
- •1.Экономика қағидалары және олардың негізгі атқаратын қызметтері.
- •2.Кәсіпкерліктің ұйымдық-құқықтық формаларының тиімділігін анықтау.
- •3.Капиталдың мәні, капитал туралы әртүрлі көзқарастарға талдау жасау.
- •4.Шағын және орта фирмалардың экономикадағы рөлі, олардың тиімділігі.
- •5.Ақшаның капиталға айналуы. Капиталдың жалпыға бірдей формуласы.
- •6.Өндірістік шығындардың жіктемесі және оларды төмендету жолдары.
- •7.Экономиканың зерттеу әдістері және оларды қолдану тиімділігі.
- •8.Қаржы жүйесі мәні, құрылымы. Мемлекеттік бюджет.
- •9.Экономикалық заңдар мен категориялар. Экономикалық заңдардың әрекет ету ерекшеліктері
- •10.Капитал айналымына түсінік және капиталдың қорлануы.
- •11.Капитал айналымы. Айналым уақыты және оның негізгі бөлімдері.
- •12.Жалақы: мәні, оның формалары және өзгеруіне әсер ететін негізгі факторлар.
- •13.Экономикалық ресурстар. Экономикалық теориядағы ресурастардың сиректігі және шектеулілік мәселесі.
- •14.Негізгі және айналмалы капитал. Негізгі капиталдың тозуы.
- •15.Өндіріс және оның факторлары. Ұдайы өндіріс теориялары.
- •16.Ренталық қатынас теориясы.
- •17.Капиталдың жинақталуы. Инвестицияға капиталдық салымдар.
- •18.Тауарлы шаруашылық: пайда болу жағдайлары және тарихи үлгілері.
- •19.Нарық: мәні, анықтау белгілері, негізгі қызметтері.
- •20.Ұдайы өндіріс теориясы. Ұдайы өндіріс типтері.
- •21.Нарық түрлері мен типтері, жіктелу ерекшеліктері.
- •Нарықтың түрлері:
- •22.Макроэкономикалық талдаудың ерекшеліктері.
- •23.Нарықтық экономикалық жүйе және оның элементтері.
- •24.Макроэкономикалық көрсеткіштердің сипаты. Есептелу әдістері.
- •25.Экономикалық жүйе: түсінігі мен типтері, бір түріне талдау жасау.
- •26. Нарықтық инфрақұрылым: мақсаты және негізгі түрлері.
- •27.Тауар және оның қасиеттері. Еңбек-құн теориясы.
- •28.Ұлттық байлық және оның құрылымы.
- •29.Ақшаның пайда болуы, мәні және негізгі атқаратын қызметтері.
- •30.Жұмыссыздық және оның түрлері.
- •31.Шектеулі ресурстар жағдайындағы таңдау мәселесі.
- •32.Инфляция: мәні, себептері, түрлері.
- •33.Ұсыныс. Ұсыныс заңы. Ұсыныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
- •34.Экономикалық цикл теориясы. Цикл фазалары.
- •35.Натуралды және тауарлы шаруашылық сипаттамасы және олардың негізгі ерекшеліктері.
- •36.Экономикалық өсу. Экономикалық өсудің типтері мен факторлары.
- •37.Нарықтық баға және оның функциялары.
- •38.Мемлекеттік реттеудің негізгі құралдары мен әдістері.
- •39.Сұраныс. Сұраныс заңы. Сұраныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
- •40.Несиенің мәні және формалары. Ақша-несие саясатының негізгі бағыттары.
- •41.Бәсеке: мәні, артықшылықтары мен кемшіліктері. Бәсекелік күрестің түрлері.
- •42.Мемлекеттік бюджет: құрылымы, қызметтері
- •43. Монополия және бәсеке. Монополияның пайда болу себептері
- •44. Мемлекеттік салық жүйесі. Салықтар және олардың түрлері.
- •45. Ақшаның пайда болуы, мәні. Ақша теорияларына талдау
- •46. Жетілмеген бәсеке жағдайындағы нарықтық құрылымның типтері.
- •47.Ақшаның функциясы, массасы және агрегаты.
- •48.Монополиялық бәсекенің ерекшеліктері.
- •49.Ақша жүйесі және оның элементтері.
- •50.Кәсіпкерлік пен бизнестің экономикалық мазмұны.
- •51.Экономикалық циклдың негізгі кезеңдері және ерекшеліктері.
- •52.Шекті пайдалылық теориясы.
- •53.Дағдарыстар: түрлері және олардың экономикалық салдары.
- •54.Кәсіпорын табысының қалыптасу ерекшеліктері.
