§29. XIX ғ. 80-90 ж. Әкімшілік реформалар.

896. Қазақтар Жамансай деген жерде фон Штемпельдің құрамында 200 солдаты бар жаяу әскер ротасына шабуыл жасады 1868 ж. 6 мамырында.

897. Орал облысындағы көтеріліс шырқау шегіне жетті 1868 ж.

898. Би, сұлтандардың, болыстар мен старшындардың ауылдарына 40-тан астам шабуыл жасалды 1869 ж. оған 3 мыңдай көтерілісші қатысты.

899. 1869 ж. Хиуаға қазақтың рулары барды шекті және табын.

900. Шекті мен табын руларының Хиуаға бару себебі Хиуа ханынан қазақтарға көмекке әскер жіберуін сұрады.

901. Хиуалықтардың 6 мың сарбазы, 4 зеңбірегі бар әскер келді 1869 ж. сәуір айы. Шошқакөл деген жерге.

902. Бозашы деген жерде 200-ге жуық қол жинады Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайұлы.

903. Көтерілісшілер Александровск форты мен Николаев станицасына шабуыл жасады 1870 ж. сәуір айында.

904. Түркістан өлкесін басқару туралы жарлыққа қол қойды 1886 ж. 2 маусым ІІІ Александр.

905. 1897 ж. Жетісу облысы қосылды Түркістан г.г.-на.

906. Түркістан г.г.-ның орталығы Ташкент қаласы.

907. «Закаспийск облысын басқару туралы уақытша Ереже» бекітілді 1890 ж. ақпан айында.

908. Бұл әкімшілік құрамына түркімендер тұратын 5 уезд кірді – Краснодовск, Ашхабад, Теджент, Мерв және Маңғыстау уездері.

909. Үшінші құжат «Ақмола, Семей, Жетісу, Орал және Торғай облыстарын басқару туралы ереже» 1891 ж. 25 наурызда қол қойылды.

910. Дала г.г. құрамына Сырдария облысынан өзге барлық облыстар түгел кірді.

§30. Қазақстан аумағындағы казак әскерлері.

911. Қазақстанда және онымен шектес аймақтарда 4 казак әскері болды – Жайық, Сібір, Орынбор және Жетісу.

912. Казактар әскери қызметте өмір бойы жалдану тәртібімен жұмыс істеді 1835 жылға дейін.

913. Кейін Ресей империясындағы барлық казактар үшін әскери қызмет мерзімі 30 жыл.

914. Орынбор казак әскері құрылды 1748-1755 ж.

915. «Орынбор казак әскерлері туралы Ереже» шықты 1840 ж.

916. Орынбор казак әскеріндегі халықтың саны 1916 ж. 533 мың.

917. Сібір казактары Сібір шекара шебінің казак әскерлері деген ресми атқа ие болды 1808 ж.

918. Әскердің штабы орналасты астанасы Омбы қаласында.

919. Сібір казактарының тарихын, Ертіс бойындағы қазақтармен қарым-қатынасын зерттеген тарихшы, өлкетанушы генерал Г.Е. Катанаев.

920. Сібір казактарының саны 1917 ж. 172 мың.

921. 1867 ж. Сібір казактарының 9 және 10-полктері округынан құрылды Жетісу казак әскерлері.

922. Бұл әскердің құрамына Қытайдан қашқан мыңдаған қалмақ келіп қосылды 1869 ж.

923. Жетісу облысы құрылды 1867 ж.

924. Өзін-өзі басқарудың басты органы – сход.

925. Жетісу казактарының жалпы саны 1917 ж. 45 мың.

§31. Патша үкіметінің отаршылдық қоныс аудару саясаты.

926. Ресейде шаруаларды басыбайлы езгіде ұстау жойылды 1861 ж.

927. 1861 ж. шаруалар құтылды басыбайлы тәуелсіздіктен.

928. «Жетісуға шаруалардың қоныс аударуы туралы уақытша Ереже» жасалды 1868 ж.

929. «Жетісуға шаруалардың қоныс аударуы туралы уақытша Ережелер» жасалды Жетісудың әскери губернаторы Г.А. Колпаковскийдың тікелей басшылығымен.

930. «Село тұрғындары мен мещандардың қазыналық жерлерге өз еркімен қоныс аударуы туралы Ереже» бекітілді 1889 ж.

931. Шаруалардың қазақ даласына қоныс аударылуы ресми түрде тоқтатылды 1891 ж. көктемінде.

932. Транссібір теміржолының құрылысы басталды 1892 ж.

933. Транссібір теміржолы Қазақстанның ауағын басып өтті солтүстік.

934. «Сырдария, Ферғана және Самарқанд облыстарындағы қазыналық жерлерге шаруалардың өз еркімен қоныс аударуы туралы Ереже» 1903 ж.

935. «Егін егумен айналысатын село тұрғындары мен мещандардың қоныс аударуы туралы уақытша Ереже» 1904 ж.

936. Жергілікті отаршыл өкімет билігіне шаруалардың Ресей империясының азиялық бөлігіне қоныс аударуына ешқандай кедергі келтірмей, рұқсат етуіне құқық берілді «Егін егумен айналысатын село тұрғындары мен мещандардың қоныс аударуы туралы уақытша Ережесінде».

937. Жергілікті халықтың «басы артық» жерлерін, ондағы суару жүйесі мен су көздерін қоса жаппай тартып алу көзделді «Сырдария, Ферғана және Самарқанд облыстарындағы қазыналық жерлерге шаруалардың өз еркімен қоныс аударуы туралы Ережесі» бойынша.

938. Шаруалар бастығы деген лауазымды қызмет пайда болды 1902 ж. бастап.

939. Ресей Министрлер Кеңесінің төрағасы П.А. Столыпин шаруаларды Ресейдің азиялық бөлігіне жаппай қоныс аудару туралы шешім қабылдады 1906 ж.

940. Шаруаларды Ресейдің азиялық бөлігіне жаппай қоныс аудару туралы шешім қабылдады Ресей Министрлер Кеңесінің төрағасы П.А. Столыпин.

941. Шаруалар қауымын ыдырату, оларды Қазақстанға қоныс аудару жөніндегі реформа Столыпинның аграрлық реформасы.

942. Ресейдің орталық губернияларындағы шаруалар арасында осы тақырыпқа арналған 6.5 миллион дана кітапша мен парақша таратылған 1907 ж.

943. Жергілікті байырғы халықтың пайдалануындағы 45 миллион десятинада жер тартып алынды 1917 ж.

944. 1917 жылға қарай Қазақстанға қоныс аударған шаруалардың жалпы саны 1.5 миллионға жуық.

945. Тартып алынған жердің үлесі Омбы уезінің 52%-і, Ақмола уезінің 73%-і, Қостанай уезінің 54%-і.

946. Жетісу облысының әскери губернаторы уезд бастықтарын жтнап алып, оларға қоныс аударушы шаруалар қатарынан сенімді қарулы отрядтар құруды міндеттеді 1914 ж. 9 қазанда.

947. Байырғы халық – бұрыннан тұратын жергілікті халық.

948. Жатақтар – қазақтардың көшелі қоғамының кедейленіп қайыршыланған отырықшы өмір салтын қабылдаған бөлігі.