
- •8 Гамета
- •А және в гендері тәуелсіз тұқым қуалайды, АаВb х АаВb будандастырған кезде f2 ұрпағында генотип және фенотип бойынша қандай ажырау жүреді және қалай аталады:
- •Адамның жеке генетикасы, оның қандай ерекшеліктері бойынша қалыптасты:
- •Әкесі мен ұлы дальтоник, ал, анасы түсті жақсы ажырата алады. Ата-анасының және баласының генотиптерін анықтаңыз. Дальтонизм белгісі әкесінен ұлына беріле ме?
- •Г. Мендель заңдылықтарының екінші рет ашылуы келесі ғалымдармен байланысты:
- •Генофонд, генотип, геном терминдерінің дұрыс анықтамасы:
- •Днқ репликациясының механизмін кім дәлелдеген, репликация қандай механизм бойынша жүреді, днқ-ның қанша тізбегі репликацияға қатысады:
- •E. Coli-дің днқ реликациясының инициациясы қандай деңгейде реттеледі:
- •Егер анасы сау, ал әкесі дальтонизм ауруымен ауырса, онда сау қыздардың, сау ұл балалардың, қыз бен ұл балалардың бірдей сау болып туылу мүмкіндігі қандай:
- •Екі жұп дрозофилалар будандастырылды. Екі аналық жұбы а және в гендері бойынша гетерозиготалы , ал аталықтары I жұп - 41,5% АаВb : 8,5% Aabb; 8,5% aaBb: 41,5% aаbb
- •Комбинативті өзгергіштіктің түрлері:
- •Кроссинговер келесі үрдісдердің негізінде жүзеге асады:
- •Организімде, келесі генотиптерден гаметалардың қандай типтері қалыптасады:
- •Төменде келтірілген f2 қатынастарының қайсысы эпистазға жатады?
- •Харди-Вайнберг заңдылығы теңдеуінің дұрыс вариациясының табыңыз:
Генофонд, генотип, геном терминдерінің дұрыс анықтамасы:
популяциядағы барлық даралардың фенотиптерінің жиынтығы =фенотиптік көрінісі бар организмдердің барлық гендерінің жиынтығы =берілген түрдің гаплоидты хромосомалар жиынтығындағы ДНҚ-ның жалпы мөлшері
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, әйел адамдарда сирек көрінеді? - ген рецессивті =- Х-хромосомада орналасқан =-жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, әйел адамдарда сиреккөрінеді? - ген рецессивті =- Х-хромосомада орналасқан =-жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, әйел адамдарда сирек көрінеді? ген рецессивті = Х-хромосомада орналасқан = жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды
Гемофилия гені неге ер адамдарда жиі, ал, әйел адамдарда сирек көрінеді?
ген рецессивті = Х-хромосомада орналасқан = жыныспен тіркесіп тұқым қуалайды
Генотипі LМLМ; LМLN; LNLN болатын организмде қанша гамета және қандай ықтималдықпен түзіледі? гаметаның 1 типі – LМ, 100% =гаметаның 2 типі– 50% LМ және 50% LN =гаметаның 1типі – LN, 100%
Генотипі IAi0; IAIВ; i0i0 болатын организмде қанша гамета және қандай ықтималдықпен түзіледі? 50% - IA, 50% - i0 =50% - IA, 50% - IВ =Гаметаның бір типі - i0, 100%
Генотиптің өзгеру типіне байланысты мутациялардың классификациясы:
гендік мутациялар – гендердің өзгеруі немесе нүктелік мутациялар =хромосома құрылымының өзгеруі немесе хромосомалық қайта құрылымдар =геномдық мутациялар (хромосома санының өзгеруі)
Геномда тек бір рет қана кездесетін ДНК реттілігі:өте сирек
Гетерозис-гибридтік қуаттылық. А.Густафсону бойынша өсімдіктерде гетерозис типін анықтаңыз: репродуктивті =соматикалық = адаптацияланға
Генотипті доминант бойынша анықтауға болатын будандастыру:анализдейтін
Гендердің тәуелсіз тұқым қуалауы Г.Мендельдің үшінші заңы
Гинандроморфизм типін анықтаңыз: Билатеральды =алдыңғы-артқы =мозаикалы
Гомологиялық хромосомалардың бір локусының түр өзгертуі – Аллель
Гетерозиготада көрінуі және жасушада орналасуы бойынша мутацияны жіктеу Доминантты =Рецессивті =Цитоплазмалық
Гетерозиготаларда гендер араласпайды, олар жыныстық торларға өзгертілмеген түрінде беріледі: гамет «тазалық» ережесі
Даун синдромының симптомдары: Ақыл-ойы кем = Алақан қыртыстарында өзгеріс = Көзі домалақ, шарасынан шыққан
Даун синдромының себептері: Мейоздың бірінші бөлуінде хромосомалардың ажырамауы = Мейоздың екінші бөлуінде хромосомалардың ажырамауы = 21 хромосома бойынша трисомия
