Вопрос№4:Великое переселение народов. Расселение индоевропейцев. Балты и славяне на территории современной Белоруссии.

Этнас (ад грэч. ethnos – племя, народ) – устойлівая супольнасць людзей, якая склалася гістарычна на пэўнай тэрыторыі, мае агульную мову, культуру, побыт, псіхалагічныя рысы і самасвядомасць.Індаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі пачаўся ў бронзавым веку з часу рассялення на яе тэрыторыі індаеўрапейскіх плямён. Яго храналагічныя рамкі: 3–2 тыс. гг. да н.э. – да нашага часу.Прыкладна 3 – 2 тыс. гг. да н.э. адбыўся дэмаграфічны выбух, пачалося “вялікае перасяленне народаў”.Інснуе некалькі канцэпцый прарадзімы індаеўрапейцаў. Адна з іх – канцэпцыя еўрапейскай лакалізацыі – Паўночнай Германіі і Паўднёвай Скандынавіі. У канцы ХІХ – пачатку ХХ ст. узнікла званая балканская канцэпцыя прарадзімы індаеўрапейцаў.Найбольш навукова абгрунтаванай з’яўляецца канцэпцыя пярэднеазіяцкай прарадзімы індаеўрапейцаў. У адпаведнасці з ёй праіндаеўрапейцы да міграцыі жылі ў Пярэдняй Азіі, там, дзе цяпер знаходзяцца Іран, Ірак, АфганістанУ 4–3 тысячагоддзі да н.э. пачалася міграцыя праіндаеўрапейцаў са сваёй прарадзімы. Гэты магутны міграцыйны паток стаў крыніцай рассялення праіндаеўрапейцаў у Еўропе, у тым ліку і ў Беларусі.Пры сустрэчы з мясцовым насельніцтвам індаеўрапейцы, якія знаходзіліся на больш высокай ступені сацыяльна-эканамічнага развіцця перамагалі яго і асімілявалі. У выніку асіміляцыі мясцовага неалітычнага насельніцтва індаеўрапейцамі сфарміраваўся новы этнас – балты. Балты жылі на тэрыторыі сучаснай Беларусі да прыходу сюды славян.Каменны век уступіў месца бронзаваму веку (3–2 тыс. гг. да н.э. – 1 тыс. гг. да н.э.). Агульная колькасць насельніцтва ў бронзавым веку магла быць ад 50 да 75 тыс. чалавек.Бронзавы век уступіў месца жалезнаму веку (1 тыс. гг. да н.э. – IV–V стст. н.э.). Мясцовыя плямёны асвоілі жалезаапрацоўку.Ёсць некалькі канцэпцый прарадзімы славян. Но найбольш навукова абгрунтаванай і распаўсюджанай з’яўляецца канцэпцыя цэнтральнаеўрапейскай лакалізацыі славян, паводле якой прарадзімай славян трэба лічыць тэрыторыю дзе сёння знаходзяцца Германія, Чэхія, Славакія, Польшча, самыя заходнія раёны Беларусі. У IV–VII стст. адбылося другое “вялікае перасяленне народаў”. Аднак яго храналагічныя Са сваёй прарадзімы частка славян пачала масавы рух на поўдзень. Сёння гэта – балгары, сербы, харваты, славенцы, македонцы і інш.Другая частка славян са сваёй прарадзімы рухалася на ўсход. Яны асімілявалі мясцовае балцкае, фіна-угорскае і цюркскае насельніцтва. Усходнія славяне сёння – гэта беларусы, рускія і ўкраінцы.У VI–VII стст. славяне пачынаюць пранікаць у балцкі арэал. У VIII–IX стст. пачынаецца масавае рассяленне славян на тэрыторыі сучаснай Беларусі. У выніку славяна-балцкага ўзаемадзеяння ўзніклі крывічы, дрыгавічы, радзімічы – не непасрэдныя продкі беларусаў, а этнічныя супольнасці на тэрыторыі сучаснай Беларусі ў IX – першай палове XII ст.

Вопрос№3: Першапачатковае засяленне беларускіх зямель. Даіндаеўрапейскі перыяд этнічнай гісторыі Беларусі (каменны век).

Узнікненне найбольш старажытнага чалавека-1,6 млн гадоу назад. Яго пранікненне у рэгіён Міжземнамор’я–каля 1го млн гадоу назад. Чалавек навучыуся ствараць прылады працы, здабывае сабе сродкі для жыцця збіральніцтвам і паляваннем. Людзі былі бездапаможныя перад сіламі прыроды і таму павінны ствараць аб’яднанні “першабытны чалавечы статак”. Першымі на тэр Бел з’явіліся неандэртальцы(150-35 тыс гадоу да н э) У гэты час зараджаюцца пачаткі першабытнага мастацтва.

У перыяд позняга палеаліту (35-10 тыс г да н э) з’явіуся чалавек сучаснага фізічнага тыпу-краманьёнец. Будуецца жытло са шкур і касцей жывёл, жэрдак. Вырабляюцца нажы, разцы, свёрлы, скрабкі і інш. Вядзецца паляванне на маманта, паёночнага аленя… Краманьёнцы робяць гравіроукі на косці і камяні з выявамі жывёл, малюнкі на сценах гротау і пяшчор са сцэнамі палявання. Вучоныя звязваюць малюнкі з правядзеннямі абрадау у якіх прысутнічалі пачаткі першых вераванняу-анімізму(вера у духау), татэмізму( вера у звышнатуральную роднасць паміж родам і жывеламі або раслінамі) і фетэшызму(пакланенне неадухоуленым прадметам). Вядучую ролю адыгрывала жанчына.

У мезаліце чалавек пранік на пауноччную тэрыторыю Бел. У гэты перыяд для адніх рэгіёнау характэрны выраб макралітау-масіуных, грубаабабітых прылад працы, для іншых-мікралітау-дробных крамяневых вырабау(лязо прылад працы). Выкарыстоуваліся лук і стрэлы, дляуляныя чоуны.

Неаліт пачауся каля 8 тыс гадоу да н э на Блізкім усходзе, а у Еуропе-на Балканскім паувостраве каля 6 тыс гадоу да н э. На тэр Бел значна павялічылася колькасць насел. Яно пражывала на тэр Палесся, Панямоння і Пасожжа. У 3ім тыс да н э на тэр Падзвіння і Пасожжа з’явіліся фіна-угры. У пачатку неаліта значную ролю адыгрывала рыбалоуства. Адбываецца пераход ад прысвойваючай да вырабляючай гаспадаркі(неалітычная рэвалюцыя). Пачалі выраб глінянага посуду, прыручаць буйную рагатую жывелу, пачалі сеяць ячмень і лен.