Өндірістік санитария

Емтиханға дайындалуға арналған сұрақтар

1. Өндірістік орта, жұмыс аймағы, жұмыс орны дегеніміз не?

2. Қауіпті және зиянды өндірістік факторларға түсінік беріңіздер

3. «Өндірістік санитария» және еңбек гигиенасының негізгі мақсаттары

4. Өндірістегі қауіпті және зиянды факторлардың жүйеленуі

5. Еңбек түрлеріне сипаттама беріңіздер

6. Дене және ой еңбегі кезінде ағзада қандай физиологиялық өзгерулер болады?

7. Қажу, жалығу және зорығу себептері және оны болдырмау

8. Өндірістік микроклимат және оның адам ағзасына әсері. Өндірістік микроклиматты гигиеналық нормалау

9. Ауа температурасы, ылғалдылығы, ауа ағыны ағзаға қалай әсер етеді?

10. Ағзаны қызудан және тоңазудан сақтау

11. Өндірістік желдету және конденцирлеу жүйелері

12. Табиғи және механикалық желдетудің ерекшелігі және кемшілігі

13. Жергілікті және жалпы желдету жүйелерін қолдану ерекшеліктері

14. Жарықтандырудың және жарықталған ортаның негізгі сипаттамасы, олардың өлшем бірліктері

15. Өндірісте қолданылатын жарықтандыру түрлері қандай?

16. Табиғи жарықтандыру түрлері және оны нормалау

17. Өндірісте жасанды жарықтандыруда қандай шам түрлері қолданылады? Олардың артықшылығы және кемшілігі

18. Жасанды жарықтандыру түрлері. Жасанды жарықтандыруға қойылатын гигиеналық талап

19. Электр тоғымен зақымдану себептері

20. Электр тоғымен зақымдану қаупі бар бөлмелердің жүйеленуі

21. Өндірістік шаңның физико-химиялық қасиеті және шаң құрамының жүйеленуі

22. Шаңның ағзаға әсері, шаңды нормалау және профилактикасы

23. Шу, оның өлшемі және жүйеленуі

24. Шудың әсерінен адам ағзасындағы өзгерістер. Өндірістегі шуды төмендету шаралары

25. Инфра- және ультрадыбыс дегеніміз не? Олардың ағзаға әсерін төмендету үшін жүргізілетін әдістер қандай?

26. Діріл, оның шығу көздері, дірілдің ағзаға әсері

27. Өндірістегі электромагниттік өріс және сәулелену көздері, адам ағзасына әсері және қорғанудың жалпы әдістері

28. Өндірістік бөлмелердегі лазер және УК-сәулелер және оларды санитарлық нормалау

29. Кәсіби аурулар

30. Маңызды өндірістік улар және кәсіби уланумен күресудің жалпы шаралары

31. Өндіріс бөлмелерінің температурасы және оны анықтау

32. Өндіріс бөлмелерінің ылғалдылығы және оны анықтау

33. Өндіріс бөлмелерінің ауа ағыны және оны анықтау

34. Табиғи жарықтандыруды бағалау

35. Жасанды жарықтандыруды бағалау және есептеу

36. Шуды анықтау және санитарлық бағалау, шуды нормалау әдісі

37. Дірілді анықтау және өлшеу

38. Дірілден ұжымдық және жеке бас қорғаныс құралдары

39. Өндірістік шаңды анықтау әдістері мен құралдары

40. Өндірістік бөлмедегі улы затттарды анықтау

41. Еңбек жағдайын бағалау

42. Шудан қорғанудың жеке бас қорғаныс құралдары

43. Шаңнан қорғанудың жеке бас қорғаныс құралдары

44. ЭМӨ-тен қорғанудың жеке бас қорғаныс құралдары

45. Иондаушы сәулелерден қорғанудың ұжымдық және жеке бас қорғаныс құралдары

46. УК және лазер сәулелерінен қорғанудың жеке бас қорғаныс құралдары

47. Иондаушы сәулелерді нормалау, бақылау және өлшеу құралдары

48. Дірілді нормалау әдістері, бақылау-өлшеу құралдары

49. Өндірістік шаңды анықтау әдістері мен құралдары

50. Өндірістегі шуды бақылау әдістері қандай және шуды өлшеу үшін қолданылатын құралдың жұмыс істеу принципі

