Толтырғыштардың кеуектігі (%, коэф.)

Кеуектік цемент шығынын азайтуда және бетонның жекелеген қасиеттерін реттеуде маңызды роль атқаратын фактор.

Бір өлшемдегі шар тәрізді толтырғыштардың теориялық тұрғыда екі түрлі жайғасуы болуы мүмкін: жай жайғасу және шахматты түрде.

Жай жайғасу жағдайында түйіршік аралық кеуектік шахматтық жайғасудағы жайғасудай артық.

Бұл заңдылық толтырғыштар құрамында әртүрлі өлшемдегі фракциялардың болу қажеттілігінің дәлелі.

Толтырғыштардың кеуектігіне түйіршіктердің формасы және сыртының жылтырлығы әсер етеді.

Ұзындау және жалпақтау (игольчатые, лешадные) түйіршіктердің болуы кеуектікті көбейтеді.

Толтырғыш құрамында екі өлшемдегі фракциялардың болуы, олардың мөлшеріне байланысты өзгереді.

Майда және ірі толтырғыштардың араласпасында майда толтырғыштың кеуектік мөлшерін біртіндеп көбейтіп оптимальды мөлшерге жеткен соң араласпаның кеуектігі көбейе бастайды.

Толтырғыштардың қустағы мөлшері 20-50%.

Ірі және майда түйіршіктер араласпасының минемальді кеуектігіне қол жеткізуге болады. Егер олардың арақатынас мөлшері оптимальды болса (үйлесімі).

Бетон араласпасының жайғасымдылығын жақсарту үшін майда толтырғыш ірі толтырғыштың кеуектігін толтырып қоймай, ірі түйіршіктердің арасын біршама ашу керек.

Түйіршіктердің арасын ашу мөлшері ажырату коэффициентімен сипатталады.

Толтырғыштар құрамындағы минимальді кеуектікті қамтамасыз ететін майда толтырғыштардың шамалы (ориентированный) көлемін анықтау формуласы:

Түйіршіктерді ажырату коэффициентінің мөлшері цемент және су шығынына байланысты болады.

Толтырғыштадың беттік ерекшеліктері

Түйіршік құрамына байланысты бетон араласпасының және бетонның қаситтеріне әсер ететін маңызды факторлардың бірі – түйіршіктердің меншіктік беті.

Түйіршіктер өлшемдерінің кішірейуі олардың меншіктік бетінің көбеюіне әкеледі.

Толтырғыштар беріктігінің ролі

Бетонда толтырғыштарды пайдаланудың мақсаттары:

• цемент тасымен ұстасу нәтижесінде бетон массасында каркастың ролін атқара отырып бетонның беріктігін және деформациялану көрсеткішін реттеу.

Каркастың беріктігі толтырғыштың және цемент тасының беріктігіне байланысты.

Толтырғыштардың беріктігінің тау жыныстарының ерекшеліктеріне байланысты түрлері: жоғары берікті, орташа берікті және осал берікті.

Бетон беріктігін қамтамасыз етуде беріктікпен қатар толтырғыштардың формалары, бетінің тазалығы белгілі роль атқарады.

Толтырғыштардың бетон қасиеттеріне әсер ететін факторлардың бірі – су қанықтырғыштығы.

Бетон және темірбетонның ұзақ мерзімге төзімділігін зерттеудің қажеттілік

Ұзақ мерзімде бетонды пайдалану барысында оның кеуектік құрамы өзгеріп, кейде деструкциялық процесстер бетон қасиеттерінің өзгеруіне әкеледі.

Пайдалану мерзімінің ұзақтығына байланысты бетонның негізгі көрсеткіші – беріктігі өсу процесінде болады.

Бетонның қасиеттері құрамымен қатар басқа да технологиялық талаптардың орындалуымен байланысты өзгереді.

