3. Туризм салаларының қалыптасу жағдайлары.

Бір деңгейде дамып келе жатқан бірқатар елдердің ұлттық экономикалық жүйелері көбінесе ұқсас келеді. Осы елдердің деректері, әдетте, әлеуметтік қорғау жүйелерімен, экономикалық институттарымен, мемлекеттік экономикалық саясаттың қағидаларымен және т.б. ұқсайды. Мұндай жағдайда осы елдердің даму үлгісі немесе ұлттық экономикасының үлгісі бірдей деп айтылады. Сөйтіп, осы ұғым сол бір экономикалық жүйе негізінде дамитын алдердің тобына ұлттық экономиканың сол бір қасиеттері мен белгілері тән (елдердің айырмашылықтарына қарамастан) екенін білдіреді. Нәтижесінде әлемнің барлық ұлттық экономикалық жүйелерін ұқсас (модельдер) топтар бойынша сынтыпауға, ал сол бір экономикалық жүйенің базасында әр алуан ұлттық экономикалық жүйелер емес, сонымен бірге әр түрлі ұлттық экономикалық модельдер қатар өмір сүре алады. Осы орайда ұлттық экономика модельдерінің саны ұлттық экономикалар жүйелерінің санынан сөзсіз аз болады. Айтылғанның дәлел ретінде Еуропадағы бірқатар ұлттық экономикалық модельдердің барын келтіруге болады. Қазіргі уақытта солтүстік елдердің ұлттық экономикасының үлгісі (Швеция, Финляндия, Норвегия, Дания), оңтүстік еуропалық үлгісі (Португалия, Италия, Греция) жеке атап өтіледі. Мұның өзінде латынамерикандық даму үлгісінің еуропалық модельден біршама дәрежеде әлеуметтік теңсіздігімен ерекшеленеді. Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің қарқынды дамуына орай зерттеулерде бірқатар жылдам дамып келе жатқан Азия елдері атап өтіледі. Әрине, Африканың көп елдерін африкандық ұлттық экономикалық үлгісінің ерекше түріне жатқызуға болады. Сөйтіп, ұлттық экономика модельдерін жеке бөлудің арқаында бірқатар елдердің экономикалық дамуының ерекшеліктерін ғана емес, сонымен бірге ұлттық елдік ерекшеліктерге қарамастан олардың экономикалары мен экономикалық құрылымындағы ортақ нәрселерді жүйелеп, анықтауға мүмкіндік береді.

4. Негізгі макроэкономикалық көрсеткіштерге тигізетін туризмнің ықпалы.

Туризм көптеген дамыған және дамушы елдер үшін валюталық түсімдерінің кайнар көзі болып табылады. Дүниежүзілік туристік Ұйымның деректері бойынша XXI ғасырдағы халықаралық туризм әлемдегі жалпы ұлттық өнімнің оннан бір бөлігін, халықаралық инвестицияның 11% астамын, әлемдік өндірістің әрбір 9-шы жұмыс орнын қамтамасыз етеді. Туризм әлемдік экономиканың алдыңғы қатарлы және жедел қарқынмен дамып келе жатқан салаларының бірі. Бүкіл әлемдік туристік ұйымның болжамы бойынша ХХI ғасырда туристік индустрияның өсуі артады. Әлемдік экономикаға ( қызмет көрсетудің жалпы өндірісі ) қосқан үлесі 3,5 трлн долл. 2006ж бағаланады. Көптеген елдерде туризм экономиканың маңызды салаларына (көлік және қатынас, құрылыс, ауылшаруашылық, халық тұтынатын тауарлар өндірісі т.б) зор ықпал етеді. Елімізде туризмді дамытудың негізгі мақсаты – заманауи, тиімділігі жоғары және бәсекеге қабілетті туристік кешен құру. Оның базасында экономиканың секторы ретінде осы саланың дамуын қамтамасыз ететін жағдай тудырып, әлемдік туризм жүйесіне біртіндеп кірігу және туризм сала­сында халықаралық ынтымақ­тас­тықты әрі қарай дамыту көзделген.