Тапсырмаларды орындаңыз:

1) Мәтінді оқып, жоспар құрыңыз.

2) Сұрақтарға жауап беріңіз:

а) Өзіңіз тұратын өлкенің экологиялық жағдайы туралы не айтасыз?

ә) Қазақстанның қай жерінде тұрғыңыз келеді? Неліктен?

б) Қоршаған ортаның тазалығын сақтау үшін үлес қостыңыз ба? Қандай?

3) Мәтіннің негізгі ойын айтып беріңіз.

4) Мәтін бойынша диалог құрастырыңыз.

СӨЖ №5

1. Өз өлкеңіздің таңғажайып ғимараттары туралы реферат дайындаңыз.

2. ХХ ғасырдағы Қазақстанда болған қызықты оқиғалар жайлы мәлімдеме жасаңыз.

3. Туған жеріміздің ауасын ластандыруды тоқтату үшін қандай іс-шаралар қолданар едіңіз? Тезис құрастырыңыз.

4. Осы тақырыптардың біреуі бойынша тұсаукесер жасаңыз.

5. Еліміздің экологиялық мәселелеріне арналған пресс-конференция ұйымдастырыңыздар.

6-тақырып

Грамматика: Келер шақ.

Лексика: Студент – болашақ басшы.

Сабақтың мақсаты: Етістіктің келер шағын, оның жасалу жолдарын қайталап, жаттығу жұмыстары арқылы пысықтау. Лексикалық материал арқылы студенттердің ой-өрісін дамыту, сөздік қорын молайту.

Келер шақ (будущее время) сөйлеушінің хабарлауынан кейін болатын қимыл-әрекетті білдіреді. Келер шақтың түрлері:

1. Болжалды келер шақ (будущее предположительное/неопределенное время) есімшенің -ар, -ер, -р жұрнақтары арқылы жасалып, қимыл-әрекеттің келешекте болу-болмауына күмәндануды, болжал-жорамал жасауды білдіреді. Мысалы: кел-ер – возможно, придет, көр-ер-сің – возможно, увидишь

І ІІ ІІІ

Мен демал-ар-мын, кел-ер-мін, ойла-р-мын Сен демал-ар-сың, кел-ер-сің, ойла-р-сың Сіз демал-ар-сыз, кел-ер-сіз, ойла-р-сыз Ол демал-ар, кел-ер, ойла-р

Біз демал-ар-мыз, кел-ер-міз, ойла-р-мыз Сендер демал-ар-сыңдар, кел-ер-сіңдер, ойла-р-сыңдар Сіздер демал-ар-сыздар, кел-ер-сіздер, ойла-р-сыздар Олар демал-ар, кел-ер, ойла-р

2. Мақсатты келер шақ (будущее время намерения) -мақ/-мек, -пақ/-пек, -бақ/-бек жұрнақтарының жалғануы арқылы жасалып, қимылдың болу мақсатын білдіреді.

І ІІ ІІІ

Мен қайт-пақ-пын (я намерен вернуться) Сен қайт-пақ-сың Сіз қайт-пақ-сыз Ол қайт-пақ

Біз қайт-пақ-пыз (мы намерены вернуться) Сендер қайт-пақ-сыңдар Сіздер қайт-пақ-сыздар Олар қайт-пақ

3. Ауыспалы келер шақ (переходное будущее время) етістіктің түбіріне -а, е,-й жұрнақтарының жалғануы арқылы жасалады.

І ІІ ІІІ

Мен телефон шал-а-мын (я буду звонить) Сен телефон шал-а-сың Сіз телефон шал-а-сыз Ол телефон шал-а-ды

Біз телефон шал-а-мыз (мы будем звонить) Сендер телефон шал-а-сыңдар Сіздер телефон шал-а-сыздар Олар телефон шал-а-ды

1-тапсырма. Берілген сөздерді ауыспалы, мақсатты, болжалды келер шақта жіктеңіз.: жаз, келіс, сөйле, ойла.

2-тапсырма. Етістіктерге болжалды келер шақтың жұрнақтары мен тиісті жалғауларын қосып жазыңыз, оламен сөйлем құраңыз.

Мен әпер..., сен аудар..., сіз біл..., ол демал..., біз есептер..., сендер жаз..., сіздер кешір..., олар қуан..., мен ойлан..., сен өсір..., сіз түсін..., сендер ұялар... .

3-тапсырма. Ауыспалы келер шақты мақсатты келер шаққа ауыстырып жазыңыз.

Сен реферат жазасың ба? Мен шетелде оқимын. Сіз не істейсіз? Олар театрға барады. Біз үйге қайтамыз. Сендер тамақ ішесіңдер ме? Сіздер тез келесіздер. Ол қалада тұрады. Мен ертең кетемін. Сен не айтасың.

4-тапсырма. Сөйлемдерді аударыңыз.

Ты намерен поехать с ними? Возможно я тоже присоединюсь к вам. Мой старший брат скоро собирается жениться. Возможно он пригласит Вас на свадьбу. Я буду танцевать на концерте испанский танец. Возможно вы (сендер) увидите меня там. Мы собираемся участвовать на олимпиаде по казахскому языку. Вы поможете нам? Они собираются организовать субботник.

5-тапсырма. Мәтінді оқып, тапсырмаларын орындаңыз.