160 Р. К. Шәехова

Бер билгеләнештәге архитектура корылмаларының охшаш

һәм аермалы якларына игътибар итү. Агачны кисеп бизәкләр

төшерелгән иске агач өйләр, өй тирәсендәге каралты-куралар

(капка, коймалар) сакланып калган Иске Татар бистәсенә

(Казанның борынгы бер өлешенә) экскурсия оештыру. Кисеп

ясалган бизәкләрнең үзенчәлегенә, аларның пропорция һәм

төсләр чишелешенә (татар чигүенә, күн мозаикасына охшаш-

лыкка) игътибар итү. Кремльнең архитектура ансамбле (Спас

башнясы, Сөембикә манарасы, Кол Шәриф мәчете, Преобра-

женск башнясы, Благовещенск соборы һ. б.) белән таныштыру.

Тарих һәм культура объектларын аңга алу тәҗрибәсе форма-

лаштыру. Кремль тарихын өйрәнүгә теләк уяту.

Китап иллюстрациясе турындагы белемнәрне ныгыту. Ба-

лаларны Р. Миңнуллин, Ш. Галиев, Р. Вәлиева һ. б.ның ши-

гырьләренә образлар тудырган рәссам-иллюстраторларның

иҗаты белән таныштыру. Бер үк әдәби әсәргә төрле рәссамнар

иҗат иткән иллюстрацияләрне чагыштыра белү, аларны ничек

кабул итүләре турында сөйли белү күнекмәләрен үстерү.

«Музыка» белем бирү өлкәсе

«Музыка» белем бирү өлкәсе эчтәлеге балаларның музы-

кальлекләрен, музыканы хис-тойгы белән кабул итү сәләтләрен

үстерү максатларын тормышка ашыруга юнәлтелә һәм бе-

лем бирү бурычларын билгели.

Татар композиторларының музыкаль әсәрләрен тыңлауга

кызыксынуларын, аларга карата эмоциональ мөнәсәбәтләрен

белдерүне хуплау. Әсәрнең аерым фрагментлары буенча көйне

танулары аша музыкаль хәтерне үстерү. Музыканың характе-

рын таный белү, әсәр турында әңгәмәдә катнашу күнекмәләрен

үстерү.

Музыка сәнгатендәге «жанр» төшенчәсен бирү (җыр, бию,

марш). Татар композиторларының кайбер музыкаль әсәрләре

жанрын билгеләргә, музыка уен коралларының (думбра, ку-

Төбәкнең мәктәпкәчә белем бирү программасы 161

рай, кубыз, тальян гармун һ. б.ның) яңгырашларын танырга

өйрәтү.

Татарстан Республикасының Дәүләт гимны көе белән та-

ныштыру, горурлык хисләре уяту.

Милли репертуар нигезендә балаларның җырлау күнекмә-

ләрен камилләштерү. Җыр характерын хисләр аша күрсәтү, та-

бигый тавыш типларын исәпкә алып җырлауларын оештыру.

Бию хәрәкәтләрен башкару техникасын камилләштерү;

аларның катлауландырылган вариантларын: «тыпырдау», «бор-

ма», «баш-үкчә», «төп йөреш», «үкчәдә йөреш», «кырын йө-

реш», «бер аяктан чалыштыру», «култыклашып әйләнү»

һ. б. ны өйрәнүне камилләштерү. Бию хәрәкәтләрен өй-

рәнгәндә, балаларның шәхси иҗади башлангычларын үстерү.

Балаларны татарларның (русларның) әйлән-бәйлән уенна-

ры, Идел буе халыкларының биюләре белән таныштыру. Бию

хәрәкәтләре аша башка халыкларның музыка характерын, хис

һәм образ эчтәлеген чагылдыру күнекмәләрен үстерү.

Тәкъдим ителгән музыкаль әсәрләр

Музыка тыңлау

«Уракчы кыз», татар халык көе, Р. Еникеева эшкәрт.,

Н. Исәнбәт сүз.; «Марш», Р. Еникеев муз.; «Бишек җыры»,

Н. Җиһанов муз.; «Гармунчы егет», «Авылда таң ату», «Көтүче

малай уйный», «Авыл бәйрәме», Л. Батыр-Болгари муз. («Авыл

күренешләре» циклыннан); «Марш», Л. Хәйретдинова муз.

(«Мәкерле песи» операсыннан); «Көзге җыр», М. Мозаффаров

муз.; «Полька», З. Хәбибуллин муз.; «Кояш гомере», Ф. Әх-

мәдиев муз., Г. Зәйнашева сүз.; «Туган җирем Татарстан»,

А. Ключарёв муз., Г. Зәйнашева сүз.; «Вальс», С. Сәйдәшев

муз.; «Кыш бабай белән аю русча бииләр», Р. Яхин муз.; «Кло-

ун биюе», Ю. Виноградов муз.; «Карауҗа авылы көе», татар

халык җыры, Р. Еникеева эшкәрт.; «Хикәя», М. Мозаффаров

муз.; «Ямьле көн», «Моңлы көй», А. Монасыйпов муз.

(«Дүрт пьеса» циклыннан); «Язгы тамчылар», Р. Еникеев муз.