Aхборот технологиялари

Eyes) ishlab chiqilgan. Mazkur dasturiy ta’minotlar har birining o‘z imkoniyatlari mavjud.

Masalan, Smart Notebook matnlar va obyektlar bilan ishlaydi, axborotlarni

saqlaydi, yozma harflarni bosma harflarga aylantiradi. Bridgit dasturi taqdimotlarni tez va osonlik bilan butun dunyoning turli nuqtalaridagi hamkorlarga tarqatadi, o‘z

hujjatlariga taqrizlar oladi. Buni amalga oshirish uchun o‘qituvchi chiqishidagi muhim pozitsiyalarini umumiy «ishchi stol»da ajratib ko‘satishi bilan shu onning o‘zidayoq,

dastur real vaqtda, barcha konferensiya ishtirokchilari oynasida paydo bo‘ladi.

Synhron Eyes (sinxron ko‘z) dasturiy paket yordamida o‘qituvchi barcha

o‘quvchilarni kuzatib turishi, o‘quvchilar ishchi monitorlarini ekranga chiqarishi, blokirovka qilishi, interfaol taxta yordamida o‘quv materiallarini, darsliklarni, testlarni

yuborishi va jarayonni nazorat qilishi mumkin.

Interfaol taxtalar bilan ishlash jarayonida barcha ishtirokchilarning diqqati

konsentratsiyalanadi va ular o‘quv materiallarini juda tez o‘zlashtirishni boshlaydilar.

Buning natijasida har bir ishtirokchining o‘zlashtirish ko‘rsatkichi oshib boradi. Yangi

ta’lim texnologiyasini ta’limga joriy etilishi o‘zi bilan birga, ta’lim sxemasini reproduktiv shakldan kreativ shaklga o‘tishini ta’minlaydi.

Zamonaviy Smart ta’limning o‘z oldiga qo‘ygan ikkita asosiy maqsadi mavjud bo‘lib, ular:

1.O‘quvchilarda bilim olish uchun zarur bo‘lgan barqaror motivatsiyani

yaratish.

2.Ijodiy yechimlar yordamida bilim o‘zlashtirishning yangi shakli va

instrumentlarini izlab topishdan iborat.

Qisqacha aytganda, Smart ta’lim — bu ta’lim muassasalari hamda professor-

o‘qituvchilar tarkibining umumiy standartlar, kelishuvlar va texnologiyalar asosida yagona Internet tarmog‘i orqali ta’limni amalga oshiruvchi birlashmasidir. Ta’lim

jarayonida AKTni qo‘llash borasida qator loyihalar amalga oshirib kelinmoqda, jumladan, joriy o‘quv yilida universitetning «Teleradioeshittirishlar tizimlari» kafed-

rasining Internetda Lincom. uz (Learning in communication) nomli sayti tas hkil etilganligi haqida alohida to‘xtalib o‘tish o‘rinli (2-rasm) bo‘ladi. Ushbu sayt bir

nechta, bo‘limlardan iborat bo‘lib, ular orqali talabalar kafedra yangiliklari bilan muntazam tanishib borish imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Shuningdek, sayt kutubxonasiga joylashtirilgan, kafedrada o‘qitiladigan «Elektromagnetizm», «Elekt-

romagnit maydonlar va to‘lqinlar», «Antenna asoslari» kabi fanlardan yuzga yaqin mamlakatimizda va xorijda chop etilgan darslik, o‘quv qo‘llanmalar, o‘quv-uslubiy

qo‘llanmalarni mutolaa qilishlari va osonlik bilan ko‘chirib olishlari mumkin.

