Вопрос№6: Зараджэнне дзяржаўнасці ва ўсходніх славян. Кіеўская Русь. Полацкае і Тураўскае княствы – першыя раннефеадальныя дзяржаўныя ўтварэнні на тэрыторыі Беларусі.

КР –раннефеадальная дзяржава усх славян 9-12 ст.

Кіеуская Русь узнікла у выніку аб’яднання двух усходнеславянскіх дзяржауных утварэнняу- “Куявы” і “Славіі”. Існуюць 2 асноуныя тэорыіпаходжання КР: нарманская ( другая чвэрць 18 ст. Баерам, Мілерам. Шлецарам, яе прыхільнікі перабольшвалі ролю скандынаускіх воінау ва усталяванні дзяржаунасці на русі)

і антынарманская (абсалютная самабытнасцьславянскай дзяржаунасці, адмауляецца роля скандынавау у паліт працэсах)

У “аповесці мінулых гадоу” утварэнне усходнеслав дзяржавы звязана з варагамі.

Далей сцвярджаецца што варожыя плямены ільменскіх славян , крывічау і чудзь запрасілі варажскага князя для навядзення парадку. Князь Рурык прыйшоу са сваей дружынай і паклау пачатак вялікакняжацкай дынастыі.

(КР уключала у сябе вялік комплекс лакальных культур.)У 882 годзе пераемнік Рурыка князь Алег з дружынай, які княжыу у Ноугарадзе, рушыу на Кіеу, перамог варагау Аскольда і Дзіра і зрабіу горад сваёй рэзідэнцыяй. Так была аб’яднана Русь пауночная з паудневай. Пасля Алег заняу Смаленск і Любеч, падначаліу Кіеву драулян, севяран і радзімічау. Але аб’яднанне зямель было вельмі нетрывалым і трымалася выключна на сіле зброі. Пасля смерці Алега драуляне паусталі супраць Кіева і Ігару спатрэбілася зноу пакарыць іх і абкласці данінай.

Аб’яднальнікам усіх усходнеславянскіх зямель у складзе КР стау наугародскі князь Уладзімір(960-1015гг). Ён ліквідавау мясцовыя княжанні і пасадзіу у палітычных цэнтрах сваіх сыноу. У 988 Уладзімір прымае хрысціянства.

У недатаванай часцы “аповесці мінулых гадоу” летапісец паведамляу, што паляне, драуляне, славене, дрыгавічы і палачане мелі свае племянныя княжанні-правобраз першапачатковага дзярж утварэння. Найбольшымі сярод іх былі Полацкае, Смаленскае і Тураускае. На мяжы 8-9 ст вакол Полацка пачало фарміравацца аб’яднанне крывічоу, якое у далейшым ператварылася у самастойную тэрыт адзінку. Першыя летапісныя звесткі аб Полацку адносяцца да 862 года. Сваім раннім узнікненнем і інтэнсіуным развіццем Полацкая зямля у многім абавязана водным гандлевым шляхам. Галоунай жыццевай артэрыяй стала Заходняя Дзвіна. З 882 года Полацк знаходзіуся у пастаянных эканамічных адносінах і палітычных сувязях з Кіеускім княствам. У 70ыя годы 10га ст у Полацку пачау княжыць Рагвалод. Ён адзінауладна кіравау усей Полацкай зямлей. У 980 годзе Уладзіміру Святаславічу, які змагауся са сваім братам Яраполкам за кіеускі трон, удалося захапіць Полацк.Рагвалод быу забіты, а яго дачка Рагнеда гвалтам узята Уладзімірам у жонкі.(сын Ізяслау, з якім была саслана у крэпасць за замах на жыццё Уладзіміра, пасля Ізяслау быу запрошаны палачанамі на княжанне у Полацк). Пасля смерці Ізяслава князём становіцца яго сын Брачыслау(1003-1044). Потым сын Брачыслава Усяслау(1044-1101). Далей вялася міжусобная барацьба паміж сынамі Усяслава. У 12 ст Полацкая зямля складалася з удзельных княствау: Віцебскага, Менскага, Заслаускага і інш.

Тураускае княства прымыкала да паудневых межау Полацкай зямлі і знах на тэры паудневай Беларусі у басейне Прыпяці. Першапачатковы паліт цэнтр-Турау(980г) Буйным горадам быу Пінск. У канцы 10 і на прыцягу 11 ст Турау знаходзіуся у цесным паліт кантакце з Кіевам, аднак у 50я гады 12 ст Турау выйшай з падпарадкавання Кіеву. К пачатку 13 ст Тураускае княства страціла свае ранейшае паліт значэнне. Усё большую вагу набывау Пінск, які па сутнасці станавіуся другой сталіцай княства.

Такім чынам, першыя раннефеадальныя княствы у Бел з’яуляюцца вытокам яе дзяржаунасці, увасабленнем ідэі незалежнасці беларускага народа.