- •55.Жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныс түсінігі және оларға әсер ететін факторлар.
- •56.Экономикалық ауытқудың негізгі себептері.
- •57.Макроэкономикалық тепе-теңдіктің классикалық және кейнстік модельдері.
- •58.Жұмыссыздық және инфляцияның байланысы.
- •59.Өндіргіш күштер және өндірістік қатынастар.
- •61.Қазақстан Республикасының бәсекеге қабілеттілігін дамыту жолдары және олардың тиімділігін арттыру (эссе).
- •62.Қазақстан Республикасы индустриалдық-инновациялық стратегиясын (2003-2015ж.Ж.) жүзеге асыру мәселелері (эссе).
- •63. Қазақстан Республикасының дағдарыстан шығу бағдарламасын талдау (эссе).
- •64. Қазақстан Республикасының экономикалық өсу факторларына талдау жасау (эссе).
- •65. Білім беру адам капиталының факторы ретінде. Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы халыққа жолдауы (эссе).
- •66. Қазақстан Республикасындағы дамыған кәсіпкерлік түріне талдау жасау (эссе).
- •67. Қазақстан Республикасында өндіріс факторларын пайдалану тиімділігі (эссе).
- •68. Қазақстан Республикасындағы еңбек нарығының қызметі және дамыту жолдары (эссе).
- •69. Қазақстан Республикасында шағын және орта бизнесті қолдау шаралары (эссе).
- •70. Қазақстан Республикасында өндірістік саланың дамуына тартылатын инвестициялардың тиімділігі (эссе).
- •71.Қазақстан Республикасындағы кәсіпкерліктің аймақтық және салалық даму проблемалары (эссе).
- •72. Қазақстан Республикасының дағдарыс жағдайында мемлекеттік реттеуді күшейту шаралары (эссе).
- •73.Капитал айналымының материалдық-схемалық көрінісіне талдау жасау
- •74. Қазақстан Республикасындағы жұмыссыздық проблемасы және оны төмендету жолдары (эссе).
- •75. Қазақстан Республикасында экономикалық қауіпзіздікті қамтамасыз ету (эссе).
- •77. Шығындарды төмендету арқылы жоғары пайдаға қол жеткізу жолдары.
- •78.Нарық элементтерінің өзара байланысын сиппаттау
- •79. Нарықтық экономика жағдайында макроэкономикалық тепе-теңдікті сақтаудың тиімді жолдары.
- •81.Қазақстан Республикасында экономиканы мемлекеттік реттеудің негізгі әдістері
- •82. Қазақстан Республикасындағы өндіріс факторлары нарығының дамуы
- •84.Жоспарлы және нарықтық экономикалық жүйелердің қызмет ерекшеліктеріне сипаттама жасау
- •85.Қазақстандағы қаржы нарығының қызмет ету ерекшеліктері
- •89.Жер бағасының анықталу ерекшеліктері және тәуелді факторлары.
- •90.Еңбек нарығындағы тепе-теңдік сақтау жолдары.
32.Инфляция: мәні, себептері, түрлері.
Инфляцияның жалпы анықтамасы – бұл елде айналымдағы қағаз ақша көлемінің тым көбейіп кетіп, оның ақша тауары жөнінде құнсыздануына ұласуы және соның салдарынан тауар бағасының өсуі. Қазіргі кезде қолданылып келе жатқан анықтама – бұл ұсыныс пен сұраныс арасындағы дисбаланс жєне бағаның өсуіне байланысты басқа да ұлттық шаруашылық пропорциялар бұзылуы нәтижесі. Жаңа қоғамда инфляцияда көрінетін байланыс қиындады: қағаз ақшаның алтынға тәуелдігі мүлдем үзілген; ақша айналымының дәстүрлі заңы бұзылған және инфляция жаңа халықаралық сипатта қалыптасады. Ашық инфляция еркін баға құрылымы экономикасына тән және тауар мен қызмет көрсетуге үнемі бағаның өсуін байқатады. Егер макроэкономикалық тепе-теңдік сұраныс жағына қарай бұзылса және тұрақты бағаның өсуімен байқалса, онда бұны ашық инфляция дейміз. Басылыңқы (жасырын) инфляция – бағаны реттейтін экономикаға тән, яғни жалпы мемлекеттің бағаны бақылауымен жүзеге асатын инфляция. Сондай-ақ ол тауар тапшылығына, өнім сапасының төмендуінде, ақшаның қорлану мәжбүрлігінде, көлеңкелі экономика дамуында, бартерлік іс-әрекетте байқалады. Басылыңқы инфляция ақшаның төлем қабілеті бар құрал және тауарлар мен қызметтерді бөлу өлшемі қызметін атқара алмаған жағдайда мемлекеттің тауар бағасын сұраныс пен ұсыныстың тепе-теңдік бағасынан төмен болуын қолдану арқылы пайда болады.
