Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
dpa_11kl_11_12rn_krimtata.doc
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
753.15 Кб
Скачать

1. Тафсилятлы беян язынъыз.

2. Насыл адамларнынъ омюр тарзыны бинъбаш къорай отунен къыясламакъ мумкюн? Метинни девам этинъиз.

4. Бизим антейлер

Къадим юнанларда бир эфсане бар. Антей душманларнен чокъ куреше. Ич енъильмей. Бунынъ сырыны кимсе бильмей. Сыры исе пек саде – Антей бар кучюни ана-топракътан ала экен. Шунынъ ичюн де йыкъылмай. Буны анълагъан ийлекяр душман оны ерден котерип алып, эп сыкъа бере. Антейнинъ кучю кете, алсызлана. Бир къач дакъкъадан енъиледжек. Лякин шу заман аягъы ерге тие ве янъыдан къуветлене ве душманны алып ерге ура.

Поэтик шекильдеки бу эфсане Ватанны къорчалагъан киши онынъ топрагъындан кучь-къувет алыр, ич бир вакъыт енъильмез, дей.

1941 сенеси фашистлер Германиясы СССР-ге уджюм этти. Советлер мемлекетининъ бутюн халкълары элине силя алдылар. Оларнынъ бирден-бир истеги – ана-топракъны къорчаламакъ эди. Ана-топракъ озь Антейлерине кучь ве къувет берди.

«Бизге дженкте енъмеге, буюк къыйынлыкъларны басып кечмеге насыл тылсымлы кучь ярдым этти?» – деп сорасалар, мен: «Эмек» – дер эдим. Эмектен къаткъан насырлы эллер, эмектен челик киби къавийлешкен мускуллар. Эмекте пейда олгъан сабыр, такъат, умют ве истек халкъымызны буюк имтианлардан алып кечтилер. Дженк йылларында да, эмек тарлаларында да къараманларны эмек догъура. (161 сёз).

Э. Умеровдан

1. Тафсилятлы беян язынъыз.

2. Дженкчилерге енъмек ичюн эмектен гъайры даа нелер ярдым этти? Фикиринъизнен метинни девам этинъиз.

5. Озь виджданынен

Къырым ичинде душмангъа къаршы курешмек ичюн 1941 сенеси октябрьде гизли тешкилятларнынъ меркези мейдангъа кетирильген эди. Онынъ фаалиети ноябрьнинъ орталарында, яни фашистлер кельгенинен башлап, Керчь шеэри ве этрафындаки районнен сынъырланаракъ, башкъа шеэрлер ве койлернен багъы ёкъ эди. Шимдики вакъытта, совет аскерлери Керчьни азат эткен сонъ, меркез ашкярлы ишлемеге башлады. Демек, онынъ азалары кимлер олгъанларыны, эр кес бильди.

Акъикъатен, 1942 сенеси майыста фашистлер Керчьни забт эткен сонъ, гизли тешкилятларнынъ меркези озь фаалиетини токътатмагъа меджбур олды. Шеэрлер ве койлерде гизлиден чалышмакъ ичюн къалдырылгъанларгъа етекчилик ичюн ич бир тешкилят ёкъ эди. Шай олса да, ватанперерверлер къол къавуштырып отурмадылар. Базылары озьбашына, базылары исе этрафына ишанчлы адамларны топлап, душмангъа къаршы куреше эдилер.

Мамут юкъламагъа яткъан сонъ, элинде олгъан алтмыштан зияде беяннамени къайдаларда ве насыл дагъытаджагъы акъкъында тюшюнди. Бу пек месюлиетли ве хавфлы вазифени онъа кимсе авале этмеди, о бу ишни озь виджданынен эда этеджек эди. Ким биле, эгер идаре этильген тешкилятлардан бирининъ теркибине кирген олса, даа муим вазифелер эда эте билир эди (162 сёз).

Р. Муэдинден

1. Тафсилятлы беян язынъыз.

2. Лякин Мамут да къол къавуштырып отурмады. О, … ….

Бу фикирни девам этип икяенъизни метинге кирсетинъиз.

6. «Къайтарма» ансамбли

Эр йигит озь адынен анъылыр, дегенлер. Онынъ киби, эр бир миллетнинъ де санатында ойле бир музыка я оюн, яхут йыр бар ки, онынъ ады айтылгъанда, насыл миллетке месюп экенлигини бильмек мумкюн. Меселя, «молдованеску» сёзюни эшиткенде, я да шу ава чалынгъанда, ич бир янълышсыз бу молдованларнынъ энъ мешур оюны экенлигини анълайсынъыз. Онъы акъикъатен молдован санатынынъ эмблемасы, демек мумкюн. Бунынъ киби мисаллер чокъ: кавказлыларнынъ «лезгинка»сы, украинлернинъ «гопак»ы, русларнынъ «барыня»си ве иляхре. «Къайтарма»ны да бизим оюн ве музыка санатымызнынъ эмблемасы, деп эсап этмек мумкюн. Шунынъ ичюн 1957 сенеси мейдангъа кетирильген татар халкъ оюн ве йыр ансамблине сонъундан «Къайтарма» намы берильди. О, чокъ йыллар девамында санатымызнынъ инкишафына буюк хызметлер этип, халкъымызнынъ ифтихары олды.

Ташкент шеэринде тешкиль этильген ансамбльнинъ теркибине эсасен санатымызнынъ ветеранлары кирдилер ве оларнынъ этрафына топлангъан яшлыкъ иле ансамбль аля халкъкъа хызмет этмекте. Бу ансамбль намлы композиторымыз Ильяс Бахшыш ёлбашчылыгъында тешкиль этильди ве он беш йыл девамында онынъ талантлы реберлиги алтында осьти, гурьленди ве токъталып къалгъан санатымызгъа янъыдан кучьлю сильтем берди (169 сёз)

С. Эреджеповадан

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]