Клиника.

1. Мейірбике ісінің философиясы.Кәсіптік этика және деонтология.

Мейірбике ісінің фил-сы жалпы фил-ның бір бөлігі , ол м/б, пациент, қоғам, қоршаған орта арасындағы қарым қатынас және көзқарас жүйесі. М/б ісі фил-ның маңызды проблемасы болып «мейірбике пациент», «жеке тұлға» жүйесі сияқты жүйенің қызметі болып саналады. Дәл осы жүйеде басты ішкі жан компоненті, м/б пациентке сырқат деп қана емес жеке тұлға ретінде қарау керек. Сонымен қатар мей-ке өзі де тұлға ретінде болуы керек. Мей-ке ісі-ң негізгі фил-сы- өмірді адам құқығы мен абыройын сыйлау. Мей-ке ісінің фил-сы принциптерін іске асыру- қоғам мен м/б-нің өзара әрекеттестігіне бай-ты болып келеді. Бұл принциптер мейірбикенің қоғам алдындағы (сонымен қатар емделуші алдындағы) жауапкершілігін қарастырады. Қоғам мед-ке ісінің денсау-қ сақтау жүйесіндегі маңызды рөл атқаратынын мойындай отырып, заңды актілер шығару арқылы, оны белгілі ережеге бағындырып қолдап отырады.

Қазіргі м/б ісі – ғылым және өнер болып табылады. М/б ісі-ң фил-сы – медбикелер потенциалының ойлы да оңтайлы дамуы.

Қазіргі м/б-лер шабыты үшін м/б-лік қозғалыс-ң іргесін қалаушы-р – Флоренс Найтингейл, Екатерина Бакунина, Дарья Севастопольская, Екатерина Хитрова сияқты есімдері аңызға айналған қайырымды м/б-лерден алатын тәжірибе мол.

М/б ісі фил-сы м/б-нің кәсіптік өмірі-ң барлық салалары-ң негізі ретінде мына сұрақ-ға жауап береді:

- м/б-лік істің анықтамасы, оның борышы, мақсаты мен міндеті;

- м/б-лік іс пен медицина-ң арақатынасы;

- м/б мен емделушінің өзара әрекеттестігі;

- кәсіптік этика (м/б-нің рухани байлығы, міндеті)

- м/б-лік іс пен қоғамның қарым-қатынасы

Этика- грек сөзі адамгершілік, мораль деген ұғымды білдіреді. Мед-қ этика – жалпы этика-ң бір саласы.

Кәсіптік этика - мед.қызметкерлерінің мінез-құлқын, адамгершілік тазалығын, мәдениеттілігін, шыншылдық, адалдық, еңбек сүйгіштік, қамқорлық пен сыйластықты талап етеді. Мед-қ этика-ң бір саласы – деонтология.

Деонтология- мед-на қызметкер-іне қажет ғылым. Деонтология принциптерін іске асыру үшін мына жағдайлар қажет: парыз сезімі, міндет сезімі, өз мамандығына бейімділік, үнемі білімін жетілдіру, сөйлеу мәнеріне көңіл бөлу, сөздің құдіретін ұмытпау, яғни деон-гия мед-а қызметкер-нің өз міндет-ін өте жақсы білулері.

2.Тыныс алу органдарының қызметі бұзылған сырқаттарды бақылау және күту.

