Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
ДАМУ ГЕНЕТИКА ЖАУАП.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
258.19 Кб
Скачать

26.Мінез-құлық генетикасы. Дрозофиладағы және сүтқоректілердің мінез-құлқының генетикалық бақылануын сипаттаңыз.

Жәндіктердің мінез-құлықтың көрінісі (Drosophilaтуысыныңшыбындары) әрекетінің түрге арнайылығы бар жазып алынған кешенінің басымдығы болып табылады. Бірақ сонымен қатар, жеміс шыбынының мінез-құлықтық көрінісі өтеқарапайым (таксис), соныменқатар өте күрделі (реакциялар) феномендер мен көрініс табады. Мінез-құлығының генетикалық бақылануын жақсы зерттелген—Drosophilamelanogaster. Биологиялық ырғағы. Дрозофила үшін қуыршақ кезеңінен ересек түрге жеткенге дейінгі тәуліктік белсенділік ырғағы тән. Физиологиялық қызметтерінде мұндай өзгерістің болуы жарық пен қараңғылықтың ауысуы мен тікелей байланысты болып келеді, бірақ бұл басқа жануарларда тәулік аралық тербелудің ішкі механизмі болып табылады.Фото-,гео-жәнебасқада токсиндер. Бұл нақты жарықтың қарқындылығына қатысты және химиялық заттардың концентрациясына байланысты, дала геомагнитіне жәнет.б.қатысты сипатталған. Шыбындардың тағамдық мінез-құлығының ерекше көрінісі—олардың иіс сезу сигналы—тағамдық аттрактанттарға оң реакциялы болуы. Адамның барлық мүшесі генетикалық құрылымдардың белгі бір қадағалауында болады.Сол сияқт бас миы да басқа мүшелер сияқты генетикалық детерминацияға және өзгергіштікке ұшырайды,сондықтан ерте жастан адамның психологиялық мінез қылығына генетикалық факторлар әсер етеді.Бірақта генотиптің әрекеті мен орта әсерін бір бірінен ажырату өте қиын болады. Көптеген ғылыми пайдалы ақпараттарды адамның мінез қылығының генетикалық детерминациясын және психологиясын зерттеуде егіздік тәсіл арқылы алынды.Америкалық ғалымдар адамдардың үрей кезінде, қуаныш кезінде және де әр түрлі жағдайлардағы туындайтын реауцияларға жауап беретін гендердә анықтаған болатын. Яғни адмдардың мінез-құлқы белгілі гендердің бақылауымен жүзеге асады екен.     Қазiргi кезде адам мiнез-қылығының кейбiр аспектiлерiн генетикалық бақылау зерттелуде. Сүтқоректiлер мен адамның мiнез-қылығының әртүрлi аспектiлерi және нақты гендер мен хромосомалары арасындағы байланыстар жан-жақты iзденiсте. 1965 жылы зерттеушiлер тобы адам геномында қосымша У-хромосомасы (яғни ХУУ генотипi) және белсендi агрессиясының арасында корелляция болатындығы туралы болжамдар айтты. Бұл тұжырым 1993 жылға дейiн, АҚШ-ның Ұлттық ғылыми акдемиясы терiске шығарғанға дейiн айтылып келдi.

27. Адамның психологиялық мінез-құлқының дамуының генетикалық бақылануын сипаттаңыз..

Адамдарды генетиканың пайда болуынан бұрын мiнез- құлықтың психикалық ерекшелiктердiң тұқымқуалау сұрақтары қызықтырды. Психогенетика – мінез құлық ерекшеліктері мен адамның мінез құлықтық іс әрекетінің қарым қатынасын генетика тұрғысында зерттейтін ғылым саласы. Психогенетика 19 ғасырдың екінші жартысында Дарвинның немере ағасы – Френсис Гальтонмен зерттелген. Ол өзінің еңбектерінде ақылдылықтың және таланттың тұқым қуалауы туралы жазып қалдырды. Қазіргі заманғы психогенетика көптеген әдістерді қолданады: Егіздерді зерттеу әдісі; Генеалогиялық әдіс; Асыранды балаларды зерттеу. Осыған байланысты гендер құрылымы адамның мінез құлқын анықтамайды, гендер белгілі бір белок типінің синтезделуін қамтамасыз етеді, ал өз кезегінде белоктар нерв орталықтарының белгілі бір аймақтарына әсер етіп, концентрациясына байланысты әртүрлі іс әрекеттер туындайды. Адамның барлық мүшесі генетикалық құрылымдардың белгі бір қадағалауында болады.Сол сияқт бас миы да басқа мүшелер сияқты генетикалық детерминацияға және өзгергіштікке ұшырайды,сондықтан ерте жастан адамның психологиялық мінез қылығына генетикалық факторлар әсер етеді.Бірақта генотиптің әрекеті мен орта әсерін бір бірінен ажырату өте қиын болады. Көптеген ғылыми пайдалы ақпараттарды адамның мінез қылығының генетикалық детерминациясын және психологиясын зерттеуде егіздік тәсіл арқылы алынды.Бірдей уақытты монозиготалы және дизиготалы егіздерді біріншісі бірдей екіншісі әр түрлі тұқымқуалаумен салыстыра отырып зерттеу жасалынды.Зерттеуге алынған моно және дизиготталы егіздер жұбы бірдей жағдайларда тіршілік етеді,егіздер жұптарының арасындағы индивидуальді айырмашылықтар генетикалық немесе орта жағдайларына сай анықталады Адамның психологиялық мінез қылығына генетикалық әсері соңғы он жылда көптеген ақпарттарды берді,мысалы эксперементальді тұқымқуалаушылық формаларын тағамдық,жыныстық мінез қылық,эмоцианалдық және агрессивтілік.Балалар психогенетигі Н.Жуел-Нильсон12 жұп ажыратығлан егіздерді зерттегендегі нәтиежелер көрсетуі бойынша егідердің жұп ішілік ұқсастықтары байқалады,мысалы:ымдауынды,жүрісінде,даусында сонымен қатар айырмашылықтар да байқалады.Көбісі жоғары маманданған психикалық процестерде және мінез қылық формаларында болды.Қазіргі уақытқа дейін психологиялы мінез қылыққа генетиқалық әсер туралы толық анықталмаған.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]