- •48 . Дене тәрбиесінің міндеттері
- •49 . Дене шынықтыру сабағы
- •§ 50. Гимнастиканың гигиеналықмаңызы
- •§ 51. Оқушылардың дене тәрбие бойынша кластан тыс жұмыстары
- •VIII мектеп оқушыларының тамақтану гигиенасы
- •§ 52. Тамақтанудың
- •§53. Тамақтық продуктылардың
- •§ 54. Мектеп оқушыларының тамақтану нормасы
- •§ 55. Мектеп оқушыларының тамақтану режимі.
- •§ 56. Тамақтық продуктыларға қойылатын санитарлық – гигиеналық талаптар
- •57. Тамақ әзірлейтін бөлмелер мен ыдыс аяққа
- •58. Қызметкерлердің жеке басының гигиенасы.
- •59. Таңертеңгілік мектеп тамағы.
- •60. Күні ұзартылған топтағы балаларды тамақтандырудың ерекшеліктері.
- •61 Тамақтан улану және оны алдын алу жолдары.
- •70. Эпидемиялық гепатит. (Боткин ауруы)
- •71. Полиомиелит
- •72. Ішек құртының аурулары, гельминтоздар
- •73Грипп
- •76 . Тері аурулары .
- •§ 19. Мектеп жабдығына қойылатын негізгі талаптар....................................87 § 20. Мектеп оқушыларын партада дұрыс отырғызудың маңызы.................88
§ 54. Мектеп оқушыларының тамақтану нормасы
Тамақ рационын жасаған кезде тамақтанудың гигиена белгілеген нормаларын пайдалана отырып, балалардың жасын, денсаулығын, климат жағдайын, дене және ой еңбегінің сипатын міндетті түрде ескеру керек. мектеп жасындағы балалар тамағының физиологиялық нормасының таблицасын беріп отырмыз. (200-бетті қараңыз).
Бала организмінің витамин және минералдық заттармен қамтамасыз етілуіне айрықша көңіл аудару керек.
Ескертулер. 1.Организмге қажетті тағамдардың үштен бірі А витамині бар, ал үштен екісі каротині бар тағамдар болуға тиіс.
2. А витаминінің 1 мг-і 3300 ИЕ-ға сәйкес келеді.
3. Қиыр Солтүстік жағдайында В1 мен С витаминдерінің нормасы 30 – 50 процент көбейтіледі.
4. Қалыпты жағдайда ересек адам Д витаминін қосымша қабылдауды қажет етпейді, бірақ күн сәулесі аз түсетін жағдайларда 500 ИЕ-ге дейін Д витаминін беру ұсынылады.
5. Витаминдердің тәуліктік нормасы дәрігерлік көрсеткіштерге сәйкес арттырылуы мүмкін.
Бала тамағы энергиялық құндылығы және құрамын жағынан сапалы болуынан басқа салмағы, көлемі жағынан да жеткілікті, тою, қанағаттану сезімдерін туғызатындай болуға тиіс.
Тамақтық продуктылардағы витаминдердің мөлшер
Продуктының аты |
Витаминдер |
мг-дегі |
% |
есебімен |
|
|
|
А |
В1 |
В2 |
РР |
С |
Д |
І |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Қара бидай наны . . . . . . . Ақ бидай наны . . . . . . . . Қара құмық жармасы . . . . . Сұлы жармасы . . . . . . . . Бұршақ . . . . . . . . . . .
Сиыр еті . . . . . . . . . . . Шошқа еті . . . . . . . . . Қой еті . . . . . . . . . . . Бауыр . . . . . . . . . Бүйрек . . . . . . . . . . Көксерке балық . . . . . . Сазан . . . . . . . . . . . Майшабақ . . . . . . . . . . Треска . . . . . . . . . . . .
Жаңа сауылған сиыр сүті . . . . Сиырдың сары майы . . . . . . Ірімшік . . . . . . . . . . . Жұмыртқа . . . . . . . . . .
Картоп . . . . . . . . . . Жаңа капуста . . . . . . . . Ашытқан капуста . . . . . . Сәбіз . . . . . . . . . . Қызылша . . . . . . . . . Шалқан пияз . . . . . . . . Жаңа қияр . . . . . . . . Қызыл помидор . . . . . . Шалған . . . . . . . . . Редиска . . . . . . . . . Салат . . . . . . . . . . Қауын . . . . . . . . . . Қарбыз . . . . . . . . . .
