Жыццёвы і творчы шлях Ядвігіна ш.

(1868 – 1922)(Антон Іванавіч Лявіцкі)

Пачынальнік беларускай мастацкай прозы.

25.06-нарадзіўся, маентак Добасня (Рагачоўшчына). Жыў на пераломе стагоддзяў.

Сям’я: бацька ўпраўляючы гэтага маентка

Жыцце і праца звязаны з фальваркам Карпілаўка каля Радашковіч – радавой уласнасці сям’і Лявіцкіх.

1877-1878 - жыў у Люцінцы, прывезены бацькам на вучобу ў прыватную школу дачкі Дуніна-Марцінкевіча. Рос у хаце Дуніна-Марцінкевіча.

Адукацыя: Мінская гімназія ,Маскоўскі універсітэт,медыцынскі факультэт(перыяд жорсткай палітычнай рэакцыі на забойства Аляксандра 2)

1890- арышт за падтрымку бунту студэнтаў Пятроўска-Разумоўскай с/г акадэміі. У турме выпускалі рукапісную газету і арганізавалі міжнацыянальны канцэрт, пасля якога было вырашана заснаваць першы беларускі гурток моладзі ў Маскве і адраджаць бел культуру). Пасля вызвалення не мог вярнуцца ва універсітэт, здаў экзамен на аптэкарскага практыканта, прайшоў практыку ў Маскве. Потым выехаў у Бел, дзе прац памочнікам правізара ў мяст Радашковічы. Там падабраўся дружны гурток мясцовай інтэліг, актыўным дзеяачм якога ен і стаў.

1891г – выданне ў Маскве пераклада апавядання Гаршына “Сігнал”.

1892г – напісана камедыя “Злодзей”, рыхтавалася да выдання і пастаноўкі, але нічога не атарымалася і рукапісны экзэмпляр згублены. Павятовы пракурор даведаўся пра тое, што рыхтуецца пастаноўка, якая не прайшла цэнзуры, напісанная на забароненай мове.Забарона спектакля моцна кранула пісьменіка, выклікала доўгае творчае маўчанне.

1894 – жаніцьба з Луцыянай Гнатоўскай,якая займалася шытвом у Радашковічах. Да гэтага загадваў у Радашковічах крамай-кааперацыяй.

1897 пагаршэнне здароўя, пераязджае ў Карпілаўку, дзе заняўся садаводствам.

1903-1904гг – прозвішча пісьм з’яўляецца на старонках рускіх,Мінскіх і Віленскіх прагрэсіўных газет (на рус мове пра Бел).

1905г – пералом у жыцці і творчасці , звязаны з рэвал. Пачатак атыўнай літ-най працы, уключаецца ў культурна-асветніцкую работу, захоплены ідэйна-палітычным і нац уздымам.

1906г – “Нн” №3, першае апавяданне на бел мове “Суд”. З гэтага часу – актыўны супрацоўнік першых бел легальных газет “Нн” і “Наша доля”.

1906-1914-самы пленны перыяд

1909-1910-асабліва актыўны, жыве ў Вільні, праца сакратаром,загадчыкам літ.аддзела “НН”.

1910 - пешае падарожжа па Бел.

1912 - пачынаецца спад у творчасці. Прычына: хранічныя хваробы ,вайна, рэвалюцыя. “Бярозка”

1913-студзень1915-пераехаў у Мінск, тэхнічны рэдактар мінскага с\г часопіса “Саха” і часопіса для дзяцей “Лучынка”.

1914г – пераехаў у Мінск, дзе да пач імперыяліст в-ны быў адным з арганізатараў і рэдактарў штомесячных часопісаў “Саха” і “Лучынка”; выдае зб “Васількі”. Становіцца арганізатарам “Таварыстве дапамогі ахвярам вайны”, ставіў спектаклі,

1915-за свой кошт выдаў зборнік “Беларускія жарты”, некалькі с\г брашурак

1918г – хвароба (сухоты горла) вымушае легчы ў мінскі шпіталь, вяртаецца ў Карпілаўку.

1920-на курорце для сухотнікаў у Закапанэ. Вярнуцца на радзіму не здолеў. У газ “Беларусь” друкуе раман “Золата” – адзін з першых твораў буйнога эпічн жанра бел літ.

1921-– выязджае ў Вільню, дзе друкуе“Успаміны”. Выйшла толькі першая частка, якая ахоплівая студэнцкія гады.

24.01-Памер у Віленскім шпітале

Праявіў сябе, як:

• навеліст,

• фельетаніст,

• нарысіст,

• спроба стварэння бел.рамана.

выкарыстоўваў мовы:

• беларускую,

• рускую,

• польскую.

Я.Купала пра Ядвігіна Ш.:

Называе Ядвігіна Ш. у ліку тых пісьменнікаў, што на пачатку літаратурнага шляху заахвочвалі яго да мастацкай творчасці.