2. Негізгі статистикалық әдістер

3. Орайластық және күту кестелері

№ 20 билет

1. Өміршендік талдау әдістері

Медицинада жаңа емдеу әдісінің тиімділігін зерттеуде, пациенттер арасында “өміршеңдіктің” үлесіне эксперимент кезінде дәрігерлердің бақылауында болған және эксперимент кезінде байланыс үзілген пациенттер жатады.

Өміршеңдікті талдау әдістерінің ерекшеліктері: Өміршеңдікті талдау әдістерінің ерекшелігі, олар цензурирленген не толық емес деректерге қолданылады.Зерттеу құбылыс туралы бақылауда толық мәліметтер болмаса, бұл деректерді цензурирленген деректер дейміз.

Өмір уақыты ұзақтығының кестелерін талдау

Өмір уақыты ұзақтығының кестелерін құрау өміршеңдікті сипаттайтын ең қарапайым әдіс.

Өмір уақыты ұзақтығының кестелерінің құрамы

Өмірде болатын өте қиын жағдай мерзімдері интервалға бөлінеді. Әр бір интервалда “тірілердің” саны мен үлесі, “өлгендердің” саны мен үлесі және цензурирленгендердің үлесі есептеледі.

Өміршеңдік қисығы

Қайбір бастапқы жағдайдан кейін t мерзімінен ұзақ өмір сүру ықтималын бинелейтін қисықты, өміршеңдік қисығы дейміз.

Алғашқы кезеңде өміршендік 1-ден болады (барлық субъектілер тірі және бақлауда болады), келешекте өмір сүру қыйсығы ақырындап төмендеп 0-ге жетеді

Мерзімдік әдіс

Нақты мерзімде қазалықты тіркеу үшін мерзімдік әдіс қолданылады. Бұл әдістің формуласы

S(t)=П(1-dti/nti)

Dti-ti мерзімінде өлгендердің саны

Nti-ti мерзімінде бақлауда болғандардың саны

П-бәрліқ мерзімдегі ( 1-dti/nti ) мәнің бір біріне көбейту

2. Берілген сенім ықтималдығы бойынша сенім аралықтарын табу

3. Эпидемиологиялық көрсеткіштер және оны бағалау

Зерттеуде эпидемиологиялық әдістерді қолданып, қоғамдағы патологиялық процесстердің, дерттердің және физиологиялық жағдайлардың пайда болу себептерін және заңдылығын анықтайтын ғылымды эпидемиология дейміз.

Берілген аймақта берілген құбылыстың таралуына әсер ететін эпидемиологиялық процесстің ерекшелігін анықтау мақсатымен әдістердің жиынтығын және шараларды даярлауын –эпидемиологиялық талдау дейміз.

Эпидемиологиялық талдаудың критериилері:

• Әлеуметтік-экономикалық (еңбек жағдайы, тұрмыс жағдапйы,т.б.)

• Әлеуметтік биологиялық ( жасы, жынысы, т.б. )

• Экологиялық (қоршаған ортаның ластығы )

• ұйымдастыру-медициналық (медициналық жәрдемнің деңгейі, сапасы, қолжетерлігі)

Эпидемиологиялық талдаудың көрсеткіштері:

• Індет дерттерді тіркеу және талдау (құрамын, жиілігін)

• Індеттен тыс дерттерді тіркеу және талдау (құрамын, жиілігін)

• Диспансерлеу (диспансерлік әдісімен толық қамту көрсеткіші)

• Профилактикалық тексеру (жалпы, алғашқы сырқаттанушылық)

№ 21 билет

1. Сызықты корреляция.Пирсонның корреляциялық коэффициенттін табу.

Корреляционды талдау – бірнеше кездейсоқ шамалар арасындағы тәуелділік мүмкіндігін беретін әдіс. Ол келесідей есептеледі:

∑Х_1і ∑Х_2і

Х₁=---------; Х₂=---------;

n n

Әрбір көрсеткіш үшін орташа мән есептеледі.

∑(х_1і- х₁)( х_2і- х₂)

r = ------------------------------;

√ ∑(х_1і- х₁)² √∑ ( х_2і- х₂)²

Және корреляция коэффициенті r -1-ден 1-ге дейін анықталады. Берілген жағдайда бұл корреляцияның сызықтық коэффициенті, ол егер де байланыс сызықтық болса, Х₁ жәнеХ₂ ; r арасындағы сызықтық өзара байланыстылығын көрсетеді. Корреляцияның сызықтық коэффициенті белгілер арасындағы байланыстың тығыздығын бағалап, байланыс түзу не қайтпалы екендігін көрсетеді.

Спирменнің рангтік корреляция коэффициенті.

Спирменнің рангтік корреляция коэффициенті – параметрлік емес әдіс, ол көрністердің арасындағы байланысты статистикалық зерттеу мақсатында қолданады. Бұл жағдайда екі санның сандық қатары арасындағы паралеллдің факты дәрежесі анықталады. Спирменнің рангтік корреляция коэффициентінің тәжірибелік есебі келесі этаптарды қамтиды:

1. Әрбір көрніске өсуі (кемуі) бойынша оның тәртіптік санын сәйкестендіру;

2. Сәйкестендірілген мәндердің әрбір қосағының әртүрлілігін анықтау;

3. Әрбір ерекшелікті квадраттап, нәтижені қосу;

4. Рангтердің корреляциялық коэффициентін келесі формуламен анықталады:

6∑ d²

r = 1- ------------;

n (n²-1)

Мұндағы ∑ d^{2 –} рангтің әртүрлілігінің квадраттық қосындысы, ал n – қос байқау саны.