Алма . . . . . . . . . Алмұрт . . . . . . . . . Қара өрік . . . . . . . . Өрік . . . . . . . . . . . Шабдалы . . . . . . . . . Шие . . . . . . . . . . Жүзім . . . . . . . . . Каюква . .. . . . . . . . . Қарлыған . . . . . . . . . Қара жидек . . . . . . . Қызыл қарақат Қара қарақат . . . . . . . Малина . . . . . . . . Бүлдірген . . . . . . . . Апельсин . . . . . . . . Лимон . . . . . . . . . Мандарин . . . . . . . . Кептірілген итмұрын . . . . . |
- - - - -
0,03 0,04 - 28,0 0,17 0,06 0,2 0,04 -
0,12 1,2 0,9 1,3
0,02 0,02 0,02 7,65 0,01 0,02 0,06 1,70 0,07 - 0,01 - 0,6
0,09 0,01 0,8 1,7 0,45 0,24 0,02 - 0,10 0,70 - 0,70 0,25 0,05 0,22 0,30 0,45 5,0
|
0,15 0,07 0,5 0,3 -
0,15 0,34 0,13 0,37 0,47 - 0,09 0,02 0,06
0,05 - 0,03 0,07
0,07 0,14 0,02 0,10 0,12 0,07 0,06 0,07 0,06 0,06 0,14 0,03 0,02
0,04 0,05 - - 0,04 - - - - - 0,07 0,06 0,07 - 0,06 0,05 0,6 -
|
0,07 0,05 - 0,06 0,09
0,17 0,20 0,12 1,61 1,50 0,03 0,02 0,17 0,09
0,17 - 0,36 0,16
0,04 0,07 0,07 0,07 0,08 0,01 - 0,04 - 0,01 0,07 0,03 -
0,04 0,09 0,04 0,01 0,06 - 0,01 - - - - - - - 0,03 - - 0,01 |
0,9 1,2 - 1,0 1,0
3,7 2,0 - 15,3 12,1 - - 1,6 1,1
0,5 – 1 - - 3,2
1,0 0,3 0,3 0,4 - - - 0,4 - - - - -
0,5 - - - - - - - - - - - - - - - - - |
- - - - -
1,2 1,3 - 31,6 10,2 0,6 0,5 - -
0,01 1,8 - -
7,5 25,5 20,0 4,2 8,6 8,5 4,0 43,0 15,0 15,0 7,5 13,0 4,2
6,3 3,6 4,2 6,0 9,0 12,0 2,8 10,0 50,0 5,0 28,0 300 25,0 27,0 30,0 30,0 22,0 300 |
- - - - -
- - - - - - - - -
0,25 - - -
- - - - - - - - - - - - -
- - - - - - - - - - - - - - - - - - |
Балалар мен жасөспірімдер үшін белок, май, углеводтардың физиологиялық нормасы
Қоректік заттар |
|
Балалар жасы |
|
|
7-10жас |
11-14жас |
15-18жас |
Белоктар (г есебімен) . . . . . . Соның ішінде жануарлардан алынғаны . . . Май (г есебімен) . . . . . . .. . Соның ішінде жануарлардан алынғаны . . . Углевод (г есебімен) . . .. . . . . Жалпы калориялығы . . . . . . . Соның ішінде жануарлардан алынған продуктылардың калориялығы . . . . .
|
78 50 81 72 279 2291
996 |
98 56 86 75 424 2940
1031 |
119 72 99 84 471 3340
1181 |
Адамға қажетті витаминдердің тәуліктік нормасы (СССР Денсаулық сақтау министрлігінің 1960жылғы 17 июньдегі № 341 – 60 бұйрығымен бекітілген)
(үзінді)
|
|
|
Вита |
мин |
дер |
|
|
Жасы |
А мг-мен ж\е ИЕ |
В1 мг-мен |
В2 мг-мен |
В3 мг-мен |
РР мг-мен |
С мг-мен |
Д ИЕ-мен |
Ересек адам орташа еңбек еткенде Мектеп оқушылары
13-15жас . . . . . .
16-18жас . . . . . . .
|
1,5 (500)
1,5 (5000)
1,5 (5000)
1,5 (5000) |
2,0
1,5
2,0 2,5 |
2,5
3,0
3,0 3,5 |
2,0
1,5
2,0 2,0 |
15
15
20 25 |
70
60
70 70 |
(4-1) қара
500-ден артық емес
(4-1) қара |