8. Өндірістік микроклимат және оның адам ағзасына әсері. Өндірістік микроклиматты гигиеналық нормалау

Өндірістік бөлмелердің микроклиматы қоршаған ортаның маңызды физикалық факторы болып келеді де, жұмысшылардың денсаулық жағдайы мен іскерлігі көбінесе оған байланысты болады. Өнеркәсіптің көптеген салаларында жұмысшылардың еңбегі микроклиматы жағымсыз келетін бөлмелерде өтеді. Адам ағзасына әсері. Әртүрлі климаттық жағдайларында адам организмінде, термореттеуде қатысушы бірқатар жүйелер мен органдардың функцияларын белгілі өзгерістері пайда болады - әсіресе қан айналым, нервтік және несеп бөлуші жүйелерінде. Адам организмінің жылулық жағдайының интегарльді көрсеткіші болып адамның температурасы саналады. Организмнің ысып кетуі – (жылулық гипертермия) организмде жылулық шамадан тыс көп жиналуында болады, оның негізгі белгісі болып дене температурасының 38°Сдейін одан жоғары шамаға көтерілуі саналады. Мұндай жағдайда адам бетінің гиперемиясы, қатты терлеуі, әлсіздік, бас ауруы, құсуы сияқты белгілері байқалады. Тынысы мен қан тамырының соғуы жиіленеді, артериялық қысымы басында көтеріліп, соңынан төмендейді. Ауыр жағдайларда гипертермия жылу соққысы түрінде өтеді, мұнда дене температурасы 40°С дейін және одан жоғары көтеріледі, беті бозарып, қан тамырының соғуы әлсіз және жиі болып, қан қысымы төмендеп, есінен айырылуы мүмкін.

Кәсіптік катаракт жылулық сәуленің ұзақ әсер етуінде дамуы мүмкін. Оның себебі – толқын ұзындығы 1 мкм қысқа толқынды инфрақызыл сәулелерінің көз органына неғұрлым терең өтіп, көздегі қан тамырларының өткізімділік қабілетін бұзушы жылулық эффект. Өндірісте адамның жаурауы мен мұздауы төмен температураның және жоғары ылғалдылықтың және ауаның жоғары қозғалысының әсерінен пайда болады, яғни конвекция жолымен жылу беруі күшейіп, организмнің жаурауына және мұздауына әкеледі.

Микроклиматтың өндірістік параметрлерін гигиеналық мөлшерлеу қауіпсіздік сақтау еңбегінің стандарттарымен бекітілген:ГОСТ 12.1.005-08 жәнеде СанПиН 2.2.4.584-96.

Микроклиматтың қолайлы және өткізілетін параметрлері мөлшерленеді-температура,салыстырмалы ылғалдылық және ауаның қозғалыс жылдамдығы.Микроклимат параметрлерінің маңызы адам организмінің әртүрлі жыл мезгілдеріне акклиматизацияға және энергия жұмсау деңгейінің жұмыс категориясы бойынша құрылады.Организмнің акклиматизациясы жыл мезгілдеріне қолайлы және өткізілетін параметрлер мәніне байланысты болады.Мөлшерлеу кезінде жылы және суық жыл мезгілдеріне ажыратылады.Жылы жыл мезгілі сыртқы ауаның орташа кезеңдік темп-мен сипатталады,ол +10 С жоғары емес;Суық жыл мезгілі +10С –қа тең және төмен.Бірлік уақытында микроклимат параметрлерін мөлшерлеуде жұмыс дәрежесі оның организмінің энергия көлемін жұмсауына байланысты.Олар ваттпен өлшенеді.

Жұмыс категориялары келесідей ажыратылады:

1. Жеңіл физ-лық жұмыстар(Iа,Iб категориялары)-энергия жұмсау 174 Вт-тан кем емес барлық қызмет түрлері.Iа (139 вт дейін) категориясына-отырып істейтін және дене шынықтыру қимылдары көп орындалмайтын ,соның ішінде машина жасау,сағат және тігін өндірісіндегі басқару сферасындағы жұмыстар жатады.Iб (140,,,174) категориясына –отырып ,жүріс-тұрыс арқылы орындалатын мамандықтар ,соның ішінде полиграфиялық өнеркәсіп,байланыс кәіпорындары ,бақылаулар ,әр түрлі өнеркәсіптердегі шеберлер жұмыстары жатады .

2. Орташа салмақтағы физ-лық жұмыстар-(IIа,IIб категориялары) энергия жұмсау 175,,,290 Вт болатын қызмет түрлері.Бұл IIа(175,,,232 Вт) категориясына әрқашан жүру және ұсақ заттар 1 кг дейін тасымалдау іс-әрекеттері жатады.II б (233,,290Вт)категориясына жүрумен байланысты 10 кг дейін заттарды тасымалдау ,ұсталық ,балқыту цехтарындағы және т.б жұмыстар жатады.

3. Ауыр физ-лық жұмыстар-(III категория)-энергия жұмсау 290 Вт болатын қызмет саласы.Денеге жүйелі күш салу қимылдарымен байланысты жұмыстар жатады.Көбінесе ұдайы орын ауыстыру және 10 кг жоғары ауыр заттарды көтеру т.б жатады.