2. Кәсіпорындағы өнімнің өзіндік құнын төмендету жолдары

Өнімнің өзіндік құны – кәсіпорындардың өнім өндіру мен өткізуге жұмсаған ағымдағы ақшалай шығыны, яғни өнімді өндіру мен өткізу (жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету) үдерісінде пайдаланылатын табиғи ресурстардың, шикізатты, материалдардың, отынның,энергияның, негізгі капиталдың, еңбек ресурстарының, басқа да шығындардың құндық бағасы. 

1. Шығындардың негізгі бағыттарының тұтыну нормаларын қайта қарау бойынша өнімнің материал сыйымдылығын төмендету. Нормаларды төмендету материалдарға, оны тасымалдауға, сақтауға жұмсалатын шығындарды төмендетуге алып келеді, сонымен қатар материалмен жұмыс жасайтын жұмысшылар саны қысқарады (қоймашы, есепші);

2. Орындалатын жұмыстың еңбек сыйымдылығын төмендету. Нәтижесінде, негізгі жұмысшылар саны қысқарады, жалақыдан есептелетін үстеме шығындарды қысқартудың алғы шарты болып табылады.

3. Үстеме шығындарды басқару персоналын қысқарту бойынша, кәсіпорынның қолданылмайтын қорларын жалға беру бойынша, қызмет көрсету процесстерін оңтайландыру бойынша төмендету;

4. Ұйым атынан кадрларды дайындау және қайта даярлау бойынша персонал квалификациясын көтеру. Бұл ақаулардан, сапасыз басқарушылық шешімдерден келетін шығындарды төмендетуге мүмкіндік береді және өндірістік еңбекті көтереді.

3. Кәсіпорын және экономикалық орта.

Кәсіпорын – қоғамдағы еңбек бөлінісі жүйесіндегі оқшауланған дербес өндірістік-шаруашылық бірлік, яки заңды тұлға құқығы берілген шаруашылық жүргізуші субъект; өндірістік-шаруашылық қызметті ұйымдастырудың негізгі нысаны. Ол әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу мақсатымен еңбек ұжымын пайдалана отырып, өнім (тауар)

өндіреді, жұмыстарды орындайды, қызметтер көрсетеді. Кәсіпорын заңнамада тыйым салынбаған және кәсіпорынның жарғысында көзделген мақсаттарға сай келетін кез келген шаруашылық қызметпен айналыса алады. Кәсіпорын өзінің қызметін дербес жүзеге асырады, шығарылатын өнімін, салықтар мен бюджетке басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін қалған пайданы иеленеді.

Экономикалық орта – бизнес дамуының, кәсіпкерліктің экономикалық шарттарының жиынтығы. Э.о. экономикалық еркіндіктің, ресурстарды еркін тасымалдаудың, еңбекке деген ынталылықтың бар екендігін болжайды.

4. Кәсіпорынның ішкі ортасы.

Кәсіпорынның ішкі ортасы -  адамдар, өндіріс құралдары, ақша, ақпарат;

Внутренняя среда организации – совокупность встроенных элементов, которые определяют способность и степень интеграции организации во внешнюю среду. Внутреннюю среду можно рассматривать как в статичном состоянии, выделяя состав элементов и культуру, так и в динамике, изучая процессы, протекающие под действием ряда факторов.

К элементам внутренней среды можно отнести цели и задачи организации, самих работников и применяемые в производстве технологии, финансовый и информационный ресурсы, а также организационную культуру.

Особое место во внутренней среде занимают люди. Их способности, уровень образования и квалификации, опыт работы, образ мышления, мотивация и преданность определяют конечный результат работы организации.

Как известно, основным фактором производства и ресурсом в организации является труд сам по себе.

Рабочая сила, т. е. работники, осуществляющие трудовую деятельность, являются основой деятельности всей организации. Персонал и его отношения определяют социальную подсистему организации.

Внутренняя среда предприятия определяет технические и организационные условия работы предприятия и является результатом управленческих решений. Целью анализа внутренней среды предприятия служит выявление слабых и сильных сторон его деятельности, так как, чтобы воспользоваться внешними возможностями, предприятие должно иметь определенный внутренний потенциал. Одновременно надо знать и слабые места, которые могут усугубить внешнюю угрозу и опасность.

Внутренняя среда организаций включает следующие основные элементы: производство, финансы, маркетинг, управление персоналом, организационную структуру.

Значение анализа внутренней средыг объясняется следующими обстоятельствами:

• информация о внутренней среде необходима для того, чтобы определить внутренние возможности, потенциал, на который предприятие может рассчитывать в конкурентной борьбе для достижения поставленных целей;

• анализ внутренней среды позволяет лучше уяснить цели и задачи организации.

Основными элементами внутренней среды предприятия являются:

• производство (в зарубежной экономической литературе – управление операциями): объем, структура, темпы производства; номенклатура продукции; обеспеченность сырьем и материалами, уровень запасов, скорость их использования; наличный парк оборудования и степень его использования, резервные мощности; экология производства; контроль качества; патенты, торговые марки и т. д.;

• персонал: структура, квалификация, количественный состав работников, производительность труда, текучесть кадров, стоимость рабочей силы, интересы и потребности работников;

• организация управления: организационная структура, методы управления, уровень менеджмента, квалификация, способности и интересы высшего руководства, престиж и имидж предприятия;

• маркетинг, охватывающий все процессы, связанные с планированием производства и реализацией продукции, в том числе: производимые товары, доля рынка, каналы распределения и сбыта продукции, маркетинговый бюджет и его исполнение, маркетинговые планы и программы, стимулирование сбыта, реклама, ценообразование;

• финансы – своего рода зеркало, в котором отражается вся производственно-хозяйственная деятельность предприятия. Финансовый анализ позволяет вскрыть и оценить источники проблем на качественном и количественном уровне;

• культура и имидж предприятия – слабоформализу-емые факторы, которые создают образ предприятия; высокий имидж предприятия позволяет привлечь работников высокой квалификации, стимулировать потребителей к покупке товаров и т. п.