2.5. Türkiye’de Sağlık Harcamalarının Dağılımı
2.5.1. Toplam Sağlık Harcamaları
Ülkemizde sağlık harcamalarının büyük bir kısmı kamu sektörünce, Sağlık Bakanlığı ve SGK tarafından yapılmaktadır. Ülkemizde sağlık harcamalarına ilişkin veriler 1999 yılından itibaren tutulmaktadır. Bu bölümde TÜİK verileri kullanılarak hazırlanan grafiklere yer verilmiştir. Merkezi, yerel ve sosyal güvenlik harcamaları başlıkları kamu sektöründe, hane halkı ve diğer başlıklı harcamalar ise özel sektörde yapılan sağlık harcamalarıdır. Genel olarak sağlık harcamalarının artığı görülmektedir. Sağlık harcamalarında kamunun payı dönem içerisinde özel sektöre göre orantısal olarak daha fazla artmaktadır.
Tablo 3: Sağlık harcamaları genel tablo (Milyon TL) (1999-2013)
|
Genel toplam |
Merkezi |
Yerel |
Sosyal Güvenlik |
Hane Hakları |
Diğer |
Cari Sağlık harcaması |
597717 |
149802 |
5725 |
291364 |
112370 |
38456 |
Yatırım Harcaması |
35832 |
16548 |
2615 |
8499 |
1747 |
6422 |
Toplam Sağlık Harcaması |
633549 |
166350 |
8340 |
299863 |
114117 |
44879 |
Kaynak: TÜİK verileri esas alınarak hazırlanmıştır.
Grafik 4: Toplam Sağlık Harcaması Grafiği (1999-2013)
Kaynak: TÜİK verileri esas alınarak hazırlanmıştır.
2.5.2.Yatırım- Cari Ayrımı
Sağlık yatırım harcamaları, kaynakların daha verimli kullanımını sağlayan, üretim faktörlerinin verimli olmasını yükselten ve yararı çok yıllara yayılan mallara yapılan harcamalardır. Yatırım harcamaların genel mantığı yararı uzun dönemli harcamalardır.
Cari harcamalar, hizmetler ile birlikte bir yıl içerisinde kullanılıp biten dayanma süresi kısa olan mallara yapılan harcamalardır. Sağlıktaki cari harcamalar ise, bir sene içinde sağlık hizmeti vermek için yapılan harcamalardır. Cari harcamaların yararı yapılmış olduğu dönemde kaybolur. Eğitim ve sağlık harcamaları da, kişiler için bir sonraki dönemlerde cari kalıcı etkileri bulunduğundan dolayı cari harcama kapsamına girer. TÜİK verileri kullanılarak hazırlanan 1999-2013 seneleri arası cari ve yatırım sağlık harcamaları tablo ve grafikleri aşağıda verilmiştir.
Tablo 4: Sağlık Harcamalarının Cari-Yatırım Harcamaları (Milyon TL) (1999- 2013)
|
Cari sağlık harcamaları |
Yatırım sağlık |
Toplam sağlık harcamaları |
1999 |
4786 |
199 |
4985 |
2000 |
7888 |
360 |
8248 |
2001 |
12086 |
310 |
12396 |
2002 |
18331 |
443 |
18774 |
2003 |
23676 |
603 |
24279 |
2004 |
28616 |
1405 |
30021 |
2005 |
33292 |
2067 |
35359 |
2006 |
40949 |
3120 |
44069 |
2007 |
46495 |
4409 |
50904 |
2008 |
52320 |
5420 |
57740 |
2009 |
55294 |
2616 |
57911 |
2010 |
58623 |
3054 |
61678 |
2011 |
65372 |
3236 |
68607 |
2012 |
70288 |
3901 |
74189 |
2013 |
79702 |
4688 |
84390 |
Genel toplam |
597717 |
35832 |
633549 |
Kaynak: TÜİK verileri esas alınarak hazırlanmıştır.
Grafik 5: Sağlık Harcamalarının Cari-Yatırım Dağılımı Grafiği (1999-2013)
Kaynak: TÜİK verileri esas alınarak hazırlanmıştır.