Дигетерозиготалық ағзалар:AABbccDd = XxYyZZ
Дрозофила шыбынының баланстық теорияға сәйкес аталықтың кариотипі: 2AX =2AXY =4AXX
Даун ауруы: хромосомалық мутациямен байланысты =бөліну кезінде 21-ші хромосоманың ажырамауымен байланыста =анасы 35 жастан үлкен болатын балаларында жиі кездеседі
Дәнінің қара түсі бойынша гомозиготалы өсімдік, дәні ақ түсті өсімдікпен будандастырылған. F1, F2 және F1 алынған өсімдікті ақ дәнді өсімдікпен қайыра будандастырудан алынған өсімдіктердің фенотиптерін анықтаңыз:
F1 –де барлық дәндері қара түсті болады =F2 ұрпағында 3/4 қара : 1/4 ақ қатынасында ажырау жүреді =дәндерінің жартысы қара, ал, жартысы ақ түсті болады
Дені сау адамның кариотипі қандай болады; аутосомалық хромосоманың саны қанша; кариотиптегі жыныс хромосома саны қанша: 2n=46 = 44 = 2
Дрозофилада гомогаметалы жыныс – аналық, гетерогаметалы жыныс-аталық болып келеді. Х-хромосомаға қарағанда Y-хромосома генетикалық инертті. Төмендегі шағылыстырулардан алынатын шыбын көздерінің түсі қандай болады және кездесу ықтималдылығы қандай. Гетерозиготалы қызыл көзді аналық, қызыл көзді аталықпен шағылыстырылған; гомозиготалы қызыл көзді аналық, ақ көзді аталықпен шағылыстырылған; ақ көзді аналық қызыл көзді аталықпен шағылыстырылған.
75 % екі жыныстың ұрпағы да қызыл көзді, 25% аталық – ақ көзді =100% екі жыныстың да ұрпағы қызыл көзді =50% гетерозиготалы қызыл көзді аналықтар және 50% ұрпағы ақ көзді аталықтар (1:1)
Дрозофилада гомогаметалы жыныс - аналық, гетерогаметалы жыныс – аталық болып келеді. Х-хромосомаға қарағанда Y-хромосома генетикалық инертті.Дрозофилада көздің қызыл түсін анықтайтын ген (W) және ақ түсін анықтайтын рецессивті ген (w) Х-хромосомада орналасқан. Гетерозиготалы қызыл көзді аналық және қызыл көзді аталықтар гаметалардың қандай типтерін түзеді. Аталық көздің түсі бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мүмкін бе?
аналық гаметалардың – W және w екі типін құрайды = аталық W және Y екі типін құрайды = аталық генге байланысты гомо- немесе гетерозиготалы болуы мүмкін емес, себебі ген Х-хромосомада орналасқан, аталық гетерогаметалы
Дрозофилада, сүтқоректілер және адамдарда аналық жыныс гомогаметалы, ал, аталық-гетерогаметалы болып келеді. Ал, , құстарда керісінше аталық гомогаметалы, аналық гетерогаметалы. Жыныс хромосомалары бойынша ажыратылатын аналық дрозофила, аталық дрозофила және әтештер гаметогенез процесі кезінде гаметалардың қандай және қанша типтерін түзеді? 1 гамета дрозофила аталығында – Х =2 гамета дрозофила аталықтарында – Х және Y =1 гамета әтештерде – Z
Дрозофилада, сүтқоректілер және адамдарда аналық жыныс гомогаметалы, ал, аталық-гетерогаметалы болып келеді. Ал, , құстарда керісінше аталық гомогаметалы, аналық гетерогаметалы. Жыныс хромосомалары бойынша ажыратылатын тауықтарда, ер адамдар мен әйел адамдар гаметогенез кезінде гаметалардың қандай және қанша типтерін түзеді? 2 гамета тауықтарда – ZW = 2 гамета ер адамдарда – Х және Y = 1 гамета әйел адамдарда – Х
Дрозофилада гомогаметалы жыныс - аналық, гетерогаметалы жыныс – аталық болып келеді. Х-хромосомаға қарағанда Y-хромосома генетикалық инертті.Дрозофилада көздің қызыл түсін (W) және ақ түсін анықтайтын рецессивті ген (w) Х-хромосомада орналасқан. Ақ көзді аталықтар; гомозиготалы ақ көзді аналықтар гаметалардың қандай типтерін түзеді? Аталық көзінің түсі бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мүмкін бе? аталық гаметаның екі типін w және Y түзеді = аналық гаметаның бір типін w түзеді =аталық ген бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мүмкін емес, ген Х-хромосомада орналасқан, гетерогаметалы
