90. Умштн. Цегин ормд кергтә үгмүд тәвҗ бичтн.

1. Мини аав … . Эн далн негтә. 2. Саглрин дү күүкн улан шарнь асхрсн сәәхн чирәтә. Ээҗ энүг әңгр … гиҗ нерәднә. 3. Кезәнә көвүг … гиҗ нерәддг

бәәсмн. 4. Мана мис өрүн болһн … уһана. 5. Ээлтә күүнд … дала. 6. Бумбин орн – кишгтә … . 7. … күн – салата модн. 8. Зургт хар сахлта … залу бәәнә. Эн мини наһц аав. 9. Мини экин … сәәхн.

Немх үгмүд: нутг, чирә, медәтә, нүр, орн, күүкн, көвүн, нойхн, элгн-садн, көгшн, арвт.

!

Тодлҗ автн: әңгр (синоним - шар) – светлый, румяный, рыжий, арвт – подросток.

Ө 91. Өггдсн синонимс олзлад, зәңгс тогтаҗ бичтн.

Ахр – эгц, гүүнә – хатрна, Һәрәднә – өсрнә, ундасна – цөөлднә, инәнә –һочкнна, сарвлзна – көндрнә.

О л з л х ү г м ү д: эгц үстә, мөрн хатрна, туула өсрнә, халун нарнд цөөлднә, тачкнҗ һочкнна, хамтхасн сарвлзна.

!

Тодлҗ автн: эгц – короткий, хатрна – скачет, өсрнә – прыгает, цөөлднә – жаждет, һочкнна – хохочет, сарвлзна – шевелится.

Әдләр келгддг, зуг оңдан чинртә үгмүдиг омонимс гиҗ нерәднә: үсн (толһан үсн, үкрин үсн), деегүр (деер йовна, деегүр санан), хурһн (һарин хурһн, хөөнә хурһн).

92. Умштн. Бичтн. Харар барлата үгмүдин чинринь цәәлһтн.

1. Арслң – чидлтә аң. Эн Африкд бәәнә. Делгүрт әмтәхн альм хулдҗана.

Үннь – 50 арслң. 2. Кенчрт зүн хатхата. Мини эк уяч. Мана герин зүн бийд сәәхн бумб зогсчана. 3. Ик хол деегүр самолёт ниснә. Манҗ деегүр саната күн. 4. Ясата орн деер ик дермүд бәәнә. Әрәсә – ик орн. 5. Хотын ур холас каңкнв. Көвүнә ур күрв.

Тодлҗ автн: зүн – игла, зүн бийд – слева, деегүр – надменный, сверху; орн – кровать, страна, ур – пар , злость.

93. Умштн. Омонимстә үгмүдин ниицлһс йилһҗ бичтн. Чинринь цәәлһтн.

1. Баазр солһач, эн зүн һарарн юм кенә. Эрс деер зүн хатхата.

2. Манҗин ур күрәд, үгнь чаңһрад бәәв. Һолын уснас һарчах ур утдан суняһад бәәнә. 3. Шар арат хаалһ керчәд гүүв. Ээҗ цәәһин шар салһҗ кев.

Тодлҗ автн: шар – заварка, жёлтый, ур – злость, пар, шар – жёлтый, чайная заварка.

94. Шуд болн теҗг чинртә үгмүдлә зәңгс тогтаҗ бичтн.

О л з л х ү г м ү д: хурһн, үсн, деегүр, толһа, тоолна, хол, зөг.

95. Цегин ормд үгмүд бичтн. Чинринь цәәлһтн.

Ээҗин … уснь буурл. Өндр … деерәс тег эргндән секгднә. Баахн күүнә нүдн – … . Бүлүдсн утх – … . Мана аавин хашад … хөн бәәнә. … – йир халун болна. Харгчн эмгн үкрән … аашна. Төрскнә туск … нанд йир соньн. … керәс хәәкрнә. Хаврин … салькн үләнә.

Олзлх үгмүд: хар, тууҗ, зун, хурц, толһа.

!

Тодлҗ автн: хар – чёрный, хар салькн – суховей , тууҗ – повесть, тууҗ аашна – пригоняет ), зун – сто, лето, хурц – острый нож, острое зрение, толһа – голова, возвышение.

96. Умштн. Нерәдтн. Омонимстә үгин ниицлһс буулһҗ бичтн.

Нарн Баазр хойрла Нарн зөг авцта,

Наадта йовдл учрна. Нәәжнь зөг таслна.

Нарн зун күләнә, Нарн хөөдән тууҗ,

Нәәжнь зун гиҗ тоолна. Нәәҗнь тууҗ умшҗ.

(Пунцга Н.)