1.Қоғамның саяси жүйесі ұғымы және құрылымы.

Қомның саяси жүйесі деп- билік жүргізіп,қоғамда тұрақтылық пен тәртіпті қамтаасыз ететін ,әлеуметтік топтар,таптар,ұлттар,мемлекеттер арасындағы саяси өзара қатынастарды реттейтін ұйым мен мекемелердің жиынтығын айтады.

Саяси жүйе теориясын ХХ г.50ж Американың саясатттанушысы Давид Истон дүниеге әкелді. Оның ойынша,саяси жүйе сыртқы ортамен Кіріс және Шығыс принциптері арқылы байланысады.

Кірістің 2 түрі бар-талаптар мен қолдау.Д.Истон, Г.Митчел,Г. Спиро саяси жүйенің өзіндік мүмкіндіктерін көрсетті;1-топтар мен жеке адамдардың іс-әрекетін басқаруга байланысты реттеу мүмкіндігі.2- Өзінің қызмет етуіне қажетті экономикалық және басқа қорларды табуға байланысты қысымдық мүмкіндігі.3- Қорларды,игіліктерді ,қызметті,үздік белгілерді бөлу және қайта бөлу мүмкіндігі;4-Әлеуметтік ортаның талаптарына әрқашан жауап берерлік,өзгерген жағдайларға бейімдеушілік мүмкіндігі.

Саяси жүйе үстемдік етіп отырған қоғамды басқаратын аппарат болып саналады.

Қоғамдық саяси жүйенің құрылымы: 1 Саяси институттар,2 Саяси қатынастар

Саяси ережелер,Саяси мәдениет

Саяси институттарга –мемлекет, саяси партиялар, кәсіподақтар, кооперативтер, жастар, әйелдер жатады. Мемлекет-саяси жүйенің негізгі бөлігі,ол қогамда белгілі тәртіпті онатады,оны баскарады,экономикалық ж/е әлеуметтік құрылымын қорғайды. Ол үшін мем-тің арнайы аппараты,еріксіз көндіретін күштеу,зорлау, органдары (әскер,сот ,полиция) болады. Солардың көмегімен ол адамдардың жүріс-тұрысын,іс-әрекетін реттейді, Мемлекет қоғам атынан оның ішкі-сыртқы саясатын атқара алады.

Саяси партиялар-мем-тік билікті іске асыруға,саяси жүйені,қоғамдық пікірді,саяси сана мен мәдениетті қалыптастыруға атсалысады

Кәсподақтар-еңбекшілердің заңды талаптарын қорғайды, еңбек заңдарының қатаң сақталуын қадағалайды.

Діни орындар да саяси жүйеге кіреді.

Саяси қатынасиар- топтардың,этниқалық бирлестіктердің,тұлғалар мен қогамның азамат пен мемлекеттің арасындағы қатынастар кіреді.

Саяси ережелер- саяси жүйенің ережелік негізін құрайды.Ең бастысы-Конститутция ,басқа да мемлекеттік заңдар,нормативтік актілер жатады.

2. Қоғамның саяси жүйесінің қызметтері

1. Мем-тік ұйымдардың,т.б сол сияқты әлеуметтік топтардың мүдделеін уйлесімді жүргізу шараларын белгілеп іске асырады.

2.Рухани-идеологиялық қызмет атқарады,халық бұқарасының саяси ой-санасын қалыптастырып реттейді және жетілдіреді.

3. Қоғамдық саяси құрылысты нығайтады,оның ішкі және сыртқы қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

4. Түрлі әлеуметтік топтардың қоғамдағы орны мен мүдделеріне сай материалдық,рухани игіліктерді анықтау және бөлу:

5Қоғамдық әлеуметтік топтардың мақсатын,міндеті мен бағдарламасын орындауға бағытталған қызметін ұйымдастыру;

6.Қоғамдық дамудың жолдары мен міндетін анықтау,оның қызметінің нақты бағдарламасын жасап іске асыру;

7.белгілі бір әлеуметтік топтың немесе көпшілік халықтың саяси билігін қамтамасыз ету.Ол биліктің тәртіпке келтірілген ережелерде,қалыптарда бекітілген,институционалданған түрі. Оның қызметі конституцияға негізделген жалпыға міндетті заңдар шығару,заңдар арқылы тәртіп орнату болып саналады.Саяси жүйе құлдық қоғамда жеке меншіктің,қанаушылар мен қаналушылардың пайда болуына байланысты дүниеге келген.Ол қоғамда тәртіпті,бірлікті қамтамасыз етеді, әр түрлі қоғамдық топтар, ұйымдар мен қозғалыстардың қызметтірін реттейді,қоғамдық қатынастарды үйлестіреді, қазына байлықты бөледі. Әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін қаржы-қаражаттарды жұмылдырады.