47.Әңгімелеудегі сипаттама тәсілі.

Әңгіме экскурсияның ажыратылмас бөлігі.Әңгіме,ой жалқыдан жалпыға қарай,байқаудан қорытынды жасауға қарай ауысып отыратын индуктивті,немесе ой жалпыдан жалқыға қарай ауысып отыратын дедуктивті әдіс негізінде құралады.Әңгімелеу түрлерімен байланысты болатын тәсілдер және экскурсия әңгімесінің әдістемелері.Тәсіл әңгіме мазмұнын жеткізу,оған анықтама, репортаж, цитата келтіруді жатқызуға болады. Әңгімелеудегі сипаттама тәсіліне келетін болсақ:

Сипаттама(Түсінік) беру тәсілі: бұл экскурсия объектісі жөнінде негізгі деректерді келтіру,оның мәнді сапасы мен қасиеттерін жүйелі түрде айтып беру немесе объектіге байланысты болған оқиғалар жөнінде қысқаша хабарлама жасау. Экскурсияда экскурсанттардың зерделеуі,сонымен қатар экскурсиядағы түрдің іс әрекетіне,экскурсовод объектілерге қысқаша сипаттама береді.Суреттеу тәсіліне қарағанда сипаттама беру тәсілі экскурсанттарға берілген объектіні жақсы түсініп оның өзіндік ерекшеліктерін белгілейді.Осыған байланысты обънект басқалардың қасынан өзінің орнын табады.Сипаттама беру тәсілі объектілердің сапалы жақтарына баға беруі мүмкін.

48. Қозғалысты методикалық тәсілі ретінде пайдалану.

Көрсетудің тәсілі ретінде қолданады. Экскурсияда негізгі екі қозғалысты ажыратуға болады. Ол бірінші қозғалыс экскурсия сипаты ретінде, екіншісі қозғалыс методикалық тәсіл терінде. Қозғалыс методикалық тәсіл терінде – оббъект айналысында экскурсанттардың қозғалысы болып табылады. Көбінесе қозғалыс экскурсанттардың таудың беткейлігі туралы, ғимарат ұзындығы туралы, т.б мәлімет лау үшін қолданылады. Және де ол бөлек ғимарат, ансамбль, алаңдарды, көшелерді көрсетуде қолданылады. Көбіне автобуста жай жылдамдықта қозғалу қолданады. Онда автобус объектті айналып жүреді. Кейде жаяу топтың қозағлыс панорамалық көрсетуде қолданылады. Екінші қозғалыстың методикалық тәсіл ретінде әдісі – ғимаратты айналу, ескерткішті айналуда қолданады. Жаңа комплексті құрылыс жанындағы қозғалыс оның артықшылықтарын көруге мүмкіндіктерін береді. Үшінші тәсілі – ескеркішке қарай қозғалу. Онда объекттің бірден пайда болуы маңызды болып табылады.

49.Тарихиэкскурсияларды дайындау және өткізу ерекшеліктері.

Тарихи тақырыптағы экскурсиялардың негізгі дүние танымдық,оқу тәрбиелік мақсаты халқымыздың ерлік жолдарын,тарихи оқиғаларын,оқиғаға байланысты ұлы тұлғаларын таныстыру,сол арқылы адамдар бойында азаматтық асыл қасиеттер мен дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру.Өз халқының тарихын білу,басқа халықтың тарихын білуге ұмтылу әрбір адамзаттың парызы.Тарихи экскурсиялар сол,тарихи күнтізбенің беттерінен деректі мәліметтер беріп,оның құнды ескерткіштерін көрсетуді мақсат етеді.Тарихи тақырыптағы экскурсиялардың құрылымы хронологиялық тәртіп бойынша белгіленеді.Олай болмаған жағдайда экскурсоводтың тақырыпшалар желісіне байланысты объектілердің орналасу тәртібіне қарай орналастыру шеберлігіне байланысты. Тарихи экскурсиялардың басқа экскурсиялардан айырмашылығы сол,тарихи әңгіме дерегі тек объектілерді көбірек көрсеткенде ғана ашылып отырады. Тарихи тақырыптыөткізетін экскурсовод дәуірдің жан жақты қарастырылатын кезеңнің тарихи оқиғаларымен қатар ғылымын,мәдениеті мен өнерін,сол кездің әлеуметтік экономикалық формациясын, өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастар жағдайын жақсы білу қажет.Тарихи тақырыптағы экскрурсия басқаларға қарағанда маңызды оқиғаларға және көрнекті адамдарға қатысты тарихи ескерткіштерді көрсетумен ерекшеленеді. Солай болған жағдайда экскурсовод объектіге байланысты оқиғалар туралы ғана емес,объектінің өзі жөнінде де баяндауы тиіс.Объектіні жалпы көрсеткеннен кейін экскурсов од оның бөлшектері мен тетіктерін неғұрлым айқын көрсету үшін объектіні топпен бірге айналып шығады.Әрбір тарихи экскурсияларда көрсету объектілері ретінде археологиялық ескерткіштер, ежелгі адамдар мекендерінің қалдықтары, қалашықтар, мазарлар, жартастағы суреттер қолданылады.