62. Экскурсияның қызмет көрсетуде дифференциалдық бабын табу

Экскурсиялық қызмет көрсетуде дифференцалдық бабы түрлі болып келеді. Соның ішіндегі ең мағыздылары: әлеуметтік-демографиялық, әлеуметтік-мамандандарылған, әлеуметтік-психологиялық, ұжым дәстүрлері, сән. Осының арқасында экскурсанттар тобы мына негізде қалыптаса алады: жасы, жұмысы бойынша, оқуына қарай, мекен-жайына қарай, т.б. экскурсиялық қызметті жүзеге асыруда маңызды рөлді осы дифференциалдық бабы болып табылады. Ол дегеніміз – экскурсияны дайындау және өткізу халықтың экскурсиялық сұранысына,қызығушылығына, олардың дайындық деңгейлеріне сай экскурсияны ұйымдастыру. Дифференция – бүтінді бөліктерге бөлу дегенді білдіреді. Мұнда экскурсиялық мекемінің кіммен жұмыс жасайтыны, ол қызметтерді қазіргі кезде кім өолданатындығы туралы, т.б мәліметтері болуы тиіс. Бірінші топ үш категорияғы бөлінеді: бірінші категория-бәрін білгісі келетін адамдар; екінші категория-мұнда білімі мол адамдар кіреді; үшінші топ-өз уақытын көңілді өткізу үшін бірігетін адамдар. Екінші топқа адамдар түрлі белгілері бойынша бірігеді: жасы, қызмет бабы, т.б. Үшінші топ екіншіге қарағанда күрделі.

63.Экскурсанттарды әлеуметтік жағдайы және қызығушылығы бойыншаіріктеу.

Экскурсияның жақсы өткізілуі экскурсияның басынан аяғына дейінгі экскурсовод пен экскурсант арасындағы қарым қатынасқа байланысты. Экскурсия кезіндегі жақсы «психологиялық климат» ең қажетті шарт болып табылады,соның арқасында экскурсовод шығармашылық қуаныш алады, ал экскурсант эстетикалық нәр мен қуаныш алады.Эксурсанттар тобы шаршайтын немесе бірденеге ашулы болатын жағдайлар болады, мысалы автобусты өте ұзақ күтті немесе топтың бір мүшесі кеш келуі мүмкін.мЭкскурсовод осындай жағдайда топтағы ахуалды өзгертуге міндетті немесе шиеленісті тоқтатып, экскурсия жетістігін анықтайтын сенімді атмосфера құруы қажет. Экскурсовод соңғы алдын ала экскурсанттар құрамын зерттеп, топ құрамына енетін жергілікті тұрғындар, шеттен келген туристердің жасын, білім деңгейін,мамандығын, мәдени деңгейін анықтап алуы қажет. Ең бастысы олар осы қалада кезінде болды ма, осыған ұқсас экскурсияларға қатыста ма деген сұрақтарды анықтап алуы қажет.жергілікті тұрғындарға экскурсия өткізу барысында бұрын көрген ғимараттар, ескерткіштер, қаланың басқа да көрнекті жерлері экскурсант алдында басқа тұрғыда көрінуі- экскурсоводтың басты міндеті.ал қалаға бірінші рет келіп тұрған экскурсанттарға бұл қала мен өзінің туған өлкесі айырмашылықтарын көрсету әдісі қолдану экскурсоводқа қолайлы.Бірақ бұл әдіс экскурсоводтан елдегі барлық қалалар туралы мәліметтер білуін қажет етеді.Әр түрлі жастар, мамандықтар, мәдени және білім деңгейі әр түрлі аралас топтардың ішінен бір топқа (мысалға ылғи студенттер мен бір қала тұрғындары) басымырақ бағдарлау керек және де бұл қаланы білмейтін топқа. Экскурсия барысында оқушылар қатысқан жағдайда, ең алдымен оқу бағдарламасында не оқығанын,туған өлкеге жорық жасалынды ма ,өлкетанулық үйірмеге қатысқандары бар ма екенін анықтапу керек.