Тыныс алу жүйе-ң орг-ы организмді оттегімен қамт.етіп, орг.н көмірқышқыл газын бөліп шығарады. Тыныс алудың 3 түрі бар: 1) Ішпен демалу (ер), 2)Кеудемен демалу (әйел), 3)аралас демалу(балаларға тән).. Қ.ж ересек адам 16-20 рет тыныс алады. Тыныс алу жүйесі ауру-ң нег.симптомдары: ентігу(тұншығу,астма), жөтел, қақырық бөлу, кеуде қу-ң ауырсынуы, әлсіздік, темп-ң көтерілуі, лихорадка, өкпеден қан кету. Ентігу д/з- тыныс алужың жиілеуі. Ал ентігудің жиілеуін тұншығу д.а. Ентігудің 2 түрі бар: 1)Экспираторлық – дем шығарудың қиындауы. 2)Инспираторлық – дем алудың қиындауы. Астма – тұншығу мен ентігудің ұстамасы. Сырқатты ентігуде күту. 1)Сырқаттың басын, кеудесін жоғары көтеріп жатқызамыз 2)Бөлмеде ылғалды жинастыруды қадағалаймыз 3)Терезенің желдеткішін ашып,бөлмені тазалаймыз 4) Сырқаттың денесіне қыша қағазын қоямыз 5)Аяғын қыша қосылған жылы ваннаға саламыз 6)Оттегі береміз, ары қарай дәрігердің белгілеуін орындаймыз. Жөтел – тыныс алу жүйе-ң жол-ына бөгде зат немесе қақырық түскенде п.б рефлекторлық қорғаныс акты. 2 түрі бар: 1) құрғақ 2) Ылғалды ... Жөтелде көрс.н күтім:1-3 ентігудегі күтім.. 4)Ылғалды жөтел болса қақырық бөлетін дәрі береміз, 6) ары қарай дәрігердің белгілеуін орындаймыз Қақырық бөлу- потология-қ процесс. Қақ.қ түріне, қасиетіне, иісіне қарай бөлінеді:сұйық, қоймалжың, кілегейлі,ұйма. Түсіне қ-й :сарғыш, түссіз, жасыл, қан араласқан болуы мүмкін. Қақ.қ бөлу кезінде көрс-н көмек:1)Сырқатқа қалталы түкіргіш береміз. 2)Сырқатты дренажды жағд-да жатқызамыз. 3) Дәріг-ң белг.б-ша қақ.қ бөлетін дәрілер беру. Өкпе демікпесі(астма)-ентігу мен тұншығудың ұстамасы. Өкпе демікпесінің ұстамасы таңға жуық мәжбүр жағ.да отырады. Демалысы үстірт беткейлі б.ы.Экспир-қ дем шығаруы қиындайды.Демалысы алыстан естіледі. Қиын бөлінетін жабысқақ қақ.қ тастайды Өңі бозарады. Ауыз,мұрын үшбұрышы көгереді, Әлсірейді, суық тер шығады. Көрс.н көмек,күтім. 1)Дәрігерді шақырамыз 2)Сырқаттың басын, кеудесін жоғары көтеріп жатқызамыз.қысып тұрған киім.ң түйме-н ағытамыз. Бөлмеде ылғалды жинастыруды қадағалаймыз Терезенің желдеткішін ашып,бөлмені тазалаймыз. Сырқаттың кеудесіне қыша қағазын қоямыз .О₂ береміз. Дәрігердің белг.б-ша: а)эуфуллин ер.н(к.т), б)эфедрин ер.н(т.а), г) адреналин ер.н(тері.ішіне), д)хлорлы кальций ер.н(к.т), ж)гормональды препарат-преднизалон ер.н егеміз. 3)закис азоты. Өкпеден қан кету. Өкпеден кеткен қан жөтелгеннен кейін қақырық араласып көбіктеніп, ал қызыл түсті боп шығады. Көрс.көмек:1) Дәрігер шақырамыз 2) сырқатты жұбатып псих.қ,физ.тыныштық орнатамыз 3) Сыр.ң басын, кеудесін жоғары көтеріп жатқызамыз 4)Сырқ-ң кеуд-е мұзды мұйық қоямыз 5) Дәріг-ң белг.б-ша қан ағуды тоқтататын дәрілер егеміз: а)викасол ерт(б.е) ,в)хлорлы кальций ерт(к.т), г)Аминді капрон қышқыл ерт.(к.т тамш.п егеміз)

