Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
terminologia_1-160.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.03.2025
Размер:
171.52 Кб
Скачать
  1. Құқықтың саналы-еріктілік сипаты –

  1. Құқық бұзушылық құрамы – құқық бұзушылықтың құрамының міндетті

элементіне: құқық бұзушылықтың объектісі, құқық

бұзушылықтың объективтік жағы, құқық

бұзушылықтың субъектісі, құқық бұзушылықтың

субъективті жағы.

  1. Әлеуметтік билік – адамдардыңм кез келген бірігуіне тән үстемдік пен

бағынушылық қатынастар.

  1. Әлеуметтік нормалар – қоғамдық маңызы бар қоғамдық қатынасты реттейтін,

қабылданған және бекітілген нормалардың жиынтығы.

  1. Түсінік берудің тәсілдері – түсінік берудің екі түрі болады: ресми және бейресми.

Ресми түсінікті мемлекеттік орган береді. Ресми түсінік

түрлері: нормативтік түсінік беру, казуалдық түсінік

беру, сот органдарының ресми түсінік беруі, әкімшілік

органдарының түсінігі, дәлме-дәл түсінік беру, шектеулі

түсінік беру, кеңірек түсінік беру, аутентикалық түсінік

беру,легальдық түсінік беру, арнаулы заңды түсінік

беру. Бейресми түсініктерді заңгерлер,ғылыми

ұйымдар,мамандар береді. Олар: доктриналық және

жалпылама болып бөлінеді.

  1. Қоғам құрылымы

  1. Құқық нормасы құрылымы оларға диспозиция, санкция, гипотеза жатады.

  1. Субординация - қызмет жағдайында кішілердің үлкендерге, төменгі органдардың

жоғарғы органдарға бағыныштылығы. Жалпы алғанда, қызмет

ережелерін, сонын ішінде әскери тәртілті орындау деген ұғым.

  1. Құқық бұзушылық субъектісі - мемлекетпен танылған құқық, құқықтық қатынас

субъектісі болу қабілеті (құқық қабілеттілік пен

әрекет қабілеттіліктің бірлігі).

  1. Субъективтік құқық - субъектіге жеке мүддесін қанағаттандыруға мүмкіндік

беретін заңды мүмкін болатын әрекет мөлшері.

  1. Құқықтық қатынас субъектілері - Құқықтық қатынас субъектілері екі топқа

жіктеледі: жеке және ұжымдық. Жеке

субъектілерге мыналар жатады:азаматтар;

екі азаматтылығы бар адамдар;азаматтығы жоқ

адамдар;шет ел азаматтары.

  1. Сот прецеденті – келешекте үлгі болатын, заңнамада қажетті норма болған жағдайда

қабылданатын сот шешімі.

  1. Мемлекет мәні - бұл оның мазмұнын, мақсаттарын, қызмет етуін анықтайтын басты

қасиеті.

  1. Мемлекет және құқық типі – қоғамның тарихи дамуының негізгі мазмұны мен

нышандарын түсіну үшін қолданылатын әдіс.

  1. Унитарлық мемлекет – саяси билік бір орталыққа бағынған, мемлекет ішінде өз

алдына басқа құрылымға жол берілмейтін мемлекет түрі.

  1. Өкілдік беру – белгілі бір қызметті атқаруға белілген құқық, билік.

  1. Құрылтайшы нормалар – коммерциялық немесе коммерциялық емес ұйымдардың

заңды тұлға ретінде жиналысы барысында ұйымдық-

құқықтық нысаны, құру жөнінде міндетеме, жарғысын

бекіту мәселелерін шешу.

  1. Заңды дерек - құқық нормасы құқықтық қатынастардың пайда болуын, өзгеруін

немесе тоқтатылуын байланыстыратын өмірлік нақты мән-жайларды

айтамыз.

  1. Деректік құрылым – белгілі құқықтық нәтиже тууға қажетті заңды деректердің

жиынтығы.

  1. Федеративтік мемлекет - заң жүзінде саяси дербестігі сақталатын бірнеше

субъектінің біртұтас одақтық мемлекет құру формасы.

  1. Мемлекеттік құрылым нысаны – мемлекет құрылымы, мемлекеттің біртұтас және

аумақтық бөліктері ретіндегі ара қатынасы.

  1. Басқару нысаны – мемлекетте жоғары билікті ұйымдастыру.

  1. Мемлекет функциялары - бұл мемлекеттің қызметінің негізгі бағыттары, олардан

мемлекеттің мəні мен мақсаты көрініс табады.

  1. Құқық функциясы - бұл құқықтың қоғамдық қатынастарды реттеудегі рөлін

көрсететін, құқықтық əсер етудің негізгі бағыттары.

  1. Мемлекет және құқық теориясы фукциялары - Мемлекет жəне құқық

теориясының үш негізгі

функциясы бар: Теориялық-

танымдық, Тəжірибелік-

қолданбалық, Тəрбиелі.

  1. Заңды міндеттеме – құқыққа өкілетті тұлғаның мүддесін қанағаттандыру үшін

белгіленген заңды, әрі қажетті жүріс- тұрыстың мөлшері.

  1. Заң техникасы – құқықтық актілерді тиімділігін арттыра түсу мақсатында

қолданылатын, оларды даярлау және ретке келтірудің амал-

тәсілдері мен ержелерінің жүйесі.

  1. Заңдылықтың юридикалық кепілдемелері – 1.Материалдық кепілдік – егер де

субъектілер өзара қателіктер

жіберсе өздері келісімге келіп

нормативтік актіні дұрыс

орындауға тиіс. 2. Саяси кепілдік –

қоғамның саяси тұрақтылығы

заңдылыққа, тәртіпке көп әсер етеді.

Қоғамдағы барлық бірлестіктер,

одақтар, ұжымдар, саяси партиялар

дұрыс, жақсы жұмыс жасауы көп

әсер етеді. 3. Моральдық кепілдік –

қоғамның инабаттылық,

парасаттылық деңгейі болса

заңдылық, тіртіп те жақсы болуға

тиіс. 4. Заңды кепілдік –

мемлекеттің заңдылықты, тәртіпті

бақылап отыратын арнаулы

органдарының рөлі, маңызы, әсері өте зор.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]