- •Зертханалық жұмыстар
- •Алғашқы дәрігерлік жәрдем көрсету ережелері
- •Шыныдан жасалған химиялық ыдыстар
- •5 Тәжірибе. Темір және оның қасиеттері.
- •2 Тәжірибе. Реакция жылдамдығының температураға тәуелділігі
- •3 Тәжірибе. Химиялық реакция жылдамдығының катализаторға тәуелділігі.
- •4 Тәжірибе. Химиялық реакция жылдамдығының ингибиторға тәуелділігі.
- •1 Тәжірибе. Химиялық тепе-теңдікке әрекеттесуші заттар концентрациясының әсері.
- •1 Тәжірибе. Металдардың тотықсыздандырғыш қасиеті.
- •2 Тәжірибе. Тотығу дәрежесi төмен терiс атомдардан тұратын күрделi заттардың тотықсыздандыру қасиеттерi.
- •3 Тәжірибе. Тотығу дәрежесi жоғары атомдардан тұратын күрделi заттардың тотықтыру қасиеттерi.
- •4 Тәжірибе. Калий перманганатының тотықтырғыш қасиеті.
- •1 Тәжірибе. Қатты заттан проценттік концентрациядағы ерітінді дайындау.
- •2 Тәжірибе. Концентрленген ерітіндіден проценттік концентрациядағы ерітіндіні дайындау
- •3 Тәжірибе. Қатты заттан молярлы концентрациядағы ерітінді дайындау.
- •4 Тәжірибе. Концентрленген ерітіндіден молярлы концентрациядағы ерітінді дайындау.
- •1 Тәжірибе. Қышқыл, негіз және тұз ерітінділерінің электрөткізгіштігі.
- •2 Тәжірибе. Электролит ерітінділердегі иондық әрекеттесулер.
- •1 Тәжірибе. Индикатор түсінің өзгеруі
- •2 Тәжірибе. Тұздар гидролизі
- •3 Тәжірибе.Гидролиздену дәрежесіне әсер ететін факторларды зерттеу.
- •4 Тәжірибе. Буферлі қоспалар.
- •1 Тәжірибе. Кешенді катионды қосылыстардың түзілуі мен диссоциациясы.
- •2 Тәжірибе. Кешенді анионды қосылыстардың түзілуі мен диссоциациясы.
- •3 Тәжірибе. III валентті темірдің қарапайым және кешенді иондарының айырмашылығы.
- •4 Тәжірибе. Кешенді иондардың тұрақтылығы мен бұзылуы.
- •5 Тәжірибе. Қос тұздардың диссоциациясы.
- •6 Тәжірибе. Кешентүзілу процесіне ерітінді концентрациясының әсері.
- •1Тәжірибе. Хлорид ионына сапалық реакциялар.
- •2 Тәжірибе. Сульфат ионына сапалық реакциялар.
- •3 Тәжірибе. Карбонат ионына сапалық реакциялар.
- •5 Тәжірибе. Қорғасын катионына сапалық реакциялар.
- •6 Тәжірибе. Барий катионына сапалық реакциялар.
- •7 Тәжірибе. Мыс катионына сапалық реакциялар.
- •8 Тәжірибе. Катиондар қоспалары мен аниондар қоспаларын талдау бойынша тапсырмалар.
- •1 Тәжірибе. Қышқылдық-негіздік титрлеу (тұз қышқылының стандартты ерітіндісімен)
- •2 Тәжірибе. Йодометрия (натрий сульфаты ерітіндісін стандарттау).
- •Әдістемелік нұсқаулықтар
5 Тәжірибе. Темір және оның қасиеттері.
Үш сынауыққа 1-2 мл сұйытылған тұз қышқылы, күкірт қышқылы, азот қышқылын құйып, әрқайсына темір ұнтақтарын салады. Не байқалды? Реакция теңдеулерін жаз.
Екі сынауыққа 1-2 мл темір (П) және темір (ІІІ) сульфатының ерітінділерін құйып, дәл сондай мөлшерде әрқайсына натрий сульфидін қосу керек. Не байқалды? Реакция теңдеулерін жаз.
