32. Күре тамырдың соғуы туралы түсінік.Пульсті есептеу орындары баға беру.

Жүректен шыкқан қысымының әсерінен күре тамыр қабырғаларында болатын түрткі сияқты тербеліс күре тамырдың соғуы пульс деп аталады.

Тамыры соғып тұрған артерияны 3 саусақпен сипап тауып,оны орташа күшпен басып қысады.

Тамыр соғуын анықтаитын орындар:

1.Самай күре тамыр артерясы.

2.Ұйқы күре тамыры.

3.Кәрі жілік күре тамыры.

4.Ұршық күре тамыры.

Тамырдың соғуының белгісі оның жиілігімен.ырғағымен,кернеу күшімен толуымен анықталады.

Пульстің күре тамыр сипаттамасы:

1.Ырғағы егер тамырдың соғуы бірінен кейін бірі бірдей уақыт аралығында болса,тамырдың соғуы ырғақты немесе дұрыс дейміз. Ырғағының өзгеруін –аритмия дейді.

2.Жиілігі-1мин.ішіндегі пульс толқын-ның саны. қалыпты жағдайда тамыр соғу жиілігі 1мин-та 60-80 ретке дейін өзгеріп отырады. Пульс жиілігі 80 нен жоғары-тахикардия, төмендеуі-брадикардия.

3.Кернеу күші-тамырдың соғу тербелісінің таралуын түгел тоқтатуға қажетті күшпен анықтайды.Тамырдың қатты соғуы дәрежесін шамамен ең жоғары қан қысымының мөлшерімен шамалауға болады:қан қысымы неғұрлым жоғары болған сайын,соғұрлым қатты соғады.

4.Толуы-тамырлардың қанмен толуы.Тамырдың жақсы толуы кезінде саусақтың астынан тамырдың қатты соғуы толқынын,ал нашар кезінде тамырдың әлсіз соғуын көрсетеді.

Білек арт-ында анықтау:

1.Білезік буыны тұсынан оң жақ саусақ-мен ұста.

2. 1-саусақты білектің сыртынан орналастыр

3. 2-4 саус.ырғақты соғатын сәулелі артер-ны сипап сезіп, оны білек сүйегіне бас.

4. 1мин.ішінде П толқын-ын анықта.

5. оң ж/е сол жақты салыстыра отырып анықта, қ.ж. олар біркелкі

6. Пульсті ауру тарихына жаз.

Ұйқы арт-да:Арт-ны қатты қыспай екі жақтан кезекпен тексер. Пульсті төстік-бұғана, емізік тәрізді б/е-ң жоғарғы ж/е ортаңғы 3/1 бөлігі-ң арасынан, ілгері мойын жақ беткейінен сипап көрінеді.

Сан арт-да: пульсті созылған сәл сыртқа бұрылған санның шет маңайында тексереді.

Тізе асты арт-да: пульс науқас етпетінен жатқан жағдайда тізе асты шұңқырында тексер/ді.

Асықты жілік-ң сыртқы арт-да: пульсті ішкі тобықты кысып отыра тексереді.

Табан сыртының арт-да: пульсті бірінші кеңістік аралық проксимальды табанының сыртқы беткейінде тексереді.

33. Шприцке 2 мл в1 ерітіндісін алып,теріастына енгізуді орындау іс-әрекеті

Әзірле:2-5 мл шприцті инесінің ұзындығы 3-4 см В1 ерітіндісін алып,залалсыздандырылған мақта шариктері,70 спиртті аламыз.

1.Иньекция жасауға қолыңды әзірле,асептика ережесімен шприцті жиыстыру іс-әрекеттерін қолдана отырып оны жиыстыру.

2.Дәрінің атын,мөлшерін,қай уақытқа дейін қолдануға болатын мерзімін ұқыпты оқы,тазала,сосын аш.

3.Дәріні керекті мөлшерде сорып алып, инені ауыстырып,ауасын шығар.

4.Иньекция жасайтын жердің терісін спиртке батырылған мақта шаригімен жоғарыдан төмен

қарай 2-3 рет сүрт.

5.Мақта тампоны 70% спиртте сула.

6.Иньекция жасайтын жоғары сыртқы квадратты бір бағытта,жоғарыдан төмен қарай спиртке

баттырылған мақта тампонымен 2-3 рет сүрт.

7.Әзірленген шприцті оң қолға алып поршенін екінші саусақпен,иненің канюлясын шынашақпен,қалған саусақтармен цилиндірді ұста.

8.Сол қолымен инекция жасайтын жердің терісін созып тартып тұр.

9.45 бұрышпен 1-2см тереңдікке енгіз.

10.Теріні спиртке батырылған мақта шаригімен басып тұр.

34.Емдік тамақтануды ұйымдастыру. Тамақтану түрлері(табиғи және жасанды). Емдік тамақ-ды кең қолдану жалпы терапия кешен-ң ең маңызды жағы. «Диета» (гр.тамақтану тәртібі)науқас ад.ң н/се сау ад.ң дұрыс тамақтануы мен тамақ құрамы,сапасы мен мөлшерін,қабылдау уақытын қадағалау.Адам ағзасындағы үздіксіз өзг-р қабылдаған тағам құрамына тікелей бай-ы.Тағам ағз-на берілетін энергия, ақуыз, май,көміртегі,мин. тұз-ң қайнар көзі б.т.Олар ағз-ғы жасуш-р мен ұлпа-ң түзілуіне және қалыптасуына,жаңаруында басты қызм. атқ-ы. Тағам құрамындағы калл-ны ағз-ң физ-қ қажет-не сай құру керек. Тамақтандырудың ең тиімді түрі күніне 4 рет тамақтану керек. Там-у аралығы 4-5 сағ.аспау керек. Ақуызға бай тағам түр-н белсенді жұмыс кезеңінде таңертең және күндіз қолдану тиімді. Ұйықтар алд. (ащы тұздық,кофе,какао) қабылдамау керек.Кешке асты ұйықтағанға д-н 1-3 сағ.бұрын ішкен дұрыс.Ас жақсы сіңу үшін оны қабылдар алд. Аздап демалған тиімді. Ас қабылдар алд.шөл басып алу керек. Сауықтыру тағамдарн ұй-у. Емдік там-у(диетотерапия)-кешенді терапияның ең маңзды құралы. Әдетте ол басқа емдік терапиямен қатар жүрг-і. Тәул-к емдеу рационы жасалып, оны диета д.а. Кейбір жағдайда ас қорыту жүйесінен н/е зат алмасу жүйесін емдегенде-емдік тамақ-дың басты емдік терапияға жатады, басқа жағдайда науқастың тезірек сауығуына жағымды тиімділігін береді. Диеталық тәртіп аурудың ерек-не,өтпелілігіне, сырқ-ң жағ-а қарай белг-і. Емделушінің сауықтыру емдік тағамы оның тағайындалу қағазына көрсетіледі. М/б диетаның дұрыс ж/е нақты орындалуын қадағалап отыруға тиіс. Жасанды там-у.Кей жағ-а ауыр науқ-ы ауыз қуысы арқ.там-у мүмкін болмайды.Мұндай жағ-а жасанды там-ы.Жасанды там-ы былай іске асыруға б-ы: 1)Гастротома арқ.н/е мұрын қуысына зондтың көмегімен 2) Клизманың көм-н тағамдық сұй-қ ерт-і еңг. 3) Тағ-қ ерт-і парентералдық жолмен (тамыр ішіне тамызу)