6.Экскурсияның педагогикалық және психологиялық аспектілері.

Экскурсияда маңызды орынды педогика алады. Оның аспектісі негізі дидактикалық принципке негізделеді. Экскурсоводтың құрамды бөліктерінің бірі педагогикалық шеберлікке жету. Экскурсовдтың педагогикалық шеберлігі деген түісінік негізі маман-қ бойынша білімді, анализ жасау, ойлау қабілеті, т.б негізделеді. Онда негізінен оқыту негізге алынуы тиіс. Әрбәр экскурсияда оның негізг бірнеше өзіндік негіздері бар. Негізінен табиғи экскрсияларда табиғатты сүюге негізделу, өнер экскусияларында эстетикалық негізде еңбекке құрметті тудыру, өндәрәстәк экскурсияларда еңбекке деген қызметті қалыптас-ру. Мұнда негізінен педагогика-қ әдістер қолданылады. Демек индуктивтік және дедуктивтік. Экскусрсодвод жеткіліксіз білім болғанда оны жеткізу-ң бірнеше стаысы бар: бірінші, теориялық білім; екінші, алдында осы туралы бар білімімен толықтыру; үшінші, мұмкін зат ретінде айту; тқртінші аналоги бойынша түсіндіру; бесінші,индуктивтік талқылау. Экскурсияның педагогикалық негізі ретінде екінші аспектісі экскурсанттанрды практикалық, демек, объектті ары қарай зерттеу үшін қажетті біліммен қамсыздандыру. Педагогикалық аспект екі қызмет жүзеге асады: бірінші, дидактикалық білім беру; екіншісі, тәрбиелеу. Психология да өз кезегінде экскусрисяда маңызды орынды алады. Экскурсиялық материалды қабылдау негізгі үш қабылдау психикасында негіхделген: танмыдық, эмоцианалдық, шынайы. Сөздік, көрсету, тәрбиелеу методтарына негізделген.

7.Экскурсияның құрылымы, оның бөліктеріне сипаттама беру.

Экскурсия құрылымы. Экскурсияда оқыту, тәрбие беру, насихаттаусияқты өзінің құрылымы болады. Сонымен бірге оның өзіндік ерекшеліктері- құрылу, құрастыру, жеке бөліктерді бір тұтас қылу.

Кіріспе. Кіріспенің ұзақтылығы 3-15 минутқа дейін болады. Олэкскурсияның тақырыбына, түріне байланысты. Мәліметтерді жүйестіружағынан кіріспе 2-ге бөлінеді – ұйымдастыру және ақпараттық бөліктер.

а) ұйымдастыру бөлігі экскурсия туралы мәлімет береді. Оның ұзақтылығы,маршруттың ұзындығы, өткізі ерекшелігі, экскурсияның міндетіментаныстырады. Экскурсия қай жерде бітетіндігіде осы бөлімде айтылады.Көлік ішінде, су жағалауында, тауда өзін ұстау туралы ережелерімен

таныстыру – жүріп бара жатқан көлік ішінде орнынан тұрып жүрмеуі,тазалықты. тыныштықты сақтау, автобусқа кіріп шыққанда асықпау, көшелердіөткенде сақ болуы жайлы мәліметтер беріледі.

б) ақпараттық бөлігінде экскурсанттардың назарын экскурсияға аударады,оның бөліктеріне,мазмұнына кысқаша шолу жасайды. Қызықты объектілерді,маршруттың бөліктерін, кіші тараулардың тақырыптарын айта кету қажет.

Негізгі бөлік. Бір неше кіші тараудан тұрады, олар арасында бір-бірінекөшу кезінде қисынды ауысуды қолданады. Әр кіші тақырып бір, немесе бірнеше объектілер арқылы ашылады. Ол экскурсияны сапалы өткізіп естесақталуына көмек береді.

Қортынды. Қортынды 2 бөліктен тұрады.

а) негізгі мазмұны бойынша қортынды жасау, тақырып бойынша қортындыжасау.

б) басқа экскурсиялар туралы ақпарат беру.Кез келген экскурсия қортындыменаяқталады ол уақты бо\ша 1-3мин-тан 5-7 минутқа дейін созылады. Экскурсияға қысқаша қортынды жасап,тағы да көрген объектілерге, естігендеріне назараударады. Соңында ұнады депүміт білдіре отырып,тағы дабасқа тақырып бойынша өткізілетін экскурсияғакелулерін сұрау қажет Қортындыныңда, кіріспе мен негізгі бөлік сияқтымаңызы өте зор.