1. Левыя. Бнр сведчанне самавылучэння беларусаў, а бсср прынесена чырвонай арміяй (бнф).Бнр і бсср две ступені дасягнення незалежнасці.

Пасля кастрычніка розныя сілы па рознаму адносяцца да нац. пытання. Бальшавікі супраць вырашэння нац. пытання таму, што кіраўніцтва АблВыканЗаха адмаўляла існаванне нац. пытання на Беларусі. Да кастрычніцкай рэвалюцыі бальшывікі у сваей праграме адзначалі, што кожная нацыя мае права на самавылучэнне і утварэнне незалежнай дяржавы. Пасля рэвалюцыі бальшавікі чакаюць устанаўленне сусветнай рэспублікі саветаў таму утварэнне нац. дяржаў перашкода да гэтай мэты. Бальшавікі адмаўляюць нацыянальнай асаблівасці беларусаў. Нац. бел. партыі дабіваюцца нацыянальнай аўтаноміі для беларусаў, патрабуюць умоў для развіцця беларускай мовы і кальтуры і для вырашэння супярэчнасці бальшэвікі даюць дазвол на скліканне першага усебеларускага з’езда раўэнне якого абяцаюць прызнаць абавязковымі.Першы усебеларускі з’езд і яго рашэнне Ініцыятар склікання ВБР і Бел. абл. Камітэт (БАК). ВБР за незалежнасць Беларусі. БАК за нацыянальную аўтаномію у складе Расіі. 16 снежня 1917 з’езд пачаў работу і за день працы прыняў 1 параграф з трох пунктаў:У беларусі дэмакратычны рэспубліканскі падБеларусь уваходіть у склад Расійскай рэспублікі.З’езд са свайго складу фарміруе органы улады.

Ноччу з’езд об’яўлены контррэвалюцыйным і разагнаны. Частка дэлегатаў арыштавана, частка у падполлі рыхтуе паўстанне.

(47)Абвяшчэнне БНР (47) 18 лютага 1918 немцы перайшлі у наступленне на савецка-германскім фронте і 19 лютага органы сав. улады з Мінска пераехала у Смаленск. 19 лютага ВыканКам з’езда выйшаў з падполля і абвясціў што бярэ уладу у Мінску у свае рукі. 21 лютага немцы увайшлі у Мінск. Немцы разглядвалі Беларусь як частку Расіі за якую яны спадяваліся атрымаць кантрыбуцыю, таму адказалі выканкаму у праве на уладу. Аднак Выканкам утварыў урад – Народны сакрэтарыят і немцы прызналі яго уладай. 19 сакавіка 1918 урад прыняў другую устаўную грамату: 1. Заява аб утварэнні БНР

2. Выканкам з’езда абвясціў сябе парламентам – Рада БНР 3. Абвесчаны асноўныя грамадянскія правы 4. Ліквідавана права на уласнасць на зямлю Нічога не гаворыцца пра адносіны БНР і Расіі. У сакавіку 1918 Саў. Расія і Германія заключылі Брэст-Літоўскі мірны дагавор, па якому Расія выходіла з вайны, а частка Беларусі пераходіла пад уладу Германіі. У гэтых умовах калі іншазенцы дялілі беларускую тэрыторыю 25 сакавіка 1918 трэцця устаўная грамата аб незалежнасці БНР. Неабходна было дабіцца прызнання незалежнасці БНР з боку іншых дяржаў, аднак Германія адказала. Прызалі Україна, Літва, Швецыя і Данія. БНР існавала на акупіраванай тэрыторыі. Акупанты перадалі уладе БНР кіраўніцтва прамысловасцю, гандлем, адукацыей, адкрыты беларускі педпгагічны інстытут, выходіла 18 газет на бел мове, аднак недазволелі стварыць бел армію і калі у лістападе 1918 у Германіі рэвалюцыя то Саў. Расія адмніла Брэст-Літоўскі дагавор і яе войскі увайшлі на тэрыторыю Беларусі.

