46.Табыстау, өкілеттілік табыстау түрлері.

Ұйымдастыру қызметі кезінде – табыстау деген түсінік бар. Табыстау деген – міндеттердің орындалуы үшін жауапкершілікті өзіне қабылдайтын тұлғаға міндеттер мен өкілеттілікті бөліп беру. Табыстауда 1-ден көлденен қызмет болғанда, құқығын бөліп бергенде.

Табыстау: - Тапсырма, билік, жауапкершілік беру

• Біреудің алдыңа мақсат қою, сол мақсатқа жету үшін құралдарды ұсыну (ереже,әдіс)

• Басқарушыны артық жұмыстан құтқару

• Қосымша жұмысты қинап міндеттеу.

Табыстаудың ережелері: Атқару және талап етілген іс-әрекеттің деңгейін айқын анықтау;

Нәтижелер туралы есеп уақытын анықтау;

Табыстанатын билікке қатысты ұжымға хабарлау;

Өкілеттілік Табыстау басшының бағынушыға өз жұмысын уақытша белгілі бір тапсырмаға бөлуі. Ал өкілеттілік сол тапсырманы орындаушы, жауапкершілік алушы боп табылады. Өкілеттілік табыстау келесідей түрлерге бөлінеді. Өкілеттілік -ұйымның ресурстарын шектелген құқық ретінде қолдана алады‚ ұйымның кейбір қызметкерлерінің күш-жігерін белгілі-бір мəселені орындауға бағыттай алады. Өкілеттілік жəне билік.

Бұлардың айырмашылығын білген дұрыс‚ себебі көбінесе осы екеуін бір-брімен шатастырып жатады. Өкілеттілік -осы қызметке байланысты ұйымның қорларын‚ ресурстарын қолданудағы шектелген құқық деп анықталады.

Билік -ол жағдайға нақты жасай алатын мүмкіндікпен іс-əрекетті көрсетеді.

Өкілеттілікке ие болмай-ақ‚ билікке ие болуға болады. Сонымен өкілеттілік белгілі бір қызметтегі адамның іс-əрекет ету құқығы барын анықтайды. Билік сол адамның нақты іс-əрекет мүмкіндігін көрсетеді. Толық табыстау(бағынушы барлық жұмысты өзіне алады) Шектеулі өкілеттігін табыстау(басшы да, бағынушы) Нөлдік табыстау(бағынушы орындаушы, бастық жауапкершілік)

Кері табыстау(басшыға жауп-лік өзі алады, бағынушы өзі алады)

47.Нақты мысалда өз басшыңыздың беделін анықтау.

Жұмыс барысында басшының беделі қалыртасады. Бедел тек лауазымдық жағдайымен ғана емес, сонымен бірге нақты біліммен, еңбекпен және адамдарға ұқыпты қатынаспен, түсінікпен келеді.

Бедел (авторитет) – бұл белгілі әлеуметтік роль, онымен қоршағандарының белгілі үміттенулері байланысты.

- Басшы беделінің шарттары:

- Жаналық пен прогрессивтіктің және оларды өндіріске енгізу ынтасыныңғ болуы.

- Жұмыскерлік, дербестік және қайсарлық.

- Әділдік және принциптік

- Тапсырылған жұмысқа жауапкершілігі

- Сыйлау мен адамдарға деген әділдікті және талапты үйлестіру.

- Байсалдылық, шыдамдылық, өзін-өзі сынауы.

- Мәдениеттілік пен дұрыс басқару стилін меңгеру.

- Адамдарға сену, сенім арту.

- Беделділік шын болуы мүмкін, сонымен бірге өтірік те болуы мүмкін.

Өтірік беделдің қалыптасу жолдары:

- Ағайыншылық (тумалық, жерлестік) бедел. Мұндай бедел ұжымда «өзіміздікі» болуға, сенімге енуге ұмтылыс нәтижесінде қалыптасады. Ол (мұндай бедел) ұжымды түгелдей бағындыруға бағытталмайды.

- Әкімшілік бедел (коммуналдық бедел) – ол басшының жеке сапалық ерекшеліктеріне негізделген және құр әкімшілік стильді білдіреді.

- Сатып алу беделі – басшы өзін жақтайтын, тыңдайтын қызметкерлермен қоршауының нәтижесі.

- Қорқыту беделі – сын көзқарастарды, ойларды басу айтылғанды ешқандай ойсыз орындату жағдайын қалыптастыру.

- Басшыдан қорғану беделі - өзінің кәсіптік, мамандық деңгейінің нашарлығы байқалып қалатын жағдайлардан қашу, әр уақытта өзінің қимылдарын алдын-ала қорғау, барлығын жоғары басшылыққа аудару.