Бетон коррозиясының I I I -түрі: бетонның күйреу себебі; коррозиялық процессте Са(ОН)₂ бетон құрылымының ролі; бетонның I I I коррозияға төзімділігін жоғарылату жолдары

Бетон коррозиясы деп атмосфералық, химиялық және биологиялық факторлардың әсерінен болатын бұзылуды айтамыз. Бетон коррозиясы негізінен ондағы цемент тасының бұзылуынан болады. Коррозияға әр түрлі себептермен: экзотермия кезінде болатын цементтің кеңеюінен, күн сәулесінің қызуынан, алма-кезек ылғалдану мен аязданумен, соққылы әсерлерден болатын сызаттың не жарықтың болуы ықпал жасайды.

Бетон коррозиясының ең көп тарағаны - кальций гидроксидінің еріп, шайылып кетуі. Са (ОН)₂ еруі аз болса да (мысалы,1000г суға 1,3мг), ол біртіндеп сүзгілеу шайылады, әсіресе тұщы су, жаңбыр, қар.

Коррозияның ІІІ – түрі - бетонға күшті минералданған су әсер еткенде оның кеуектері мен капилярларында тұздың кристалдары, сондай-ақ сулы ауада цементті таспен әрекеттесу кезінде түзілген реакциялық өнімдер жинақталып қалады. Кристалдардың мөлшерінің көбею нәтижесінде кеуектер мен капиллярлардың қабырғаларында айтарлықтай кернеу күштері пайда болады, осы күштердің әсерінен олар қирай бастайды. Цементті тастың мұндай өзгеріске ұшырауына құрамында күкірт қышқылды кальцийдің ерітінді күйіндегі сульфаттары (гипс) және басқада сульфаттары бар сулар қозғау салады. Ерітіндіден бөлінген гипс цементті тастың кеуектеріне шөгіп қалады. Алғашқы кезеңде түзілген CaSO₄ 2H₂O кейіннен үш кальцийлі гидралюминатпен реакцияға түсіп, кальцийгидроалюмасульфатын түзеді. Одан басқа күкірт қышқылды магний үш кальцийлігидроалюминатпен реакцияға түсіп алюминий тотығының гидратын бөліп алып ыдыратады.

3CaO Al₂O₃ CH₂O 3MgSO₄ 6H₂O 3(CaSO₄ 2H₂O) 3Mg(OH)₂ 2Al(OH)₃

Бетонға күкірт қышқылды натрий әсер еткенде де қирау немесе мүжілу пайда болады.;

Ca(OH)₂ Na₂SO₄ 2H₂O CaSO₄ – 2H₂O

Бетонның ұзақтұрақтылығын қамтамасыз ететін барлық іс-шаралар, бетон құрамын есептеу және технологиялық процесс кезінде жүзеге асырылады. Коррозиядан сақтаудың 2 әдісі бар: белсенді әдіс; белсенді емес әдіс. Қорғаныстың іс-шараларын коррозияның қауіптілігінің түріне байланысты таңдалады.

1.Белсенді әдіс – бетон ұзақтұрақтылығын арттыру үшін барлық іс-шараларды қолдану болып табылады. Ол бетон құрамы мен технологиялық процесті бақылаудың нәтижесінде іске асады.

1) Ca(OH)₂ – мөлшерін азайтады; (цемент таңдағанда құрамында бос Ca(OH)₂ аз болу керек ). Ол цемент технологиясына байланысты.

2) Алит сумен әрекеттескенде Ca(OH)₂ түзіледі; яғни цемент құрамындағы алит мөлшерін азайту керек.

3) Клинкерге Ca(OH)₂ – н байланыстыратын қоспалар енгізу қажет. Оларға: SіO₂ жатады.

4) С/Ц қатынасын азайту керек. Су мөлшері аз болса, цемент тасы тығыз болады.

2. Белсенді емес әдіс – коррозия процесі күшейген жағдайда қолданатын қосымша қорғаныс, материалдың бетіне су өткізбейтін заттарды жағамыз, сіндіреміз.