3.Оксигенотерапиялық түсінік.Бобров аппараты арқылы оттегін беру. Оксигенотерапия (оттегімен емдеу)—емдеу мақса-тында оттегін қолдану. Ол организмде оттегі жетіспейтін жағдайда өте тиімді. 40—50% оттегі бар газ қоспасын жұту қан тамырындағы қанды біршама тез толтырып қалыпқа келтіреді. Оттегімен жүргізген емнен кейін сыр-қаттың көңіл-күйі көтеріліп, көгеруін азайтады, тыныс алуы неғұрлым сирек әрі тереңдей түседі, ентікпесі ке-тіп, жақсарады. Атмосфералық ауамен белгілі бір қаты-наста оттегі ылғалдануы тиіс. Оттегімен емдеу ұзақ та үздіксіз болуы тиіс. Оттегін тиімді және үнемді пайдала-ну қажет. Оттегін көп беруден қашық болу керек, себебі жоғарғы концентрациядағы (70% жоғары) оттегі жүрек-қан тамыры жүйесіне және дем алуға теріс әсер етеді. Оттегін мұрын катетрлері арқылы оттегі жастығы-нан, оттегі палаталарының көмегімен тікелей баллоннан немесе орталық оттегі станциясынан беруге болады. Оттегімен емдеу көптеген ауру-да қолданылады. Мыс: қан айналым, тыныс ауру-ында. Оттегіні: пневмония, бронхиальды астмада, өкпе ісігнде, өкпе эмфиземасында, уланғанда қолд/ды. Оттегі қысымы атмосферада 150, түсі аспан көк. Арнайы баллонда сақталады. Оттегі берудің 4 тәсілі бар:

1. оттегі жастықшасы арқылы 2. Бобров аппараты арқылы 3. Орталықталған оттегі беру жүйесі арқылы 4. Мұрын катетрі арқылы

1.Бобров аппаратын алып,ішіне жартылай су құямыз 2.Ұзын шыны түтікті резеңке түтіктің жүйесі арқылы орталықтан келген оттегі тиегімен жалғастырырамыз. 3. Резеңке түтіктің жүйесі арқылы қысқа шыны түтікті залалсыздандырылған мұрынға жіберетін катетермен жалғастыр.4.Тиегін ашып,оттегінің келу жылдамдығын судағы оттегі көпіршігінің қарқынымен орташа болғанша ретте. 5.Катетер-ң бос жағына залал-дырылған вазелин майын жағып,мұрынның төменгі қуысы арқылы жұтқыншаққа жібер. 6.Оттегін 1-2 мин ішінде бер 7. Оттегін беріп болғаннан кейін катетерді шығарып жуып, қайнатып,сосын аузы жабық ыдыста сақтау к/к.

4.Несепті жалпы анализге лабораториялық зерттеу үшін жинау ережесі.Жолдама жазу. Мақсаты: зәр шығару жүйесі-ң қызметін, зәрдің түсін, мөлірлігін, тығыздығын (жалпы салмағын),оның рц-сы мен пат-лық элемент-і барын анықтайды. Жалпы зерттеу үшін несепті таңертең,100-150 мл.мөлшерде зәрдің ортаңы бөлігін алады да, лаб-ға 30-60 мин ішінде жеткізеді. Несепті сырқат ауруханаға түскен күні-ақ алу керек.Егер зерттеуді дереу өткізу керек болса жолдамаға « цито» деп жазыңыз. Ер адамға бір күн бұрын сырқат аты-жөні,күні және зерттеу мақсаты көрсетілген заттаңбасы бір таза бутылка береді. Әйел адам несеп алмастан бұрын дәрет алуы керек. Оған таза банкы береді де,содан кейін ішіндегісін таза бутылкаға құяды. Зерттеу нәтижесі дұрыс болу үшін ыдыс таза жуылған болуы тиіс,нәтижесі теріс болса,теріс диагноз қойылуы мүмкін. Етеккір кезінде несепті зерттеуге алуға болмайды.Ал егер өте қажет болса,әйелдің жыныс органдарын алдын-ала дезинфекциялайтын ерітіндімен (фурадонин,калий перманганатының сұйық ерітіндісімен т.б.) жуып, катетердің көмегімен алады. Несепті ұзақ сақтау оның физикалық қасиет-ін өзгертеді, бактерияны көбейтіп, несеп тұнбасы-ң элемент-і бұзылады. м/б іс-әрекеті: 1. Зертханалық ыдысты дайындау. 2. Жолдама жазу.3. Кешке емделушіге түсіндіріп, (түсіндіру) дайын ыдысты беру. 4. Таңертең зәр жиналған ыдысты зертеуге клиникалық зертханаға жіберу.

Жолдама.

Несепті жалпы анализге лабораториялық зерттеу.

Аты-жөні: Иванов И.И.

Туған күні, айы, жылы:

Күні: 12.02.14 ж.

Қолы: ....................