2.1.3 Türk Sağlık Sektörü Örgütlenmesi

Türk sağlık sektörünün örgütlenme yapısını ele alırken geniş bir çerçeve de değerlendirmek gerekmektedir. Tedavi edici ve koruyucu sağlık hizmetlerinin yönetim ve örgüt yapılarının incelenmesi gerekmektedir.

Sağlık kuruluşlarındaki örgüt yapısı ülkelerin içersinde bulunduğu siyasi yapılara göre farklılık göstermektedir. Ancak sağlık hizmetlerindeki örgüt yapısı ne şekilde olursa olsun sınırlı olan kaynakların en iyi şekilde kullanılması ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Sağlık hizmetlerindeki faydanın ölçümü zordur bu nedenle harcamalardaki dengesizlik, sağlık sektöründeki dağılımın yönetim ve örgütlenmesini olumsuz etkiler. Yapılacak olan harcamaların ağırlığının temel sağlık hizmetine mi yoksa tedavi edici sağlık hizmetine mi yoğunlaşacağı önemli bir sorundur[CITATION Can92 \l 1055].

Devlet gerek temel sağlık hizmetlerinin sunumunda gerekse üst düzey sağlık hizmetlerinin sunumundan ve denetiminden sorumludur. Bunların arasındaki dengenin sağlanması da ülke şartlarına uygun olarak düzenlenmesiyle gerçekleştirilir. Bu hizmetler gerçekleştirilirken bazı ülkelerin örgütlenme yapısı örnek alınır[ CITATION Ert00 \l 1055 ].

Türkiye’de sağlık sektörü iç içe geçmiş birçok yapıyı kapsamaktadır. Politik açıdan merkeziyetçi bir yapı, sağlık hizmetleri açısından ele aldığımızda ise sunum ve finansman açısından daha geniş bir yapıya sahiptir.

Türkiye’de sağlık sektörü; Politika oluşturma, İdari Karar alma, Sağlık Hizmetleri Finansmanı ve Sağlık Hizmetlerinin sunumu şeklinde sınıflandırılmaktadır[ CITATION Alt071 \l 1055 ]. Sağlık Bakanlığı, uygulama ve yürütme yetkisini yerel düzeyde İl Sağlık Müdürlükleri aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Sağlık politikalarının il düzeyinde planlaması ve uygulanmasından Sağlık Bakanlığı adına İl Sağlık Müdürlükleri sorumludur.

Bir hizmetin başarıya ya da başarısızlığını etkileyen faktörler arasında örgütlenmenin yeri çok önemlidir. Ülkemizde sağlık hizmeti yapan kuruluşlardan sadece üç tanesi ülke çapında örgütlenmiştir. Bunlar SSYB, Milli Savunma Bakanlığı ve Sosyal Sigortalar Kurumudur. Milli Savunma Bakanlığı’nca yürütülen sağlık hizmetlerinin, kendine has özelliği bulunmaktadır. Sosyal Sigortalar Kurumu Sağlık hizmetleri ise daha çok sanayileşmiş şehirsel bölgeler için önemlidir. SSYB’nin Sağlık örgütlenmesi ise Merkezi ve Taşra örgütü olarak ikiye ayrılır[ CITATION Asu07 \l 1055 ].

Türkiye’de sağlık hizmetlerinin sunumu ikili bir yapı arz etmektedir. Bu yapılar Kamu hizmet sunucuları ve özel hizmet sunucuları tarafından yürütülmektedir. Sağlık Bakanlığı bünyesindeki hastanelerde birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerini sunumu etkin rol oynamaktadır. Bakanlık yerel düzeyde ise bölgenin nüfusuna bağlı olarak sağlık ocağı, sağlık evi, ana çocuk sağlığı, verem savaş dispanserleri ve hastaneler şeklinde sınıflandırılmıştır. Sağlık Bakanlığı bünyesindeki bütün sağlık hizmetlerinin finansmanları Maliye Bakanlığı tarafından karşılanır. Sadece çok küçük bir miktar, Sağlık Bakanlığı bünyesi içersinde bulunan kamu hastanelerinde alınan katkı payları, hizmetlerin sunulması açısından mali kaynak oluşturmaktadır[ CITATION Çob091 \l 1055 ].

Sağlık hizmetleri sunumunda diğer bir kurum Üniversite hastaneleridir. Üniversite hastaneleri de, kamu hastaneleri gibi birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerini yürütmektedirler. Sağlık Bakanlığı ile yapılmış olan anlaşmalar doğrultusunda üniversite hastanelerinde Sosyal güvenlik Sistemi içerisinde yer alan herkese hizmet sunmaktadır. Üniversite hastanelerinde döner sermaye sistemi şeklinde örgütlenmektedir. Üniversite hastaneleri doğrudan hizmet sunumunun yanında bütçe den de pay aldıkları için farklı finansman kaynaklarına sahiptirler.

Özel hastaneler de sağlık hizmetleri sunan birimleri arasında önemli bir paya sahiptir. Doğrudan hizmet satımı karşılığında bireylerin yapmış oldukları ödemeler ile, özel sigorta şirketlerinin aldıkları ödemeler ve Sağlık Bakanlığı ile imzalanmış olan protokol doğrultusunda farklı finansal kaynakları olan sağlık hizmetidir.

Türkiye de sağlık hizmetleri farklı finansman kaynaklar ile iç içe bir yapı arz etmektedir. Bu yapı içerisinde Sağlık Bakanlığı etkin ve güçlü bir konumda iken finansman olarak ta Maliye Bakanlığı belirgin bir sorumluluk üstlenmiştir[ CITATION Çob091 \l 1055 ].