Инфляцияны төмендегідей белгілеріне байланысты да жіктеуге болады:
Инфляциялық үдерістің сипатына қарай:
ашық инфляция, яғни, бағаға ешқандай да кедергі болмайды, оның еркін өсуі байқалады;
жабық инфляция, яғни тауар тапшылығы жағдайында бағаға мемлекет қатан бақылау жасап отырады;
инфляциялық шок, яғни бір мезетте бірден баға өсіп кетеді.
Таралу орнына қарай:
локальдық инфляция, яғни баға бір ғана елдің шекарасында өседі;
дуниежузілік инфляция, яғни кейбір елдер топтарын немесе барлық ғаламдық экономиканы түгелдей дерлік қамтиды.
Инфляция кешенді себептерден туындайды, олардың ең маңыздысы мыналар болып табылады:
Мемлекеттік бюджеттің тапшылығы, яғни шығындардың түсімдерден асып жатуы. Егер мемлекет мұндай тапшылықты ақша эмиссиясы арқылы жоятын болса, айналымдағы ақша көлемі молаяды.
Тауарлар мен қызмет өндіру көлемінің қысқаруы, тауар тапшылығы.
Кейбір өндірушілердің монополиялық жағдайда болуы, яғни олардың өзінің өніміне жоғары баға қою.
Өндіріс шығындарының өсуі, яғни шикізат, материалдар, жалақы шығындарының өсуі.
Елдің экономикасының ашықтығы, оның әлемдік байланыстарының өсуі инфляцияны шеттен әкелу қаупін молайтады.
33.Ұсыныс. Ұсыныс заңы. Ұсыныстың өзгеруіне әсер ететін факторлар.
Ұсыныс дегеніміз – тауар өндірушілердің нарықта сатуға дайын , бағасы белгіленген тауарлар жиынтығы. Әрбір сәтте өз тауарларын нарыққа ұсынушы өндірушілердің жағдайлары әрқилы болып келеді. Олардың бір бөлігі тауарды көп өндіріп, нарыққа көп әкеледі, басқалары аз өндіріп, аз әкеледі. Олардың бәрі де өз тауарларын мейлінше жоғары бағамен сатуға тырысады. Оның өзінде тауарларының бағасы неғұрлым жоғары болса, соғұрлым белсенді түрде көбірек сатуға, яғни оның ұсынысын ұлғайтуға тырсады. Тауар бағасы мен оған ұсыныс шамасы арасындағы тура тәуелділік ұсыныс заңы деп аталады.
Ұсыныс икемділігіне ықпал ететін факторлар:
Ұзақ сақтауға қабілет пен сақтау құны. Ұзақ уақыт бойы сақталуы мүмкін емес тауарлар үшін, ұсыныс икемділігі төмен болады.
Өндірістік үдерістің ерекшелігі. Өндіруші тауар баға өскенде өндірісті кеңейтуі мүмкін немесе өндіруші бағаның төмендеуі кезінде басқа өнімді шығара бастауы мүмкін, онда бұл тауардың ұсынысы икемді болады.
Уақыт факторы. Өндіруші бағаның өзгерісіне лезде жауап қайтара алмайды, құрал, шикізат және қосымша жұмыс күшін жалдауға белгілі бір уақыт қажет немесе жұмысшыларды қысқартып, банк кредитімен есептесу қажет және т.б.
Ұсыныс икемділігінің коэффициенті әрқашан оң сан, өйткені ұсыныстың бағасы мен шамасы – тең бағытталған шамалар. Сұраныс сияқты ұсыныс бағасы бойынша икемді, икемсіз, мүлде икемді, мүлде икемсіз немесе бірлі-жарым икемді. Ұсыныстың икемділігіне әсер ететін шешуші фактор ретінде уақыт факторы болып табылады: өндірушіде неғұрлым ұзақ уақыт аралығы бар, соғұрлым жоғарылау дәрежеде ұсыныс шамасы бағаға байланысты өзгеруі мүмкін.
Эконмистер ұсыныстың өзгеру себептеріне ұсыныстың бағадан тыс факторларын жатқызады: басқа тауарлардың бағасы, ресурстар бағасы, технологиялар, салық пен дотация, нарықтағы сатушылар саны, алдағы уақыттан күту.