15) Банктің бәсекелестермен қарым-қатынас жасауы

16) Банк миссиясы, мақсаттары және стратегиялық талдау

Жылдам өзгеретін сыртқы орта жағдайда қаржы рыногында банктің табысты қызмет етуі көбінесе дұрыс таңдалған даму стратегиясынабайланысты. Стратегияны таңдау банктің таңдаған миссиясы мен мақсатына жəне стратегиялық талдау нəтижелеріне сүйенеді.Сыртқы жəне ішкі ортаны талдағаннан кейін банк өзінің қорытындыларына сүйене отырып қызметінің негізгі бағыттарын анықтау қажет.

Банк қызметі бағыттарының жиынтығын үш типке бөледі:

• Идеалдар;

• Мақсаттар;

• Міндеттер.

Идеал бұл банк жақын арада қол жеткізбейтін бағыттар.

Идеалдарға көріністер мен миссияны жатқызады. Көрініс – бұл ең қолайлы жағдайларда қол жеткізуге мүмкін болатын жағдай. Көрініс стратегиялық жоспарлау үрдісіндегі приоритет деңгейін анықтайды.

Миссия көрініспен салыстырғанда неғұрлым нақты бағыт болып табылады. Миссия кешенді мақсат болып табылады, оған банк қызметінің сыртқы жəне ішкі бағыттары кіреді.

Миссияны қалыптастыру кезінде оның мазмұнына мынадай негізгі пункттер кіруі қажет:

• Банк мақсаттары;

• Негізгі түсініктер мен құндылықтарды қамтитын банк философиясы;

• Ішкі концепция (өзінің рыноктағы орнын жəне сонда өмір сүруінің басты факторын суреттеу);

• Банктің қоғам алдындағы экономикалық жəне əлеуметтік жауапкершілігіне ерекше көңіл аударатын банктің сыртқы образы;

• Банк қызметін суреттеу;

• Рынок сипаттамасы – банк өзінің жаңа клиенттерін, акционерлерін жəне т.б. анықтайды.

Миссияны таңдау бактің көлемімен жəне потенциалымен анықталады. Миссияны таңдау банктің тарихы, оның мəдениеті, банктің ұйымдастыру құрылымы жəне басқару сапасы сияқты факторлармен анықталуы қажет. Банк миссиясы өмір сүру себебін, осы қызметтің табиғатын, ұйым қызметінің негізгі бағыттарын анықтайды.

Мақсаттар банк қызметінің нақты бағыттарын көрсетеді.

Мақсаттар экономикалық жəне экономикалық емес болады. Экономикалық мақсаттар банк қызметінің көрсеткіштерінде көрінеді. Мысалы: депозит рыногында банк үлесінің 20 % - ға жоғарылауы (сандық көрсеткіш), клиент үшін банк сенімділігінің күшеюі (сапалық көрсеткіш).

Экономикалық емес мақсаттар – бұл банк қызметшілері үшін əлеуметтік пакеттерді дамыту бойынша кампания. Мақсаттар келесілерді есепке алуы қажет:

1. Рыноктағы жағдайын, мұнда банк бəсекелестерге қатынасы

бойынша позицияларын анықтайды;

2. Банктік операцияларды енгізудің жаңа тəсілдері, яғни жаңа қызмет түрлері жəне т.с.с. жасалуы мүмкін;

3. Банктің экономикалық ресурстар шығындарын есепке ала отырып өзінің өнімділігін анықтауы;

4. Өзінің ресурстық потенциалын бағалау, бар ресурс деңгейін қажеттілермен салыстыру жəне болашақтағы қажеттілерді анықтау;

5. Пайда алу мүмкіндігі;

6. Басқару аспектілері;

7. Персонал, яғни банк өзінің қызметшілерінің алдындағы жауапкершілігін білу қажет;

8. Қоғамның əлеуметтік өміріндегі орнын, қоғамдағы əл- аухаттың жақсаруына жағдай жасау міндеті.

Мақсаттарға мынадай талаптар қойылады: нақтылық жəне өлшемділік, қол жетерлік, уақытқа бейімделу жəне т.б. Міндеттер – бұл нақты сандық өлшенетін бағыт.

Стратегиялық талдау – бұл ортаны маркетингтік талдау нəтижесінде алынған мəліметтерді банктің балама стратегиялық даму жоспарына қайта құрылу құралы.

***Стратегиялық талдау əдістеріне жатады:

• Ресми жəне сандық əдістер.

• Өзіндік шығармашылық талдау.

***Стратегиялық талдау екі кезеңге бөлінеді:

• Біріншіден, банктің ортаның даму динамикасындағы мүмкіндіктерді бағалауды жəне бағыттарды салыстыру, осы мəліметтер арасындағы үзілісті талдау.

• Екіншіден, стратегиялық баламаларды анықтау, банк дамуының нұсқаулық түрін талдау.

Осы кезеңдер аяқталған соң банк өзінің дамуының стратегиялық жоспарын дайындауға көшеді.

Стратегиялық талдау əдістері болып рынок жағдайының болашағы мен қазіргі жағдайын анықтайтын стратегияны талдауды портфельдік моделі табылады. Стратегиялық талдаудың кең тараған модельдері мыналар: БКГ моделі, И. Ансофф моделі, Портер моделі, Shell/DРМ моделі.