131

Saytning «Bizning jamoa», «Bizning nashrlar» bo‘limlarida kafedra professor- o‘qituvchilarining respublika va xorijda o‘tkazilgan ilmiy, ilmiy-uslubiy anjumanlarda

chop etilgan tezis va maqolalari, ilmiy ixtiro va ratsionalizatorlik ishlanmalari bilan tanishishlari, kunning istalgan vaqtida, ular bilan on-layn tarzda, o‘zlarini qiziqtirgan

savollariga javoblar olishlari mumkin. Hozirgi kunda saytga kafedra professor- o‘qituvchilari tomonidan fanlarga doir bo‘lgan virtual va video-laboratoriyalarni

yuklash ustida qizg‘in ishlar olib borilmoqda. Kelajakdagi orzularimiz esa, AKT imkoniyatlaridan samarali foydalangan holda, ta’lim berish sifatini yanada

takomillashtirishdan iborat. Xulosa qilib aytganda, axborotlashgan jamiyatni rivojlantirish bosqichlarida oliy ta’lim muassasalarining eng asosiy vazifalaridan biri

talabalarni zamonaviy taraqqiyot g‘oyalaridan unumli va maqsadli foydalanish

madaniyatini shakllantirishdan iborat.

Hozirgi davrda texnologiyalar rivojlanishi asosida ko’plab aholi turar-joy binolari avtomatlashtirilmoqda, ya’ni «Aqlli uylar» bunyod etilmoqda. Bugungi kunda

«Aqlli uy» tizimini yaratishda havo harorati, namlik darajasi, atmosfera bosimi va yoritilganlik darajasi, uy xavfsizligini ta’minlash darajasi kabi o’rsatkichlarni nazorat

qilish texnologiyalaridan keng foydalanib kelinmoqda

Ssinsinnatidagi 10ta davlat umumta’lim maktablari o‘quvchilarining ruhiyatlar i, ularning psixik holatlarini o‘rganish uchun yangi mobil ilovalaridan foydalandilar.

O‘quvchilardan biri mutaxassis-psixolog bilan suhbatlashganida iPhone uchun ilova

132

sun’iy intellekti suhbatni tahlil qiladi hamda unga asosan mazkur o‘quvchi xattiharakatini aniqlaydi, - deya ko‘rsatilgan Robotics. ua bergan ma’lumotida.

Smart-iqtisodiyoti bu shunday iqtisodiyotki, u yangi texnologiya avlodining barcha sektorlarida modernizatsiya va innovatsion rivojlanishga asoslangan bo’lib u

yuqori sifat, energiya samaradorlik, sifatli atrof-muhitga va sotsial turg’unlikka

asoslangan.

Smart-jamiyat –bu jamiyatning yangi turi bo’lib, u yangi tasirlar-ijtimo iy,

iqtisodiy va eng yaxshi hayot tarzi uchun imkon beruvchidir.

Smart ta’limi- u o’quv tashkilotlarini va professor-o’qutuvchilar tarkibini birlashuvi bo’lib, u internetda va umumiy baza standartlar, texnologiyalar asosida

ta’lim berishga asoslangan.

Ta’limda Smart texnologiyalari. Interaktiv qurilmalar

Interaktiv qurilmalar– bu shunday jarayonki, u ta’lim jarayonini tashkil qilishda,

prezentatsiya va yig’ilishlar o’tkazishda ulkan, beqiyos yordam berish imkoniyatiga ega. Interaktiv oborudovanya slaydlar namoyish etish, video, belgilar qo’yish, turli xil

sxemalar chizish, elektron ovoz berish, ta’lim va muhokama jarayonida eshituvchilarning yoki majlis ishtirokchilarining aktiv ishtirokini ta’minlab beradi.

Ta’lim soxasida texnologiyalarni o’ta faol qo’llash. O’qituvchi ta’lim jarayonini

sezilarli darajada ancha interaktiv qilishi munkin. Bunga dasturiy ta’minot imkon yartatib, o’qituvchiga quyidagilarga imkon beradi: turli-xil fanlardan o’quv

materiallarini yaratish, tajriba va eksperimentlarni namuna qilish, auditoriani doskada shu zahotiyoq javobi chiquvchi testlar bilan sinash, chet tillarini o’qitishda audiolardan

foydalanish, video materiallar taqdim etish.

