- •2 Тарау энзимология негіздері Ферменттер (энзимдер): құрылысы, қасиеттері, жіктелуі, номенклатурасы. Метаболизм процесстерін реттеуі.
- •2.2. Ферменттердің әсер ету жағынан бейорганикалық катализаторлармен ұқсастықтары:
- •2.3. Ферменттер мен бейорганикалық катализатор-лардың айырмашылықтары:
- •2.4. Ферменттің активті орталығы : әсер ету арнайлығы
- •2.5.Ферменттердің әсер ету механизмі
- •2.6. Кофакторлар және коферменттер
- •2.7. Ферменттердің жіктелуі мен номенклатурасы
- •2.8. Ферментативті катализдің кинетикасының негіздері
- •2.9.1. Температураның әсері
- •2 .6 Сурет – Ферментативті реакция жылдамдығының (V)температураға тәуелділігі
- •2.9.2. Орта рН-ның әсері
- •2.7.Сурет. Ферментативті реакцияның жылдамдығының ортаның рН на тәуелділігі.
- •2.9.3. Субстрат пен ферменттің концентрацияларының әсері.
- •2.9.4. Реттеуші заттардың әсері.
- •2.9.5.Фермент белсенділігінің ингибиторлары
- •2.7 Сурет. Фермент белсенділігін бәсекелес ингибирлеу сызбанұсқасы.
- •2. Конкурентті емес қайтымды ингибирлену
- •2.15. Сурет. Дфф-тің көмегімен химотрипсиннің белсенділігінің арнайылықты ингибирленуі.
- •2.16. Сурет. Фермент активтілігінің йод ацетатымен арнайылығы жоқ ингибирленуі
- •2.10. Ферменттер активтілігінің реттелуі
- •2.2. Кесте. Ферментативті реакциялар жылдамдықтарының реттелу жолдары
- •2. Белок-белокпен әрекеттесу көмегімен реттелуі
- •2.20 Сурет. Протеинкиназа а (пка) белсенділігін белок-белоктық әрекеттесу көмегімен реттеу.
- •3. Фосфорлану-дефосфорлану жолымен ферменттің каталитикалық белсенділігін реттеу.
- •4. Ферменттердің каталитикалық белсенділігін шектеулі протеолизбен реттеу.
- •2.11. Ферменттердің медицинада қолданылуы
- •2.11.1. Энзимодиагностика
- •2.11.2. Энзимотерапия
- •2.11.3. Энзимопатиялар
- •2.8 Кесте. Миокард инфарктісі ауруының креатинкиназа (кк), аспартатаминотрансфераза (аст) және лактатдегидрогеназа(лдг) ферменттерінің анализінің нәтижелері.
- •Квантталған текстер
- •Ферменттер
- •Ферменттердің формалары.
- •Ферменттердің активтілігіне әсер ететін факторлар
- •Ферменттердің 1- класы- оксидоредуктазалар
- •Дегидрогеназалар (дг)
- •Дегидрогеназалар Пиридиндік ферменттер (пф)
- •Флавиндік ферменттер (фп)
- •Убихинон – коферментQ (KoQ10)
- •Убихинон(KoQ10) химиялық табиғаты жағынан 6-жағдайында изопреннің қалдығы бар (10 молекуласы) 2,3-диметокси-5-метил-1,4-бензохинонға жатады. KoQ дың апоферменті жоқ.
- •Цитохромдық жүйенің ферменттері Цитохромдардың құрылысы
- •Гидроксилазалар мен оксигеназалар
- •2)Диоксигеназалар
- •Каталаза
- •Пероксидазалар
2.8 Кесте. Миокард инфарктісі ауруының креатинкиназа (кк), аспартатаминотрансфераза (аст) және лактатдегидрогеназа(лдг) ферменттерінің анализінің нәтижелері.