Сынауыққа калий перманганаты ерітіндісінің 1-2 мл құйып, оған күкірт қышқылы ерітіндісін (қышқыл орта түзілу үшін) қосады және темір (ІІ) сульфатының кристалын аздап себеді. Алынған ерітіндіні қыздырады. Нені байқауға болады?
Реакция теңдеулерін жаз.
4. Сынауыққа 1-2 мл темір (ІІІ) хлоридінің ерітіндісін құйып, үстіне 1-2 мл калий йодидін қосады. Не байқалды?
Раекция теңдеуін жаз.
№5 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС
Химиялық реакция жылдамдығына температураның және қатысушы заттардың концентрациясының әсері
1 тәжірибе. Натрий тиосульфатының күкірт қышқылымен әрекеттесуі. Бұл реакция сулы ерітінде ерімейтін бос күкірт жүзгіндерін түзе жүреді.
Na2S2O3 + H2SO4 ( S(+...(аяқтаңдар(
Бос күкірт тұнбасының пайда болу жылдамдығы әрекеттесуші заттардың концентрациясына және температурасына тәуелді болады. Химиялық реакция жылдамдығының әрекеттесуші заттар концентрациясына тәуелділігін зерттеу кезінде ерітіндінің температурасы тұрақты болу керек.
Жұмыстың орындалуы: нөмірленген бірдей 3 сынауықтың әрқайсысына 1мл 0,25 М күкірт қышқыл ерітіндісінен құйыңдар да, басқа 3 сынауыққа мынадай ретпен ерітінділерді құйыңдар:
біріншісіне-1 мл 1 н Na2S2O3 ерітіндісі + 2 мл су,
екіншісіне- 2 мл 1 н Na2S2O3 ерітіндісі + 1 мл су,
үшіншісіне-3 мл 1 н Na2S2O3 ерітіндісін құяды .
Ерітіндінің көлемін өлшеуірмен тура өлшеп, оларды бір-біріне тез құю керек (натрий тиосульфаты ерітіндісін күкірт қышқылы ерітіндісіне құйған дұрыс). Ерітінділерді бір-біріне қосу уақытынан бастап күкірт жүзгіндерінің түзілу уақытына дейінгі аралықты секундомермен өлшеңдер.
Күкірт жүзгіндерінің түзілу тығыздығы барлық тәжірибелерде бірдей болу керек. Тұнба тығыздығының бірдейлігін ерітінді қабаты арқылы бақылап отырған белгі (мысалы, стаканның астына немесе жанына шыныға жазатын қарындашпен белгі салып қоюға болады) көрінбей қалғанша анықтауға болады. Байқаулардың нәтижелерін 1 кестеге толтырыңдар.
Тапсырма: Реакция теңдеулерін аяқтаңдар. Алынған нәтижелерді миллиметрлік қағазда (өлшемі 10(10 см) график түрінде бейнелеңдер, абцисса осіне компоненттердің бірінің шартты концентрациясын (а), ордината өсіне реакцияның шартты жылдамдығын (() орналастырыңдар. Масштабты ордината және абцисса остеріндегі ең үлкен мәндердің ара қашықтығы шамамен 6-8 см болатындай етіп алыңдар.
Әрекеттесуші заттардың концентациясына химиялық реакцияның жылдамдығы қалай тәуелді болады? Бұл тәуелділік қандай заңмен өрнектеледі? Осы реакцияның жылдамдығының математикалық өрнегін жазыңдар.
Кесте 1. Тәжірибе нәтижелері
Тәжі-рибе ғ |
Ерітінді көлемі, мл |
Шартты концентра-ция Na2S2O3 |
Реакцияның жүру уақыты, t, сек |
Реакцияның шартты жылдамдығы |
||
|
H2SO4 а |
Na2S2O3 б
|
H2O в |
С=а/(а+б +в) |
|
V=1/t |
1 |
1 |
1 |
2 |
|
|
|
2 |
1 |
2 |
1 |
|
|
|
3 |
1 |
3 |
- |
|
|
|