Interaktiv doska-o’quv muassasalarida ta’lim olish va o’qitishda, shuningdek, prezentatsiya, trening o’tkazish, biznes-ta’lim sohasida ishlarni jamlashda juda

samarali va qulay aslahadir.

Interaktiv doska –bu komputerga ulangan , proyektor orqali doskaga tasvir uzatuvchi sensorli ekran bo’lib, doska odatiy doskaga o’xshab, komputer monitori kabi

bir vaqtda ishlaydi. Dasturlarni boshqarish uchun komputerga ulangan doskaning sirtiga tegib qo’yish yetarli.

Slayd mazmuni: 1998-yildan Polymedia kompaniyasi SMART Board nomli

interaktiv doskalarni Rossiya o’quv muassasalarida taqdim etmoqda va o’zining o’quv markazlarida ta’lim seminarlarini tashkil qilmoqda. Shunday doskalar borki, ta’limda

AKT bilan bog’liq bo’lgan qiyinchiliklarga uchrayotgan viloyatlardagi ta’lim maskanlari uchun ishlab chiqilgan.

Interaktiv qurilmalar asosiy turlari

Proyektdagi interaktiv doskalar.

Smart Board 800 interaktiv doskasi

(dual touch)proyektdagi ikki marta tegsa ishlovchi interaktiv doskalar

Interaktiv tizimlar

Plazmali va LCD –displeylari uchun interaktiv ekranlar

Interaktuv stol displeylari

133

Interaktiv stol

SMART bizness komplektlari

SMART konsentratorlari

Multimedia-proyektlari (videoproyektlari)turli xil uskunalardan olinadigan ma’lumotlarni katta ekranda namoyish etish uchun ixtisoslashgan: komputerlar, DCD-

namoyishlari, videokameralar. Bugungi kunda proyektor har yerda ishlatish mumkin bo’lgan universal uskuna hisoblanadi. Ofeslarda, konferensiya-zallarida, o’quv

maskanlarida katta auditoria uchun proyektor prezentatsiyalar namoyishi, rasmlar va video uchun ajoyib moslama. Proyekt yaxshi sifatli va katta hajmli suratlar olish uchun

ajoyib imkon yaratadi.

Zamonaviy dunyoda plazmali panellar yanada keng taniqli bo’lib bormoqda. Bu ko’plab omillar bilan sinalgan: plazmali ekranlar tiniqligi yuqori bo’lgan suratlar

namoyish qilish bilan farq qiladi. Bundan tashqari, plazmali ekran tomoshabinlarning ko’z nurini tejaydi.

Multimediali globuslar –Magnit planet nomli multimediali globus sifrovoy

displeyli ekran va maxsus dasturli ta’minot bo’lib, yerdagi nafaqat statistik suratlar , balki ayni vaqtda dunyoda o’zgarayotgan ob havolarni namoyish etuvchi dinamikali

prezentatsiyalarni, yer sharida eng so’nggi inson hati-harakatlari, biologic ekotizim migratsiyasi, dunyoning turli qismidagi o’zgarayotgan ob havo.

SMART C hujjat –kamerasi orqali shunday obyektlarni ko’rish mumkinki, ular endigina printerdan chiqarilgan hujjat, surat.

Nazorat savollar:

1.Elektron o'qitish haqida nimalarni bilasiz?

2.Elektron o'qitish muhiti, elektron o'quv hamjamiyati deganda nimani

tushunasiz?

3.Elektron o'quv muhitining boshqa elektron muhitlar bilan bog'lanishi, haqida nimalarni bilasiz?

4.Smart-kitob, elektron darslik deganda nimani tushunasiz?

5.Smart-o'quv jarayoni, Onlayn Smart o'qitish muhiti deganda nimani tushunasiz?

6.Smart texnologiyalari haqida nimalarni bilasiz?

7.Elektron o'qitish muhitini yaratish va foydalanish tartibi haqida nimalarni

bilasiz?