|
Фермент |
Белсенділік, МЕ/л |
Белсенділік еселігі |
, МЕ/л |
Еселік |
|
Тамыр окклюзиясынан кейін 12 сағат |
Тамыр окклюзиясынан кейін72 сағат |
||||
КК |
380 |
|
285 |
|
|
АСТ |
75 |
|
190 |
|
|
ЛДГ |
500 |
|
1750 |
|
|
Тамыр окклюзиясынан кейін 24 сағат |
Тамыр окклюзиясынан кейін 96 сағат |
||||
КК |
570 |
|
200 |
|
|
АСТ |
200 |
|
140 |
|
|
ЛДГ |
1000 |
|
1500 |
|
|
Тамыр окклюзиясынан кейін 48 сағат |
Тамыр окклюзиясынан кейін 120 сағат. |
||||
КК |
380 |
|
190 |
|
|
АСТ |
330 |
|
70 |
|
|
ЛДГ |
2000 |
|
1250 |
|
|
6. 1935 жылы неміс дәрігері Г. Домагк бояғыш зат ретінде синтезделген, протонзилдің (қызыл стрептоцид) микробқа қарсы әсерін анықтады. Қызыл стрептоцидтің әсер етуші бөлігі сульфаниламид (стрептоцид) препараты екендігі анықталды. Сульфаниламидті препараттарының үлкен тобының негізін қалаушы сульфаниламид қызыл стрептоцидтің метаболизмінде түзіледі (2.28-сурет).
Парааминобензой қышқылы
Глутамин қышқылы
2.28-сурет. Фоль қышқылының құрылысы және сульфаниламидтердің жалпы формуласы.
Сульфаниламидтердің бактериостатикалық әсері фермент дигидроптеоратсинтазамен байланысты. Бұл реакцияда нуклеин қышқыл-дарының түзілуіне қажет фоль қышқылының бактериялармен синтезі кезінде дигидроптеоратсинтаза ферментінің активті орталығындағы парааминобензой қышқылының (ПАБҚ) орнын сульфаниламидтер басады. Нәтижесінде микроорганизмдердің дамуы мен өсуі бұзылады.Адам ағзасында фоль қышқылы синтезделмейді, тек қана витамин ретінде тамақпен түседі.
Сульфаниламидтердің антибактериалды әсерінің механизмін түсіндіріңіз. Ол үшін сұрақтарға жауап беріңіз:
а) ингибирлеудің осы түрі қалай аталады (сульфаниламид пен ПАБҚ-ның құрылыстарын салыстырыңыз)? Ктмен Vmax қа ингибиторлар қалай әсер етеді?
в) неге емдеу кезінде сульфаниламидтің бірден үлкен дозасын ұсынады?
г) адам жасушасында нуклеин қышқылдарының түзілуіне сульфаниламидтердің әсері бар ма? Жауабын түсіндіріңіз.
7. Кофеиннің үлкен дозаларын қабылдау адреналиннің әсерімен бірге мынандай белгілерді туғызады: жүрек соғуының жиілігін арттырады; бронхтардың кеңеюін; өршуін, энерготасымалдаушыларды қорға жинайтын тіндерде метаболизмнің өзгеруін туғызады. Кофеиннің әсер ету механизмін түсіндіріңіз. Кофеин фосфодиэстераза (ФДЭ) ферментінің бәсекелес ингибиторы, ол цАМФ ыдырауына жауапты:
Осы сұрақтың жауабы үшін:
а) кофеин әсерінен жасушада қай заттың концентрациясы артады?
б) цАМФ-тың жасушадағы реттеуші әсері механизмін түсіндіріңіз; цАМФ концентрациясының өсуі нәтижесінде қай фермент активтенеді, құрылысын көрсетіңіз;
в) кофеин қолданғанда жасушада қандай процесстер күшейеді? Осы реакциялардың сызбанұсқасын жазыңыз;
г)қан құрамындағы реологиялық қасиеттерін жақсартатын препараттардың (мысалы,трентал) әсері, бронхтардың босаңсуы және бронхоспазмдарды жою (мысалы,теофиллина) үшін қолданылатын препараттардың әсер механизмдері бірдей екенін еске сақтаңдар.
Әдебиеттер:
Березов Т.Т., Коровкин Б.Ф. Биологическая химия,-М.; Медицина,1998,750с.
Марри Р., Гриннер Д., Мейс П., Радуэлл В. Биохимия человека в 2т-М.,2000,479с.
3.под редакцией Северина Е.С., Биохимия, М.,ГЭОТАР-МЕДИА,2011,750.
4. Эллиот В., Эллиот Д., Биохимия и молекулярная биология, М., Мир, 2003 400с.
5. Кнорре Д.Г., Мызина С.Д., Биологическая химия ,М., 2000, 102с
6. Зайцев С.Ю., Конопатов Ю.В., Биохимия животных , Санкт-Петербург-Москва, изд. Лань, 2005,384с.
7. Сеитов З.С. Биохимия., Алматы, Медицина университеті баспасы, 2007, 103б.