(48) Утварэнне БССР (48)Кіраўніцтва бальшавікоў не хацела утварэння Беларусі аднак частка бальшавікоў патрабавала выражэння нац. пытання. У 1918 пры НарКамате нац. РСФСР. Там утвораны беларускі нацыянальны камітэт начале з Чарвяковым - ідэя – утварэнне беларускай аўтаномнай рэспублікі у складе РСФСР. Іх падтрымалі беларускія секцыі РКП(б) начале з Жылуновічам. У лістападе 1918 у Геманіі рэвалюцыя саў Расія адмовілася а Брэст літоўскага дагавора і прызнала правы Фінляндыі, Літвы, Польшчы, Украіны на самастойнасць і ніслова пра Беларусі, таму што:Улічвалася пазіцыя АблВыканЗахаЧакалася пралітарская рэвалюцыя у Германіі.23 снежня усерасійскі цэнтральны выканаўчы камітэт (УЦВК) РСФСР прыняў пастанову аб абласных утварэннях у якой тэрыторыя Беларусі + Смаленск з’яўлялася адміністрацыйнай адінкай РСФСР. 24 снежня пратэст беларускіх бальшавікоў і у той жа день ЦК РКП(б) падтрымаў ідею стварэння незалежнай Беларусі. 30-31 снежня 1918 у Смаленску праходіла 6-я канференцыя паўночна-заходнега абкама РКП(б) якая прыняла рашэнне аб: 1. Стварэнне ССРБ (с сярэдіны 20-х БССР) 2. Аб стварэнні КПБ у межах сучаснай Беларусі + Смаленская вобласць. Урад узглавіў Жылуновіч, а ЦК КПБ(б) Мяснікоў. 1 студеня 1919 прыняты маніфест аб утварэнні Беларусі, сталіца Мінск. Канчатковае рашэнне аб утварэнні БССР не магло быць прынятапартыйным з’ездам, таму скліканы усебеларускі з’езд саветаў, у ходе якогатэрыторыя Беларусі зведена да 6 засноў Мінскаў вобласці. 27 лютага 1919 у сувязі з савецка-польскайй вайной утворана Літоўска-Беларуская ССР са сталіцай у Вільні, аднак Літва занята палякамі і 31 ліпеня 1920 адноўлена БССР. 18 сакавіка 1920 падпісаны рыжскі мірны дагавор па якаму тэрыторыя заходняй Беларусіадышла да Польшы і у 1920 тэрыторыя Беларусі – 6 раёнаў Мінскай вобласці. У 1924 і 1926 праведены 2 узбуйненні тэрыторыя Беларусі у яе склад увайшлі тэрыторыя Віцебскай і Гомельскай. 30 снежня 1922 БССР разам з РСФСР, Украінай і закаўказскай СФР утварылі СССР.

(49.)Грамадянская вайна і замежная інтырвенцыя на беларускіх землях. Грамадянская вайна – раскол грамадства на два супрацьлеглыя варожыя лагерыякі прыняў форму арганізованай массавай узброенай барацьбы. Перыяд грамадянскай вайны вясна 1918 – снежань 1920. у гэты час грамадства падялілася на чырвоных (бельшавікі начале з меншывікамі) і белых (саюз шырокіх сіл ад манархістаў да сацыялістаў якія супраць бальшывізма). На Беларусі грамадянская вайна распаўсюджання не атрымала, толькі у некаторых мясцовасцях быў шэраг незначных выступленняў супраць мясцовых саветаў якія не зліліся у адно цэлае. Больш значнай для Беларусі была іншаземная інтырвенцыя, яшчэ летам 1915 тэрыторыя Беларусі акупіравана немецкімі войскамі, а у лютым 1918 немцы занялі амаль усю Беларусь. Пасля паражэння у першай сусветнай вайне (лістапад 1918) немцы пакінулі Беларусь і на іх тэрыторыю увайшла Чырвоная армія устанавіўшы уладу бальшавікоў. У сакавіку 1917 пачалася польска-савецкая вайна – амаль уся Беларусь занята палякамі і вызавлена толькі вясной 1920. У 1921 заключаны паміж Польшай і Расіяй Рыжскі мірны дагавор па якому тэрыторыя Беларусі на захад ад Мінска увайшла у Польшу. Тэрыторыя Беларусі – 6 уездаў Мінскай губерні.