8.Turli Smart texnologiyalari tasnifi va ulardan foydalanish usul va vositalari.

9.Smart-o'quv muhiti uchun elektron kontent yaratish usullari.

10.Smart ta’lim texnologiyasi deganda nimani tushunasiz?

11.Smart ta’lim konsepsiyasi deganda nimani tushunasiz?

12.Interfaol uskunalar (interfaol taxta — Smart Boards, interaktiv displey — Sympodium) haqida nimalarni bilasiz?

13.Smart deganda nimani tushunasiz?

14.Smart-jamiyat deganda nimani tushunasiz?

15.Smart ta’limi deganda nimani tushunasiz?

134

16.Ta’limda Smart texnologiyalari. Interaktiv qurilmalar haqida nimalarni

bilasiz?

17.Interaktiv doska deganda nimani tushunasiz?

18.Interaktiv qurilmalar asosiy turlariga izox bering?

19.Proyektdagi interaktiv doskalar deganda nimani tushunasiz?

20.Smart Board 800 interaktiv doskasiga izox bering?

21.(dual touch)proyektdagi ikki marta tegsa ishlovchi interaktiv doskalar

22.Interaktiv tizimlar deganda nimani tushunasiz?

23.Plazmali va LCD –displeylari uchun interaktiv ekranlar haqida nimalarni

bilasiz?

24.Interaktuv stol displeylari haqida nimalarni bilasiz?

25.Interaktiv stol deganda nimani tushunasiz?

26.SMART bizness komplektlari deganda nimani tushunasiz?

27.SMART konsentratorlari deganda nimani tushunasiz?

28.Multimediali globuslar deganda nimani tushunasiz?

135

Asosiy va qo‘shimcha o‘quv adabiyotlar hamda axborot manbalari.

Asosiy adabiyotlar:

1.[G.] Громов Ю.Ю. Информационные технологии. Тамбов 2015

2.[D.W] David Watson and Helen Williams Computer Science//IGCSE is the registered trademark of Cambridge International Examinations. Буюк Британия/Hodder Education. An Hachette UK Company London NW1 3BH

2014, 278 p.

3.[S.M] Stelle Cottrell, Neil Morris Study Skills Connected. Буюк Британия/Palgrave Macmillan 2013, 183p.

4.[H.] Hartoyo.(2012). ICT in Language Learning.Semarang: PelitaInsani Printing and Publishing.

5.A.Sattorov. Informatika va axborot texnologiyalari. “O’qituvchi” nashriyot-

Qo'shimcha adabiyotlar:

1.[E.D] Evans V., Dooley J., Wright S. Information Technology

Издательство: Express Publishing.

2.[Z.] Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании.

Москва ACADEM'A 2003.

3.[R.M] R.R.Bokiyev, A.O. Matchanov, Informatika, “O’qituvchi”, Toshkent,

2010, 374 bet.

4.[U.B] Усмонов А.И., Бахрамов Ф.Д. Kompyuter texnologiyalari asoslari. T.,

milliy jamiyati nashriyoti Toshkent-2013. 280 bet

6.B.B.Mo’minov. Informatika “Tafakkur-bo’stoni”. 344 bet

7.E.Z.Imamov, M.Fattaxov. Axborot texnologiyalari. Toshkent-“Moliya”- 2002. 140 bet

8.Professor n. v. Makarova tahriri ostida. Informatika. Toshkent-“talqin”-2005. 344 bet

9.V.A. Karimov. M.B.Zaynutdinova. E.Sh.Nazirova. Sh.Sh.Sadikova. Tizimli

tahlil asoslari. O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti Toshkent-

10.Kerres Michael. Mediendidaktik. 4., ьberarbeitete und aktualisierte Auflage. Oldenbourg Verlag. Mьnchen. 2013.

11.Petko Dominik. Einfhrung in die Mediendidaktik. Beltz Verlag. Weinheim und Basel. 2014.

