36. Беларуская дэмакратычная журналістыка пераходнага перыяду (80–90-х гг. Хх ст.).

Другая палова 1980-ых – пачатак эпохі дэмакр-цыі, працэсы нац самавызн ва ўсіх краінах СССР. У БССР 12 рэсп газет, 6 абл. Яшчэ шмат рас газет распаўс у Бел. Крызіс сав краіны. Сав. газеты стваралі карцінку “шчаслівай будучыні і таго, што ўсё добра”. Па інерцыі ўсё тая ж прапаганда. Жур-ты падзяліліся на 2 групы: 1) за дэмакр перабудовы, сац-экан пераўтвар; 2) кансерватары. З’яўленне крытычных матэрыялаў (асабл наконт сав улады і партыйнай сістэмы), аналітыка. Выхад у свет замоўчаных тэм: рэпрэсіі (друкавалі спісы ахвяр), вафна ў Афганістане, Чарнобыльская катастрофа, Курапаты.Новыя кірункі дзейнасці рэд-цый: прамыя лініі, адкрытыя вокны, інтэрв’ю з палітыкамі. Выданні БНФ (утвор у 1988) – “Навіны”, “Вольны Мазыр”, “Раніца”, “Шлях”, “Пагоня”. Пагроза знікнення бел мовы. Зноў усё трымаецца на ЛіМе, Маладосці інш літ выданнях. 1990 – “Народная газета” (орган Вярхоўнага Савета БССР, лозунг “Дух абудзіўся ў народзе” Купала). 1 жніўня 1990 – Закон СССР “Аб друку і інш СМІ” – адмена цэнзуры і монапартыйнай сістэмы інфы. → вялікі штуршок да дэмакр-цыі. Неафіц газеты і час: “Могил ведомости”, “Добры вечар” (Мінск), “24 гадзіны” (Гродна).

38. Стварэнне і дзейнасць новых беларускіх газет і часопісаў у 90-я гг. Хх ст.

1 жніўня 1990 – Закон СССР “Аб друку і інш СМІ”- адмена партыйнай цэнзуры і манаполіі кампартыі на стварэнне СМІ. Перыяды станаўлення бел СМІ: 1) пачатак ўзнікнення дэмакр прэсы (з кан 80-ых): ствар выданні паліт партый, маладз суполак. Сав улада яшчэ імкнецца захаваць уладу над СМІ. 2) 1991- 1996. Распад СССР. Вылучэнне грам-паліт выданняў “Звязда”, “СБ”, “Магіл, Мінск, Гомелькс, Гродзен праўды”, час “Бел думка”. Новыя: 1990 “Народная газета”, 1991 “Рэспубліка” (заснав Кабінет Міністраў РБ; лозунг “Не народ для ўрада, а ўрад для народа”- Каліноўскі). Новыя абл: “Магіл ведамасці”, “Народнае слова” (Віц), “Народная трыбуна” (Бр). У раёнак мяняецца заснав- калектыў рэд-цыі або раённыя Саветы. Іх тыраж паменш, але роля ў мясцов інфарм прасторы па-ранейш вялікая. Многія змянілі свае партыйныя назвы. Тыповыя назвы: со словам голас (Голас Веткаўшчыны), зара (Зара над Нёманам), край (Лепельскі край), навіны (Навіны Палесся), родны (Родны край). Захаваліся шматтыражн заводскія газеты і газеты вну. Аўтазаводзец, Металлург, Калийщик Солигорска; Універсітэт, Весці БНТУ. Большая дыферынц СМІ: для дзяцей, жанч, літ-ныя, ваен, рэкл, экал і г. д. Газеты партый: БНФ “Навіны” (рэзкая крытыка партыйнай улады). Памянш колькасці газет з Расіі. Панізіўся прафес узровень ж-таў. 30% выданняў забяспечана ж-тамі. 3) З 1996 1996- Усебеларускі рэферэндум, змены ў Канстыт 1994. 1995- “Закон аб друку і інш СМІ”, 1996- “Аб аўт праве і сумежных правах”, 1997- “Аб рэкламе”, Указ “Аб рэагаванні”. → створана прававая база. Пачала дзейніч нарамальная канкурэнцыя.1998- расійскі дэфолт → кошт паперы павял у 3-4 р, тыражы ўпалі, некат выданні спынілі існаванне. Папул рас выданні “АиФ в Бел», «КП в Бел», «Труд». З неафіц. найбольш значн. “Бел рынок”, “Бел деловая газета”.