51. Өндіріс ауасындағы шаңды анықтау және есептеу әдістері

52. Өндіріс ауасын шаңнан, т.б зиянды заттардан тазарту әдістері

53. Өрт қауіпсіздігінің пассивті және активті шаралары

54. Жарықтандыру параметрлерін бақылау (өлшеу) әдістері

55. Желдету жүйелеріне қойылатын санитарлық-гигиеналық талап

56. Жарықтандыру параметрлерінің адам ағзасына әсері

57. Электр тоғынан туатын ағзадағы зақымданулар

58. Электр тоғынан адамды босату жолдары және алғашқы көмек көрсету шаралары

59. Діріл деңгейін төмендететін әдістер. Дірілден қорғанудың гигиеналық және емдік-профилактикалық шаралары

60. Электр тоғынан зақымдануды болдырмау үшін жүргізілетін ұжымдық, техникалық қорғаныс шаралары

1.Өндірістік орта,жұмыс аймағы,жұмыс орны дегеніміз не?

Өндірістік орта–адам қызмет ететін кеңестік.Ол мынандай элементтерден тұрады:еңбек заттары, еңбек құралдары,еңбек өнімі,жануарлар,өсімдіктер өнімі, адамдар,энергия,табиғи климаттық факторлар немесе өндіріс микроклимат факторлары.

Өндірістік бөлме-ғимараттар мен құрылыстар ішіндегітұйық кеңестіктер.Ол жерде адамдар кезекпен немесе кезеңмен жұмыс істейді.

Өндірістік объект - өнімді шығаруға, жұмысты атқаруға және қызмет көрсетуге байланысты шаруашылық қызметінің объектісі, олар адамның денсаулығы мен мекен-жайына әсер ету көзі болып табылатын процестерді, жабдықтарды және технологияны қолданумен жүзеге асырылады;

Жұмыс аймағы-адамның тұрақты немесе уақытша жұмыс істейтін жерден немесе еденнен 2 метр биіктік тегі кеңестік.

Жұмыс орны-жұмысшының тұрақты немесе уақытша (50% уақыттан артық немесе 2 сағ.жұмыс)жұмыс істейтін орны.

Жұмыс орнын жабдықтау

Жұмыс орны негізгі және көмекшіжабдықтармен‚ технологиялық және ұйымдық жарақтармен қамтамасыз етілуге тиіс.

Негізгі жабдықтарға жұмыс орнында ұдайы тұратын станоктар‚ агрегаттар‚ машиналар; көмекші жабдықтарға транспортерлер‚ рольгагтер‚ арбалар және еңбекті жеңілдететін басқа да қондырғылар жатады.

Технологиялық жарақ – өлшеу‚ кесу аспаптарынан‚ көмекші және басқа аспаптардан құралады.

Ұйымдық жарақ бейімдемелерді‚ аспаптарды‚ көмекші материалдарды‚ қосалқы бөлшектер мен құжаттарды‚ дабыл мен байланыс‚ күтім жасау құралдарын‚ қоршау‚ қорғаныш және басқа құрылғыларды қамтиды. Жұмыс орнын ұтымды ұйымдастыру, яки басы артық‚ қолайсыз немесе орындалуы қиын қимыл жасамай‚ күш пен уақытты барынша аз жұмсай отырып‚ өнімділігі жоғары еңбек жағдайын жасау еңбек өнімділігін арттырудың басты шарты болып табылады. Жұмыс орнын ұтымды ұйымдастыруда оны еңбек құралдарымен және заттарымен қамтамасыз етудің‚ жұмыс орнына қызмет көрсету желісін жасаудың маңызы елеулі. Жұмыс орнындағы өндірістік орта мен еңбек процесінің барлық факторлары‚ қызметкерлердің еңбек қызметі барысында денсаулығы мен еңбек ету қабілетіне әсер ететін әлеуметтік-экономикалық факторлар кешенді түрде бағаланады.

