- •А.Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті
- •Тарих-педагогика факультеті
- •Жалпы педагогика және этнопедагогика кафедрасы
- •«Кәсіби білім беру педагогикасы» пәнінің
- •Лекция тезистері Дәріс № 1. Тақырыбы: «Кәсіптік педагогика негіздері. Кәсіптік педагогиканың негізгі категориялары» Дәріс жоспары:
- •1. Кәсіптік педагогика туралы ұғым
- •Кәсіптік педагогика – педагогика ғылымының бір тармағы және оқу пәні.
- •2. Кәсіптік педагогиканың негізгі категориялары
- •Дәріс № 2. Кәсіптік білім негізін қалыптастыру. Кәсіптік білімді басқару теориясы. Дәріс жоспары:
- •1. Негізгі ұғымдар мен анықтамалар
- •Осы қағидаларға сүйене отырып, мына төмендегі кестеден автомат пен адамның қызмет атқара алатын ұқсастықтарын салыстыруға болады.
- •2. Педагогикалық жүйе мен оның құрылымдық компоненттері
- •Білім мақсаты және эталоны
- •Білім берудегі түпкі нәтиже
- •Білім мазмұны
- •Оқыту мен тәрбиелеу әдістері
- •Педагог (инженер – педагог)
- •(Студент, тыңдаушы)
- •3. Кәсіптік білімді басқару теориясы
- •Дәріс № 3. Қазақстан Республикасының кәсіптік білім беру жүйелерінің құрылысы Дәріс жоспары:
- •1. Қазақстан Республикасының бастауыш және орта кәсіптік білім беру жүйелері
- •2. Қазақстан Республикасының жоғарғы мектебі
- •Қазақстан Республикасында жоғарғы білімнен кейінгі кәсіптік білім беру.
- •Дәріс № 4. Білікті жұмысшыларды дайындаудың теориялық негіздері мен практикасы Дәріс жоспары:
- •1. Мәселе бойынша ғылыми көзқарас
- •Жұмысшы тұлғасының қалыптасуына профессиографиялық тұрғыдан қарау.
- •2. Кәсіптік шеберлікті жетілдірудің акмеологиялық негіздері
- •Дәріс № 5. Кәсіби оқыту дидактикасы. Кәсіптік білім мазмұны Дәріс жоспары:
- •1.Білім мазмұны сипаттамасы
- •2. Білім стандартын әзірлеу методологиясы
- •Дәріс № 6. Кәсіби оқыту принциптері, оқытудың әдіс-тәсілдері Дәріс жоспары:
- •1. Кәсіби оқыту принциптері
- •Кәсіби оқытудың модульдік принципі
- •2. Кәсіби оқытудың әдістері мен тәсілдері
- •І. Теориялық оқытудың әдістері.
- •Іі. Өндірістік оқыту әдістері.
- •Дәріс жоспары:
- •1. Кәсіптік оқытуды ұйымдастыру формалары
- •Кәсіптік – техникалық мектептерде оқытудың мынадай формалары қолданылады.
- •2. Сабақ – оқу үрдісін ұйымдастырудың негізгі формасы
- •Дәріс № 8. Кәсіптік оқу орнындағы білім сапасын диагностикалау Дәріс жоспары:
- •1. Кәсіптік білімдегі бақылау түрлері
- •Кәсіптік мектеп оқушыларының білім, білік және дағдылық қабілеттерін бақылаудың заңдылық базалары.
- •2. Білімді бақылаудың объективті әдістері
- •3. Педагогикалық тестілеу
- •Дәріс № 9. Кәсіптік мектептердегі тәрбие жұмысын ұйымдастыру ерекшеліктері Дәріс жоспары:
- •1. Тәрбие заңдылықтары мен қағидалары
- •2. Тәрбе принциптері
- •Дәріс № 10. Кәсіптік мектептің оқушылар ұжымы Дәріс жоспары:
- •1. Оқушылар ұжымының ерекшеліктері
- •2. Кәсіптік білім жүйесіндегі оқушыларды тәрбиелеудің ерекшеліктері
- •Дәріс № 11. Кәсіптік мектептегі кәсіби бағдар жұмысын ұйымдастыру Дәріс жоспары:
- •1. Кәсіптік бағдар жүесінің сипаты
- •2. Шығармашылық іс-әрекетінің дамыту ерекшелігі
- •Техникалық шығармашылық түрлері:
- •Кәсіптік мектеп оқушыларының шығармашылық қабілетін қалыптастыру әдістері.
- •Дәріс № 12. Кәсіптік оқыту үрдісіндегі педагогикалық менеджмент Дәріс жоспары:
- •1. Педагогикалық менеджменттің қызметі
- •2. Менеджердің қызметтік принциптері
- •Дәріс № 13. Оқушылардың теориялық және практикалық сабақтарына басшылық жасау Дәріс жоспары:
- •1. Теориялық білім беру процесін басқару
- •2. Практикалық сабақтарға басшылық жасау
- •Дәріс № 14. Оқушылардың өзін-өзі басқаруы Дәріс жоспары:
- •1. Өзін-өзі басқару органы құрылымы
- •2. Өзін-өзі басқарудағы өндірістік оқу шеберінің рөлі
- •Оқу тобында өзін -өзі басқаруды ұйымдастыру мен ұжымды қалыптастыру мәселелері.
