11. Өндірістік желдету және конденцирлеу жүйелері

Өндірістік желдету ­ жұмыс орнының ластанған ауасын санитарлық техникалық қондырғылар көмігімен тазалау және ауа алмастыру.

Желдету жүйелерінің жіктелуі. Өндірістік желдету жүйесіжұмыс орнында ауа қозғалысына байланыстымеханикалық және табиғи болып бөлінеді. Бұл екі желдету түрлерінің үйлесімі әр түрлі нұсқада болуы мүмкін. Бірінші жағдайда ауа ауыстыру арнайы желдеткіштерді іске қосатын қоздырғыштар көмегімен, ал екінші жағдайда сыртқы және ішкі өндірістік орындарда ауа алмастырудың әртүрлілігі, сонымен қатар желдік жүктеме қысымы көмектерімен жүзеге асырылады.Табиғи желдеткіш ұйымдаспаған (терезе, саңылау, есік арқылы) және ұйымдасқан (аэрация, дефлектор көмегімен жүзеге асатын) желдеткіш болып бөлінеді. Механикалық желдеткіш механикалық қондырғылар әсерінен ауаның қозғалуы, желдеткіш, эжектор. Атқаратын қызметіне байланысты 3-ке бөлінеді: үстейтін; тартатын; үстейтін тартатын.Үстейтін желдеткіш таза ауаны бөлме ішіне тартады, бұл кезде бөлмеде артық қысым пайда болады, ластанған ауа есік,терезе, қуыстардан сыртқа шығады. Тартатын желдеткіш ластанған ауаны сыртқа шығарады, бұл кезде қысым төмендейді,таза ауа бөлмеге есік, терезе, қуыс арқылы енеді. Үстейтін тартатын желдеткіш екі бөлек жүйеден тұрады, қысым теңеседі, ауа кіреді және шығады. Ретукуляция (үстейтін тартып алатын жүйенің бір түрі) ауаны жартылай алмастыру. Үстейтін тартып алатын желдеткіш қолданғанда бөлмедегі ауа сыртқа толық жіберілмей, жарты бөлігіне таза ауа қосылып үстейтін жолмен бөлмеге қайтарылады. Ретикуляция мақсаты қысқы уақытта бөлмедегі жылы ауаны жоғалтпау. Қосылатын ауа көлемі жалпы ауадан 10-20%-н құрайды. Әсер ететін жеріне б/ты 3-ке бөлінеді: жалпы алмастырушы, жергілікті, қосарланған (комбинированное).Жалпы алмастырушы желдеткіші жылу, зиянды заттар, ылғалдылық бірдей таралғанда қолданылады. Жергілікті желдеткіш зиянды заттармен шығатын және шығарылатын жерлерінде орналасады. Зиянды заттарды шығатын көзінен тікелей тартып алады. оған насось сальнигі жатады.Қосарланған желдеткіштің екі түрі бар: жалпы алмастыру және жергілікті; жалпы алмастыру және авариялық. Үстейтін жергілікті желдеткішке ауа душы, ауа пердесі жатады. Кондиционерлер ауаны тазалайды, ылғалдайды, жылытады, суытады, иондайды. Ыстық жыл мезгілдерінде, сонымен қатар жылу пештерімен жұмыс істейтін ыстық цехтардың жұмыс орындарында ауа тазарту қолданылады. Әуе оазистері ­шектелген кеңістікте метеорологиялық жағдайларды жақсартуға көмектеседі. Сондықтан да көптеген мемлекеттерде мұндай жерлер қоршалып, таза және суық ауамен қамтылады.Әуе және әуе жылу шымылдықтары ­ адамдарды қақпа және есік арқылы кіретін суық ауадан қорғауды жақсартады. Шымылдықтар екі түрде юолады: әуе, ол ауаны жылытусыз ақ береді және берілетін ауаны калориферде жылыту ­ әуе­жылу жүйесі. Шымылдықтарға ауа есіктерде орнатылған арнайы тесіктер арқылы беріледі және (10-15 м/с) жылдамдықта сырттан келетін суық ауаға қарама­қарсы шығады. Шымылдық суық ауаның ішке кіруіне тойтарыс береді, ал кеңістікке кіріп кеткен суық ауа көп мөлшердегі жылы ауамен араласып кетеді.Ауаны кондиционерлеу (тазарту) ­ кеңседе орнатылған жылуды сақтауға арналған микроклимат параметрлерін айтамыз. Тазарту кезінде автоматты түрде ауа температурасы, оның салыстырмалы және кеңседегі жылу беру жылдамдығын реттейді. Ыстық жыл мезгілдерінде суық ауа арнайы тоңазытқыштардың механизмі арқылы келеді. Ауаны кондиционерлеу желдетуден (вентиляциялаудан) әлде қайда қымбатырақ, бірақ ол өмір сүру үшін қолайлы жағдайлар туғызады. Суық жыл мезгілдерінде кеңселерде қолайлы ауа температурасын ең жақсы жағдайда ұстау үшін жылыту (отопление) қолданылады. Ол су, бу және электр көзі арқылы жылытылуы мүмкін.