136

12.Mrs. C.Y. Munasinghe, B.Sc. (OUSL); M.Sc. (Colombo) ICT SKILLS, 2013, Open University of Sri Lanka, p.-393

13.Yu.Yu.Gromov, I.V.Didrix, O.G.Ivanova, M.A.Ivanovskiy, v. G.Odnolko Informasionnыye texnologii, Izdatelstvo FGBOU VPO «TGTU», Tambov,

2015, 260 str.

14.Олифер В.Г. Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы. Учебник для вузов. Питер, 2015 г. ISBN 978-5-496-01967-5. 992стр.

15.Симонович С.В. Информатика. Базовый курс. Учебник для ВУЗов.

Питер, 2013 г. ISBN 978-5-496-00217-2, 978-5-459-00439-7. 637стр.

16.Губанов Д.А., Новиков Д.А., Чхартишвили А.Г. Социальные сети. Модели информационного влияния, управления и противоборства. 2010 год. 228 стр.

17.Цифровое будущее. Каталог навыков медиа- и информационной

грамотности /авт.: А. Ю. Домбровская и др.; пер. с англ. О.В.Терешкина; ЮНЕСКО. – Москва: Межрегиональный центр библиотечного сотрудничества, 2013. – Оригин. текст подгот. Фондом «Современная Польша».

Internet saytlar:

1.www.gov.uz – O'zbekiston Respublikasi xukumat portali.

2.www.lex.uz– O'zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma'lumotlari milliy bazasi.

3.http://books.nap.edu/books/0309074398/html/index.html

4.http://coe.etsu.edu/department/cuai/starlinks/assess.htm

5.http://www.newideas.net/index.html

6.http://www.lexically.net/downloads/version6/HTML/?wshell.htm

7.http://khc.sourceforge.net/en/

8.http://fonsg3.hum.uva.nl/praat/

9.http://www.exmaralda.org/

10.http://www.tes.co.uk/english-secondary-teaching-resources/

11.http://web2.uvcs.uvic.ca/courses/elc/studyzone/

12.http://ww2.college-em.qc.ca/prof/epritchard/

13.http://www.elllo.org/english/

14.http://www.englishclub.com/

15.http://www.esl-lab.com/

16.http://www.academicenglishcafe.com/

17.http://owl.english.purdue.edu/owl/

18.http://www.yourdictionary.com/

19.http://bogglesworldesl.com/

20.http://www.englishformyjob.com/index.html

137

21.http://legacy.lclark.edu/~krauss/toppicks/toppicks.html

22.http://www.esl-galaxy.com/vocabularysheets.html

23.www.breakingnewsenglish.com

24.http://larryferlazzo.edublogs.org/the-best-sites-to-practice-speaking-english/

25.http://skillsforlearning.leedsmet.ac.uk/glossary/a.shtml

26.http://www.dpi.state.nc.us/curriculum/computerskills/scos/20glossary

27.http://www.palgrave.com/skills4study/

28.https://www.coursera.org/course/ticyeducacion

29.http://www.uv.es/bellochc/pedagogia/EVA1.wiki?all

30.http://www.fundacionsanТилlana.com/upload/ficheros/paginas/200906/xxii_ sema na_monografica.pdf

31.https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=10 &cad= rja&uact=8&ved=0ahUKEwjBiZGucLNAhWFFCwKHdQSCpUQFghKMAk&url =http%3A%2F%2Fwww.oei.es%2Ftic%2FTICCD.pdf&usg =AFQjCNF7HLmReeffGA2ZCnbVDMXplcWp2A

32.http://mx.televisioneducativa.gob.mx/courses/CONAPASE/CONAPASE_TI C_20 16/2016-S1/about

138

Bosishga ruxsat etildi 27.12.2018. Nashir tabog’i 8.75 . Qog’oz bichimi 60х34 1/8. Тираж 100 nusxa. Buyurtma № 222.

M.Ulug’bek nomidagi O'zbekiston Milliy Universiteti bosmaxonasida chop etildi

139

140