2. Қауіпті және зиянды өндірістік факторларға түсінік беріңіздер

Қауіпті фактор-белгілі жағдайда ағзаның өлімге не денсаулықтың күрт бұзылуына әкелетін факторларды айтамыз.

Зиянды фактор-адамның жұмыс істеу қабілітіне біртіндеп нуқсан келтіретін, не кәсіби аурулар мен басқа да жағымсыз әсерлер әкелетін факторлар.

Мемлекеттік стандарт 12.0.003-84 б/ша зиянды және қауіпті факторлар былай жүйеленеді: Физикалық қауіп-

-қозғалмалы машиналар, механизмдер, өндіріс құралдары, өндіріс материалдары, өнімдері т.б.; -жұмыс алаңында ауасында шаң мен газдың жоғары болуы ; -құралдар мен материалдардың бетіндегі тем/ның төменгі не жоғарғы; -жұмыс алаңы ауасының тем/ның жоғары не төмен болуы; -жұмыс орнында шу денгейінің жоғары болуы; -діріл денгейінің жоғары болуы; -инфрадыбыс, ультрадыбыс денгейінің жоғары болуы; -атмосфералық қысымндарлардың жоғары не төмен болуы; -ауа ылғалдылығының жоғары не төмен болуы; -ауа ағынының төмен не жоғары болуы; -ауа иондалының төмен не жоғары болуы; -жұмыс аймағында иондаушы сәулелер-ң деңгейінің; -статистік электр тоғының жоғарғы деңгейі; -электромагниттік сәуле-ң жоғары деңгейі; -магниттік және электр өрісінінің жоғарғы денгейі; -электр тоғы кернеуің жоғарғы деңгейі; -Табиғи жарықтың жетіспеуі не болмауы; -Жұмыс аймағын жеткіліксіз жарықтандыру; -Жарықтың жоғары денгейінің болуы; -Жарық ағының жыпылықтауы; -Ультракүлгін радиацияның жоғары

Химиялық қауіп. Адамдарға әсер ету бойынша жалпы улағыш заттар. Тітіркендіргіш. Сенсибилизациялық. Концерогенді. Мутагенді. Өніп-өсу қызметіне әсер ететін (гонатропты-теротогенді). Сексибилизациялық-адамға аса сезімталдық тудыратын (аллергия). Канцерогенді-ағзадамқатерлі ісік тудыратын зат (Рак). Мутагенді-ағзада мутациялық өзгерістер туғызатын заттар (гендік және хромосомдық мутациялар)

Биологиялық қауіп - әр-түрлі объектілер микроағзалар (вирустар, бактериялар қарапайымдылар);макроағзалар (өсімдіктер жануар және жәндіктер); витаминдер, антибиотиктер, белоктар, гормондар әсері

Психофизиологиялық қауіп: Физикалық жүктеме(шамадан тыс әсер) -статистік-динамикалық-гиподинамия; Жүйкеге шамадан тыс әсер-ой қабілетіне түсетін күш-анализаторға түсетін күш (көзбен мұрын, құлақ)-бір қалыпта еңбек-ағзаға эмоционалді күш түсуі;

Физикалдық шамадан тыс-адамдардың тірек-қимылға түсетін әсер-статистік-динамикалық-дененің ыңғайсыз күйде болуы әсерінен-гиподинамия-адам/ң аз қимылдайтын әсерінен болатын; Жүйке психикалық жүктеме.