2 Тәжірибе. Йодометрия (натрий сульфаты ерітіндісін стандарттау).

Натрий тиосульфатының концентрциясын анықтау калий бихроматы мен калий йодидінің өзара әрекеттесуі барысында бөлінетін бос күйіндегі йодты титрлеуге негізделген.

Йодометрияда біріншілік стандарт ретінде қолданылатын калий бихроматы калий йодидімен қышқылдық ортада төмендегідей әрекеттеседі (реакция сызбасы):

K ₂Cr₂O₇ + KI + H₂SO₄ Cr₂(SO₄)₃ + K₂SO₄ + I₂ + H₂O

Электронды баланс әдісінің көмегімен теңдеудің коэффициенттерін қойыңдар, тотықтырғыш пен тотықсыздандырғышты көрсетіңдер.

Жұмыстың барысы:

1. Осы реакция үшін K₂Cr₂O₇ – ның эквивалентті молярлы массасын есептеңдер:

М (K₂Cr₂O₇)

Э_М (K₂Cr₂O₇) = = 49, 03 г/моль

6

2. 100 мл 0,05 н калий бихроматының ерітіндісін дайындаңдар:

• Ерітіндіні дайындауға қажет K₂Cr₂O₇– ның массасын есептеңдер.

• Есептелген массасын өлшеңдер.

• Өлшеуіш құтының мойнына таза құрғақ сүзгі орналастырыңдар. Өлшендіні сүзгі арқылы құтыға салып, сүзгіні мұқият және бірнеше рет сумен шайыңдар.

• Құтыға (оның 2/3 көлеміне) су құйыңдар және затты толығымен ерітіңдер.

• Еріткеннен кейін, ерітіндіге құтының белгісіне дейін су құйыңдар.

3. Құйғыға натрий тиосульфатының ерітіндісін құйыңдар. Титрлеуді жүргізу үшін үш конус тәрізді құтыға 10 мл 2М күкірт қышқылын, тамшуыр арқылы 15 мл 5%-тік калий йодидін және 10 мл калий бихроматын құйыңдар. Реакция соңына дейін жүру үшін 5 минутқа қараңғы жерге қалдырыңдар. Сосын ерітіндіге 100 мл су қосып, ерітіндінің түсі ашық сары түске боялғанға дейін тез арада титрлеңдер. 2 мл крахмал ерітіндісін қосыңдар, кейін ерітіндінің көк түсі жоғалғанша титрлеуді жалғастырыңдар. Титрлеуді 3 рет қайталаңдар.

4. Натрий тиосульфатының орташа көлемін есептеңдер.

5. Натрий тиосульфатының нормальды концентрациясын есептеңдер.

Әдістемелік нұсқаулықтар

1.Мулдагалиева И.Х., Мамбетказиев Е.А. Методические разработки к лабораторным и семи­нарским занятиям по общей химии с основами аналитической химии Алма-Ата, 1982.

2. Молдагалиева И.Х.,Торегожина Ж.Р.,Химия геохимия негіздерімен.Оқу әдістемелік құралы.Алматы 2002. 108 б.

3. Шарипова Н.С. Методические руководство по аналитической химии: (для студентов био.фак). – Алматы: Қазақ Университеті,2002.

4.Мусабекова А.А. Методические руководство по аналитической химии: (для студентов био.фак). – Алматы: Қазақ Университеті,2002.

5.Р.Н.Матакова.,М.К.Наурызбаев. Аналитикалық химияның теориялық негіздері.Оқу қуралы.Алматы 2006.127 б