(50) Политика военного комунизма У грамадянскую вайну савецкая улада праводіла эканамічную палітыку, атрымаўшую назву “палітыка ваеннага камунізма” . Яе рысы:Кантроль усей прамысловасцю у руках дяржавы, нацыяналізаваны усе прадпрыемствы.Цэнтралізація кіравання эканомікай праз галоўныя упраўленні, ліквідація самастойнасці прадпрыемстваў і ваенная дісцыпліна на прадпрыемствах.У с/х уведена харчовая дыктатура і харчрахверстка. Харчовая дыктатура гэта: А) Дяржманаполія на гандль хлебам. Б) Барацьба з тымі хто хавае хлеб – растрэл. Харчразверстка – гэта ізыманне хлеба у сялян у памерах якія устаноўлены дяржавай. Усеагульная працоўная павіннасць.Забарона прыватнага гандля, натуралізацыя зарплаты і ураўнілаўка у зарплате.

(51.)Пераход да НЭПа 1921-1929 НЭП – гэта адыход ад дагматычнага сацыялізма, адход ад палітыкі ваеннага камунізма, спроба сумясціць сацыялізм з рыначным капіталізмам. Рысы НЕПа: У с/г: А) Замена харчразверсткі харчналогам (харчпадатак устанаўліваўся 1 раз у год і не мяняўся) Б) Права сялян распаражацца лішкамі прабукцыі. В) Свабода форм землекарыстання (прыватная гаспадарка ті каператыў). Г) Дазвол на арэнду зямлі і выкарыстанне наемнай працы. Д) Развіцце розных форм кааперацыі. У БССР шырока распаўсюділася хутарская сістэма.У прамысловасці: А) Дэцэнтралізацыя кіравання і аўтаномія дяржаўных прадпрыемстваў. Яны аб’ядновываліся у трэсты якія былі на гаспадарчым разліку і самастойна вялі гаспадаранне. У БССР у 1924 было 9 трэстаў. Б) Дапушчэнне прыватнага капітала у прамысловасць (арэнда і перадача прадпрыемстваў прыватнікам). В) Дазвол свабоды гандлю. Тры віда гандлю: прыватны, дяржаўны, каператыўны. Роўныя умовы для іх канкурэнцыі.Фінансавая стабілізацыя у выніку перахода да адінай грашовай адінкі.НЕП дазволіў аднавіць прамысловасць, стабілізаваць эканоміку, павысіть матэрыяльнае становішча насельніцтва. У канцы 20-х курс на звертванне НЭПа і пераход да адміністрацыйна-каманднай сістэмы. Прычыны: А) Уяўленне аб НЕПе як часовым адступленні ад сацыяліцма. Б) Эканамічныя крызісы НЭПа. В) авялічэнне сацыяльнага расслаення насельніцтва. Г) Кіраўніцтва краіны не умела гаспадарыць ва умовах рынка. В 1923г 88% предприятий в частных руках 3%- в коперативах, 85% всехработающих занято в гос секторе1926г в БССР более 50% всей промышленности давали частники3 вида торговли1)частная2)государственная3)коперативная1922-выпущены золотые червонцы

(52.)Палітыка беларусізацыі у 20-30-я 20ст. Беларусізацыя – нацыянальная палітыка саў у БССР у 20 гады. Яе ініцыятары: Чарвякоў, Жылуновіч, Вацлаў Ігнатоўскі. Час беларусізацыі можна падяліць на два перыяды:Пачатак пачатак 20-х – ліпень 1924: у 1920-1921 прынята пастанова, а пераводе школ на беларускую мову. У 1920 адтрыты першы беларускі дяржаўны тэатр, БДУ, у 1922 інстытут беларускай культуры. Канец 1924 – канец 20-х беларусізацыя афіцыйная дяржаўная палітыка.

Нац. особенность БССР в нач. 20г 20в 1)многонационал состав населения2)тер-е распределение нации3)непроп-но низкое доля белорусов в органах управления

20-21г-1-ый период белорусизации1921г-открыт БГУ,открыт институт Бел. к-рылетом 1924г белоруссизация гос. политика3 направления белоруссизации

1)организация просвещения на бел языке, развитие бел литературы2)коренизация выдвеж-е на рук. работу представлений бел нации3)перевод всего аппарата упр-ия на бел языке

Да канца 20-х на беларускую мову пераведена 80% школ. На беларускую мову пераведена справаводства. Дяржаўнай у Беларусі былі польская яўрэйская руская мовы.

