1. Дискретті статистикалық таралу

Зерттеу белгілерден және оның жиіліктерінен құралған қатарды дискретті статистикалық таралу қатары дейміз

Бөлшек интервалдардан және олардың жиіліктерінен құралған қатарды интервалдық статистикалық таралу қатары дейміз

Варианттардан және олардың жиілігінен не салыстырмалы жиілігінен құралатын қатарды статистикалық дискреттік қатар дейміз.

Зерттейтін белгі (х)

Белгі жиілігі (m)

(х) =m

∑ m= n

Жиіліктің қосындысытаңдаманың көлеміне тең. Жиіліктің (m) таңдама көлеміне (n) қарым-қатынасы салыстырмалы жиілік дейміз (P).

P= m/ n

Интервал мәндерінен және олардың жиілігінен не салыстырмалы жиілігінен құралатын қатарды интервалдық дискреттік қатар дейміз

2. Колмогоров – Смирновтың сәйкестік критерийі

Колмогоров – Смирнов критерийі

Бұл критерий қарапайым жорамалды тексеру үшін қолданылады. Бірдей таралған кездейсоқ шамалар Х₁,Х₂, ... Х_{n ,} үздіксіз таралу функциясы бар F_(x) екенін білдіреді.

3. Параметриялық және параметриядан тыс критерийлер

Параметриялық деп бөліп тастау, яғни орташа мәндер мен дисперсияларды есептеу кезінде қолданылатын критерийлерді айтады.

Параметриялық критерийлерге жатады:

• Стьюденттiң t-критерийі

• Фишердiң критерийі

• Шынайылықтың қатынасы критерийі

• Романовский критерийі

Параметриялық емес критерийлер бөліп тастауды есептеу параметрлерін қарастырмайды.

Параметриялық емес критерийлерге жатады:

• Розенбаумның Q-критерийі

• Манна-Уитнидің U-критерийі

• Уилкоксонның Критерийі

• Пирсонның Критерийі

• Колмогоров-Смирновтың Критерийі

№ 15 билет

1. Ц ензурирленген деректер.Тiрi қалу зерттеулерiндегi толық емес мәлiметтер цензурирленген деп аталады. Егер бақылаудың басталған уақыты белгiлi болса, цензурирленген емделушiлерi туралы мәлiметтер белгiлi оңнан солға, бiрақ қашан пайда болғаны белгісіз. Егер пациент зерттеу басталғанға дейiн аурудан азап шексе, онда бiз емделушi сол жағында цензурирленген мәлiметтердi ала аламыз- зерттеу уақытында өлдi немесе шығып қалды немесе екi жақтан да цензурирленген мәлiметтер.

Цензурирлену термині Hald жұмысында 1949 алғаш пайдаланылған болатын.

Цензурирленген деректер белгiлi оқиғаны басталғанға дейiнгі уақытын зерттейдi және шектелген уақытта зерттейді. Цензурирленген бақылаулар облыстардың көпшiлiгiнде ұшырасады. Мысалы, бiз әлеуметтiк ғылымдарда некенің ұзақтығын зерттей аламыз. Некелердің бiр бөлiгi бұл ретте бақылаудың аяғында мүмкiн құлайды, ал қалған бөлiгі - жоқ.

2. Жарамалдарды тексерудің негізгі кезендері.

Екі бас жиынтықты Х пен У және таңдама жиынтық нәтижелері бойынша Н₀ жорамалды тексеруін талап етеді.

Жорамалды тексеру 5 кезеңнен құралады:

1. Зерделеуде нольдік не алтернативті жорамалдарды

2. Таңдамадан қажетті мәліметтерді алу

3. Н₀ жауапты статикалық критерияны есептеу

4. Статистикалық критерия мәліметтерін, тарау ықтимал мәліметтермен салыстыру

5. Айқындық (Р) деңгейін және нәтижесін дәлелдеу

Н₀ – жорамалды, орташа дисперсия және орташа таңдаманы анықтау қажет.

Келесі статистикалық критерийді анықтаймыз «Z»

Z

N_y –таңдама көлемі