46. Газ шығаратын түтікшені қою іс-әрекеті. Көрсеткіштері, кері көрсеткіштері.

Жел шығару түтікшені енгізу- Көрсеткіштері: метиоризм кезінде асқорыту мүшелерінің эндоскопиялық зерттеуге дайындық кезінде. Кері көрсеткіштері: асқазаннан және ішектен қан кету жедел қабыну және тік,тоқ ішек жарасы,тік ішектің қатерлі ісігі,тік ішектің түсуі.Жабдықталуы: ұз-ғы 40 см, диаметрі 15 мм бас жағы домалақ бекітілген,жан-жағында тесіктері бар резеңке түтік, сыртқы соңы сәл кеңейген, залал-дырылған вазелин майы, дәрет ыдысы, клеенка.

Тік ішекке еңгізу тереңдігі: 20-30мм. Егер арнайы диета белсенді көмір түймедақтары көмектеспесе онда жел шығару түтікшені қолданады.

Іс-әрекет алгоритмі:

1.астына клеенка сал, науқ.шалқасынан жатқыз

2.аяқ-ның арасына дәрет ыдысын қой (ішіне шамалы су құй)

3. түтік-ң дөңгелек жағына вазелин жақ

4. тік ішекке түтікті 20-30 см енгіз (түтік-ң соңын дәрет ыдысна сал)

5.бір сағаттан соң түтікті шығар, салфеткамен сүрт.

6. манипуляциядан кейін түтік өңдеуін жүргіз.

Түтікті 1 сағ. Ұзақ ұстауға болмайды,шырышты қабықта ойлыулар п.б мүмкін.

47. Пункция жасау әдістемесі мақсаты, науқасты дайындау, мейірбикенің атқаратын ролі, пункциядан кейін науқасты бақылау және күтім жасау. Пункция – емдік немесе диагностикалық мақсатпен тінді, мүшені немесе ағзаны инемен немесе троакармен(тескіш) тесу.Емдеу пункцияларын газ, сұйықтық, ірің немесе қанды әр қуыстан немесе мүшелерден шығару үшін және дәрі енгізу үшін өткізеді. Плевральдық пункция – емдеу және диагностикалық мақсатпен плевральдық қуысты тесу. Емделушіге п-ия жасау алдында п-ия жасау керектігін түсін-ріп, қауіп-дігін айтып психол-лық дайындық жүрг-ді. Манипуляцияға 20-30мин қағанда тері астына 1мл/2пр. промедол еріт-н қоюға болады.

Абдоминальдық пункция – іш пердеде сұйықтық жиналған кезде емдеу және диагностикалық мақсатпен іш перде қуысын тесу. Кешке емделу-ге тазалау клизмасын жасайды. Процедура алдында емделуші қуықты босату к/к. Манип-ға 30мин қағанда 0,1пр. атропин 0,5мл.т/а қойылады. Люмбальдық пункция – жұлынның субарахнойдалдық кеңістігін теседі, бұл бас суйек ішіндегі қысымды анықтауға, жұлын ми сұйықтығын алуға жағдай жасайды. Төс сүйек пун-сы-микроскопия-қ зерттеу үшін төсті тесіп сүйек ішіндегі миды алады, бұл қан жүйесіндегі әртүрлі ауру-ды тануға мүмкіндік береді. Ер адамдар-ң пункция жасайтын аймағын қажеттілігіне орай, дәл манипуляция алдында қырады.

Пункция алдында м/б: керекті құрал-ды дайын-ды, құрал-ды залал-ды, емделушіні дайындайды, емделуші пункция жасайтын жерге жеткізеді. Емделушіні қажетті жайға келтіреді. Пунк-ия уақытында дәрігерге көмек-ді. П-ия жасау барысында емделу-нің жағдайын қадағалап отырады. Пунк-ң соңында п-ия жасалған орынға өңдеу жасайды, асептикалық таңғышты бекітеді. Емд-ні палатаға жетк-ді, қал-жағдайын қадағалайды. Пробирка-ды ішіндегісімен зертх-ға жеткізеді. Құрал-ға залал-дыру алдындағы тазарту жүргізеді.

48.Диурез туралы түсінік. Сұйықтық қабылдауды бақылауды қамтамасыз ету.

Диурез –тәуіліктік несептің түзіліп және оның сыртқа шығу процесі. Адамның тәулік бойына бөлінетін несеп мөлшері 1000-нан 1800мл-ге дейін суды аз ішкенде, азайып, көп ішкенде көбейіп өзгеріп отырады. Диурездің ең аз мөлшері қан плазмасында қалыпты осмотикалық қысымды сақтауға қажетті тұз бен судың мөлшерімен анықталады. Дені сау адамның бір тәулікте шығарған мөлшері тәуліктік диурез деп аталады. Тәуліктік диурез тамақтану шартына түсетін дене күшіне қоршаған ортаның температурасы мен дымқылдығына басқада факторларға байланысты болады. Жасы үлкен адамдарда әсіресе еркектерде қуық түбі безінің үлкеюі салдарынан никтурия (несептің тәуліктік мөлшерінің көбі күндіз емес түнде бөлінеді)байқалады. Бұл кезде адам жиі –жиі дәрет сындырғысы келіп, несеп біріншіден шықпай, аз-аздап бөлінеді, ал күшенгенде сыздап шығады. Егер несеп сындырғысы келмесе де өзінен –өзі ағып кетеді бұл жасына қарай қуық сфинктерінің, шат бұлшық еттерінің нашарлығынан немесе орталық нерв жүйесі қызметінің бұзылғанынан болады. Мейіркеш мұндай сырқат күтімі барысында жайма үстінде клеенка болуын қадағалау тиіс. Сырқат астына үрленген резеңке дөңгелек салып, жиі дәрет алғызып, ойылған, базынаған жерлері болмауын қадағалауы тиіс. Кешкі сағат 18-ден кейін сырқатқа сусын берілмейді. Мейіркеш сырқаттың ішкен сұйғының мөлшерін есептеп, оның шығарған несебін бір ыдысқа оның мөлшерін колбамен өлшейді. Бұл мәліметті ол ауру тарихына жазады. Қажет болғанда қуыққа катетір салады.

Диета №7 стол.Су балансын анықтап отыру керек.

Қан қысымының көтерілуі-майда қан тамырларының қысылуынан болатын жағдай.Бүйректің зақымдалуы кезіндегі қан қысымының жоғарлауы кезінде ерекшелік диастолдық қан қысымының жоғарлауы.

Көрсетілетін көмек:дереу дәіргер шақырып,науқас басын көтеріңкі жатқызып,бөлмеге тааз ауа жіберу.Физикалық және псих-қ тыныштық орнату. Науқас маңдайына суық компресс , желкеге қыша қағазын қою. Дәрігер нұсқауы б/ша:магний сульфат,папаверин,дибазаол.

Науқастың жағдайын әр 30 мин сайын қадағалау..

Дизурия-зәр бөлінуінің бұзылуы

Полиурия-тәулік диурезінің 1500 мл-ден көп бөлінуі

Олигурия-200-500 мл зәр бөліну

Анурия-200ден төмен немесе зәрдің мүлдем болмауы.

Поллакурия-несепке жиі отыру.

Гематурия-несепте кан п/б.

Никтурия-несептің түнге қарай басым бөлінуі

Изурия-тәулік ішінде несептің әр уақыт бірдей мөлшерде бөлінуі

Странгурия-несеп бқліну кезінде болатын сыздап ауыру