Дәріс № 8. Кәсіптік оқу орнындағы білім сапасын диагностикалау Дәріс жоспары:
Кәсіптік білімдегі бақылау түрлері
Білімді бақылаудың объективті әдістері
Педагогикалық тестілеу
1. Кәсіптік білімдегі бақылау түрлері
Оқыту процесінде оқушылардың білім, білік, дағдыларын есепке алу, бақылау және бағалау оның аса қажет құрамдас бөлігі болып есептеледі. Мұғалімнің сабақтар жүйесінде оны дұрыс ұйымдастыра білуі, көптеген жағдайда оқу-тәрбие процесінің табысты болуының оң кепілі. Ол үшін, мұғалім оқушының оқу материалын меңгеру дәрежесін, сапасы мен көлемін үнемі анықтап отыруы тиіс. Бұл бағытта оқушылардың, сабақтар жүйесінде білім, білік, дағдыларын есепке алу, бақылау және бағалаудың маңызы ерекше. Бақылаудың көмегімен теориялық білімді меңгерудегі сапа, біліктілік пен дағдының қалыптасу дәрежесі анықталады.
Кәсіптік білім беретін орта және жоғары оқу орындарында білім беруді бақылауды ұйымдастыру, қазіргі қолданылып жүрген заңдылақтарға негізделген.
Жалпы жеке адам әрекет жасау үшін тәжірибені игеруі қажет, яғни қоғамдық қатынастар жүйесіне енуі керек. Осы жағдайда ғана объективті білім, білік және дағдылық қасиеттер тәжірибеге айналып, субъективті құралын құрайды. Күнделікті тәжірибенің шектеулілігі жеке адамды адамзаттың қоғамдық – тарихи іс - әрекетіне ендіру арқылы кеңейтіледі. Осы іс - әрекетте жеке адам өткен ұрпақтардың объективтендірілген тәжірибесін игеріп қана қоймайды, сонымен қатар өзінің дамуына ықпал ете отырып, оны байытуы тиіс. Сондықтан, кәсіби оқытуда білім, білік және дағдылық қасиеттерді жеке тұлға бойына сіңіріп, оны қадағалау, дамыту мәселесі басты орынға ие.
Кәсіптік мектеп оқушыларының білім, білік және дағдылық қабілеттерін бақылаудың заңдылық базалары.
Қазақстан Республикасы оқу орындарындағы білім сапасын тексеру Мемлекеттік бақылаудың орталық және жергілікті атқарушы органдары жүргізеді.
Жалпы бақылаудың мына төмендегі жүйелеріне тоқталмақпыз:
Білім берудің деңгейі мен түрі, оқу мерзіміне қарай білім сапасын тексерудің тестілеу, есеп шығару, өндірістік, курстық жұмыстар, біліктілік тапсырмалары, практика бойынша есеп, іскерлік ойын мен дөңгелек үстел т.б. сияқты түрлері бар. Оқу жоспарына кіретін бақылау жұмыстары пәнді оқыту сағаттарының сеніміне кіреді.
Кәсіптік дайындық деңгейі әрбір жарты жылда бір рет тексеріліп отырады, ал жыл соңында оқу мерзімі бір жылдық топтарға кезеңдік атестация жүргізіледі. Аттестация кезінде білім алушылар кәсіп саласы бойынша емтихан тапсырып тиісті (разряд, класс, санат) біліктілікке ие болады.
Кезеңдік аттестация жыл соңында, оқушылардың кәсіп саласына байланысты, өз бетінше орындаған өнеркәсіптік тапсырмалары, тиісті біліктілік деңгейіне сәйкестігі негізінде оқу - өндірістік шеберхананаларында, зертханаларда, полигондарда, оқу орнының шаруашылықтарында, олар болмаған жағдайда өндірістегі жұмыс орындарында жүгізіледі. Кезеңдік аттестацияны өткізуге арнайы аттестациялық комиссия құрылып, оқу орны арнайы бұйрық шығарып, оған директор басшылық жасайды. Комиссия құрамына өндірістік оқыту шеберлері, өнеркісіп өкілдері, техникалық қадағалау органдары қызметкерлері, оқытушылар кіруі мүмкін. Курс толық өтілген соң, бітіруші біліктілік емтихандарын тапсырады.
Бітірушінің біліктілік емтихандары білім алушылардың мамандығы бойынша олардың дайындығын анықтау (класс, разряд, санат) мақсатында жүргізіледі.
Біліктілік емтихандары алу барысында оқушылардан алған білім, білік және дағдылары олардың кәсіптік сипаттама талаптарын ескере жасалған өндірістік тапсырмалар беру арқылы алынады.
Білім алушыларға біліктілік емтихандарының түрін таңдауына құқық беріледі. Ол жазбаша біліктілік жұмыстары, дипломдық жобалар немесе шығармашылық (өнертапқыштық), практикалық жұмыстар болуы мүмкін.
Біліктілік сынақ жұмыстары өндірістік практиканың соңғы кезеңінде өткізіледі. Өндірістік жұмыстарды бағалау кезінде емтихан комиссиясының мүшелері бұйым сапасына, жұмыстың талапқа сай орындалуына, оның мерзіміне және оқушылардың жұмысты атқару икемділігі мен дағдысына, еңбек қауіпсіздігі шаралары мен гигеналық нормаларды сақтауына мән береді.
Білім берудің мемлекеттік стандарттарының орындалуы мен білім саласын бақылау Қазақстан Республикасы Орталық атқару органдарының білім саласы бойынша белгілеген ережелері мен тәртіптері бойынша жүргізіледі. Олар емтихан өткізу туралы, курстан курсқа көшіру туралы, кезеңдік аттестация мен оқу орнын бітіру туралы нұсқауларда анықталған.
Білімді бақылау және бағалау ғылыми дәлелденген, тәжірибеде қолданылған принциптер негізінде жүргізіледі: әділдік, жан-жақтылық, жүйелік, жеке-даралық, дифференциалдық және тәрбиелік.