Яе прыхільнікаў абвінавацілі у тым што яны нацыянальныя інтарэсы ставяць вышэй класавых, пачаліся рэпрэсіі супраць деячаў культуры. Рэпрэсіраваны Жылуновіч, Чарвякоў і г.д. Агульная коькасть ахвяр Сталінскага тэрору – 600-700 тыс., у тым ліку больш 250.000 па палітычным матывам і больш 350.000 – раскулачванне.

(53-54.)Індустрыалізацыя і калектывізацыя 3 задачи1)индустриализация2)соц. преобразование деревни3)повышение жизненого уровня и к-ры и народаІндустрыалізацыя (утварэнне буйной прамысловасці) і аб’яднанне мелкіх індывідуальных сялянскіх гаспадарок у значныя сацыялістычныя гаспадаркі (калектывізацыя) былі планам будаўніцтва сацыялізма у СССР. Аб’ектыўна індустрыалізацыя была неабходна: СССР па узроўню вытворчасці пром прадукцыі на чалавека адставаў на 5-10 раз ад развітых стран.

Особенности1)геополитическое положение СССР 2) отсуствие разведанных месторожденийС 1928 сов экономика развивалась по 5 плану.С апреля 1929г начался сталинский вариант социализма1932 Сталин заявил что пятилетка окончена.Было построено свыше 1.5 тыс крупных предприятийПершапачаткова распрацаваны план на аснове НЭПа. Аднак 1929 ад яго адмовіліся і прынялі план фарсіраванайіндустрыалізацыі. Змест індустрыалізацыі у БССР: развіцце галін па перапрацоўцы мясцовай сыравіны. Распрацаваны першы пятігадовы план 1928-1932. ен быў рэальны але пасля павялічэння задання у сувязі с фарсіраваннем плана яна была невыканана. Другая пятігодка 1933-1937 таксама невыканана тым не менш развіцце БССРшло хуткімі тэмпамі. За 1929-1940 у БССР пабудавана больш 1800 прадпрыемстваў якія выпускалі 80% рэспубліканскаў прадуцыі.

Калективизация с\х 1927 пачынаецца калектывізацыя і да 1929 гэта дабравольна.Создание колхозов на основе новой техники. В 22-29 хлебозаготовительный кризис, крестьяне неохотно продавали хлеб.7.11.29г.- в статье Сталина было провозглашена массовая коллективизация 01.30-осн. документ коллективизации сроки коллект-и, политика по отношению к кулаку, ликвидация кулачества, как класс.К лету 30г –новый этап форссирования коллективизации1937г.-Сталин заявил об окончании цивилизацииВ 30г на душу населения потребляли 80 % от 1920г. Деревню грабили произв\во снабжалось деньгами села

(55.)Заходняя Беларусь у 20-30 у складе Польшы 18 сакавіка 1921 па рыжскаму мірнаму дагавору падпісанаму РСФСР Украінай польшай, да Польшы адышла тэрыторыя зах Беларусі, де былі утвораны заходнія крэсы польшы. Беларускія землі дяліліся па польскаму абразцу – ваяводствы, паветы, гміны. 85% - сяляне. Большасць прадпрыестваў дробныя – па перапрацоўцы с/г прадукцыі. Зарплаты у 1.5-2 разы менш чым у Польшы. Закрываюцца бел. школы – у адказ пачынаецца нацыянальна-вызваленчы рух па 2 накірункам.

1. Рэвалюцыйна – вызваленчы (кампартыя зах. Беларусі КПЗБ рыхтуе паўстанне і партызанскія атрады. Пад націскам Сталіна камуністычны інтырнацыянал забараніў КПЗБ, а кіраўнікі рэпрэсіраваны)2. За самавылучэнне зах. Беларусі. У 1926 створана беларуская сялянска-рабочая грамада, 23 жніўня 1939 СССР і Германія падпісалі акт аб ненападенні у пратаколох якога быў раздел аб паделе Польшы на сферы уплыву. І калі 1 верасня Германія напала на Польшу , 17 верасня 1939 савецкія войскі увайшлі на тэрыторыю зах. Беларусі. В октябре сталин отдал вильно литве, в конце октября принято решение о входе зах бел в бсср.