледі?
Негізгі қорлар – ұзақ уақыт өндіріс үдерісінде әрекет ететін, өзінің натуралды-заттық нысанын сақтайтын және құны тозу мөлшеріне байланысты бөлшектенген амортизациялық аударылымдар түрінде өнімнің немесе қызметтің өзіндік құнына қосылған өндірістік, материалдық-заттық құндылықтардың жинытығы.
Қонақ үй кәсіпорынының негізгі қорлары 5 топқа жіктеледі: 1) Қызметтік дайындалуы бойынша: өндірістік, өндірістік емес; 2) Салалық сипаттар бойынша: өндірістік негізгі құралдары, ауыл шаруашылық, т.б. 3) Натуралды заттық құралдар бойынша: ғимараттар, құрылыстар, құрылғылар, техникалық заттар, құрал-жабдықтар. 4) Меншік нысаны бойынша: жеке меншік, нарыққа арналған. 5) Қолдану үдерісіне байланысты: қолданыста, қорда сақталады.
112. Қор қайтарылымы дегеніміз не және ол қалай анықталады?
Кәсіпорындардың негізгі қорларын пайдаланудың тиімділігін бағалау үшін келесі көрсеткіштер жүйесі қолданылады:
1. Қор қайтарымдылығы;
2. Қор сыйымдылығы;
3. Негізгі қорлармен қамтамасыз етілу көрсеткіші;
4. Еңбек өнімділігін талдау.
Өнімнің қор сыйымдылық көрсеткіші кәсіпорынның негізгі қорларының бір жылда өндірілген өнімнің көлеміне қатынасы арқылы анықталады. Бұл көрсеткіш кәсіпорынның өндірген өнімнің әрбір теңгесіне жұмсалған негізгі қорлардың мөлшерін білдіреді. Кәсіпорынның қор сыйымдылығы неғұрлым төмен болған сайын оның негізгі қорларын пайдалану тиімділігі соғұрлым жоғары болып есептеледі.
Кәсіпорынның қор қайтарымдылық көрсеткіші кәсіпорынның негізгі қорлардың әрбір теңгесіне шаққандағы өндірілген өнімнің көлемін кәсіпорынның негізгі қорлардың орташа жылдық бағасына бөлу арқылы анықталады.
Қор қайтарымдылығы мен қор сыйымдылығы бір-біріне қарама-қарсы көрсеткіш, яғни кері пропорционал көрсеткіштер. Қор сыйымдылығына қарағанда қор қайтарымдылығы кәсіпорынның негізгі қорларын пайдаланудың тиімділігін тікелей анықтайтын көрсеткіш болып табылады. Себебі, қор қайтарымдылығы неғұрлым жоғары болса, кәсіпорынның негізгі қорлары соғұрлым тиімді пайдаланылады.
Қор қайтарымдылығы келесі формула арқылы есептеледі:
Мұндағы: ҚҚ – қор қайтарымдылығы;
Түсім – өнімді өткізуден түскен табыс;
ҰМА – ұзақ мерзімді активтер (негізгі қорлар).