Дрозофиланың гомозиготалы қызыл көзді аналығы ақ көзді аталықпен шағылыстырылған. F1-де алынған аталық пен аналық шыбындардың көздерінің түсі қандай болады; F2-де алынған аталық пен аналық шыбындардың көздерінің түсі қандай болады; F2 ұрпағының қандай бөлігін гомозиготалы қызыл көзді аналықтар құрайды? F1-де аталық пен аналықтардың барлығы қызыл көзді = F2 –дегі аталық пен аналықтардың 75 % қызыл көзді, аталықтардың 25% ақ көзді F2-де ұрпақтың гомозиготалы қызыл көзді аналықтары 25% құрайды
Дрозофила шыбынының гомозиготалы ақ көзді аналығын, қызыл көзді аталығымен шағылыстырылған. F1-де және F2-де алынған аталықтар мен аналықтардың көздерінің түсі қандай болады; F2 ұрпақтың қанша бөлігі гомозиготалы қызыл көзді аналықтар құрайды: F1-де аталық пен аналықтар қызыл көзді =F2-де ұрпақтың аталық пен аналықтардың (75%) қызыл көзді және (25%) ақ көзді болады =F2-де аналықтардың 25% гомозиготалы қызыл көзді болады
Дрозофила шыбынының денесінің сары түсін анықтайтын y (yellow) гені Х-хромосомасында локализацияланған. Геннің доминантты аллелі денесінің қалыпты (сұр) түсін анықтайды. Төмендегі будандастыру нәтижесінде дрозофила шыбынының ұрпақтарында фенотипі бойынша денесінің түсін және генотипі бойынша ажырауын табыңыз: аналықтары – XS ; аталықтары – XS және Y =аналықтары – Х немесе XS, X; аталықтары – Х және Y =белгі жыныспен тіркесе тұқымқуалайды
Дрозофилада гомогаметалы жыныс –аналық, гетерогаметалы жыныс-аталық болып келеді. Х-хромосомаға қарағанда Y-хромосома генетикалық инертті. Төмендегі шағылыстырулардан алынатын шыбын көздерінің түсі қандай болады және кездесу ықтималдылығы қандай. Гетерозиготалы қызыл көзді аналық, қызыл көзді аталықпен шағылыстырылған; гомозиготалы қызыл көзді аналық, ақ көзді аталықпен шағылыстырылған; ақ көзді аналық қызыл көзді аталықпен шағылыстырылған.
-75 % екі жыныстың ұрпағы да қызыл көзді, 25% аталық – ақ көзді =-100% екі жыныстың да ұрпағы қызыл көзді =-50% гетерозиготалы қызыл көздіаналықтаржәне 50% ұрпағы ақ көзді аталықтар (1:1)
Дрозофилада, сүтқоректілер және адамдарда аналық жынысгомогаметалы, ал, аталық-гетерогаметалы болып келеді. Ал,құстардакерісіншеаталықгомогаметалы, аналықгетерогаметалы. Жынысхромосомаларыбойыншаажыратылатынтауықтарда, ер адамдар мен әйеладамдар гаметогенез кезінде гаметалардың қандай және қанша типтерін түзеді? -2 гамета тауықтарда–ZW =-2 гамета ер адамдарда – Х және Y =-1 гамета әйел адамдарда – Х
Дрозофилада гомогаметалы жыныс - аналық, гетерогаметалы жыныс – аталық болып келеді. Х-хромосомаға қарағанда Y-хромосома генетикалық инертті.Дрозофилада көздің қызыл түсін (W) және ақ түсін анықтайтын рецессивті ген (w) Х-хромосомада орналасқан. Гомозиготалы қызыл көзді аналықтар және ақ көзді аталықтар гаметалардың қандай типтерін түзеді? Аталық көздің түсі бойынша гомо- немесе гетерозиготалы болуы мүмкін бе? -аналық гаметаның бір типін W түзеді =-аталық гаметалардың – екі типін w және Y түзеді =-аталық ген бойынша гомо- немесегетерозиготалы болуы мүмкін емес, ген Х-хромосомада орналасқан, гетерогаметалы
Дрозофиланың гомозиготалы қызылкөзді аналығы ақкөзді аталықпен шағылыстырылған. F1-де алынған аталық пен аналық шыбындардың көздерінің түсі қандай болады; F2-де алынған аталық пен аналық шыбындардың көздерінің түсі қандай болады; F2 ұрпағының қандай бөлігін гомозиготалы қызылкөзді аналықтар құрайды? - F1-де аталық пен аналықтардың барлығы қызыл көзді =- F2 –дегі аталық пен аналықтардың 75 % қызыл көзді, аталықтардың 25% ақ көзді =-F2-де ұрпақтың гомозиготалы қызыл көзді аналықтары 25% құрайды
Дрозофила шыбынының гомозиготалы ақкөзді аналығын, қызылкөзді аталығымен шағылыстырылған. F1-де және F2-де алынған аталықтар мен аналықтардың көздерінің түсі қандай болады; F2ұрпақтың қанша бөлігі гомозиготалы қызыл көзді аналықтар құрайды: -F1-де аталық пен аналықтар қызыл көзді= -F2-де ұрпақтың аталық пен аналықтардың (75%) қызыл көзді және (25%) ақ көзді болады =-F2-де аналықтардың 25% гомозиготалы қызыл көзді болады
ДНК құрылымы немесе санының өзгеруі- мутация
ДНКда нуклеотидтердің алмасуы нәтижесінде жүретін мутация- гендік