4. Туристік өнім және қызмет қүнын есептеу әдістемесі.

Туристік өнім дегеніміз:

- мақсатты турлар (танымдық, сауықтыру және т.б.);

-әртүрлі туристік- экскурсиялық қызмет (орналастыру, тамақтандыру, көлік қызметтері және т.б.);

-туристік-сувенирлік мақсаттағы тауарлар (жол карталары, ашық хаттар, сувенирлер, футболкалар, логотипті бейсболкалар, ыдыстар және т.б.).

Туризмді елге импорттауға және экспорттауға болады. Өзге аймақтан келген туристердің шығындары қабылдаушы елдің экономикасына түсіретін табыс болып саналады. Мысалы, Қазақстанда саяхаттап жүрген Норвегия азаматтары пайданы өз елдерінен алады. Ал осы қаражатты Қазақстанда жұмсай отырып, біздің еліміздің экономикасының дамуына үлес қосады. Осылайша, шетелдіктердің туристік мақсатта жұмсаған шығындары Қазақстан үшін туристік экспорт болады. Қандай да бір елге кірген кезде туристер тәжірибе жинап, кетер кезде саяхаттан алған әсерлерін ала кетеді.

Туристік экспорт – туристің шетелде қаражат жұмсауымен қатар жүретін өз еліне әкететін туристік әсерлері.

Туристік импорт – еліне шетелден әкелген туристік әсерлерімен қатар жүретін өз елінен ақша шығару.

№16 Емтихан билеті

1. Инвестициялардың тәуекелділігі

Қандай да болмасын инвестициялық жобаны іске асыруда, соңғы нәтижелерге жетуде белгісіздік және тәуекелділік кездеседі. Олар жобаны іске асыру жағдайлары берілген бастапқы берілімдердің, соның ішінде шығындар мен нәтижелердің көлемдері жайлы ақпараттардың толық еместігіне, инвестициялық жобаны іске асыру жолында болған жоспарланбаған жағдайларға байланысты және т.б. әртүрлі өзгерістерге байланысты туындайды.

Инвестициялық жобаларды іске қосудағы белгісіздік пен тәуекелділіктің маңыздырақ түрлері мен себептері:

1. экономикалық заңдылықтар мен ағымды экономикалық жағдайдың тұрақсыздығынан, инвестициялық жағдайлар мен пайданы қолданудың тұрақсыздығына пайда болған тәуекелділік;

2. әртүрлі сауда операциялары мен жеткізушіліктерге тиым салу мүмкіндігінен, шекараның жабылу мүмкіндігінен туған сыртқы экономикалық тәуекелділік;

3. елдегі саяси жағдайдың белгісіздігі, елдегі немесе аймақтағы жайсыз әлеуметтік-саяси өзгерістердің тәуекелділігі;

4. баға динамикасы, техника мен технология параметрлері жайлы ақпараттың толық еместігі, дәл еместігі;

5. нарық конъюнктурасы (жағдайының), валюта курсының несие беру жағдайларының және т.б. ауытқуы;

6. өндірістік технологиялық тәуекелділік (жабдықтың дұрыс жұмыс жасамауы, авариялар, өндірістік ақау және т.б.);

7. стихиялық жағдайлардың мүмкіндігі;

8. қатысушылардың мақсатының қызығушылығының белгісіз күйде болуы;

9. қатысушы кәсіпорындардың қаржы жағдайлары және іс репутациялары жайлы ақпараттың жеткіліксіздігі, дәл еместігі.

Инвестициялық жобаларға қатысушылардың инвестицияға тәуекелділіктің әсер етуін тоқтататын екі жолы бар: әртүрлі тәуекелділіктерден қамсыздандыру, тәуекелділікті бағалау мүмкіндіктерін анықтау.

Инвестициялық жобаларды іске асыруда болатын белгісіздік жағдайлары мен тәуекелділік аяқ астынан болатын құбылыстар. Жобаны іске асыру барысында, шаруашылық жағдайларында, экономикалық заңдылықтарда толассыз өзгерістер болып тұрады. Сондықтан да инвестициялық жобаны іске асыру схемасында осындай өзгерістерді инвестициялық жобаны орындау жағдайындағы басқа да ақпараттарды қадағалап отыруды көрсету қажет және енгізілген өзгерістерді бірден іске асырып отырған жөн.