- •1 Древнерусское государство Киевская Русь.
- •2 Борьба русского народа с т-м нашествием, и крестоносцами
- •3 Создание централизованного московского государства.
- •5 Реформы Петра I
- •8 Отмена крепостного права 1861 г в России.
- •10. Внешняя политика Российской империи во 2 пол. Хix века
- •12. Революция 1905-1907 годов
- •13 Земельный вопрос в России 1900-1914г. Сталыпинская реформа
- •16 Советская страна в годы перестройки
- •9 Общественно-полит-е движение в России в конце 19в.
- •11 Культура России во второй половине 19 в.
- •14 Общественно-полит-ое и культурное развитие ссср сер 50-60гг.
- •15 Внешняя политика ссср в сер 40-60 гг.
- •5 Версальско-Вашингтонская система
- •7 Отечественная война 1812г. И движение декабристов.
- •8 Причины, характер и периодизация 2мв
- •6. Рус культ в 18 в.
- •9 Коренной перелом во 2мв и разгром Герм и ее союзников
- •2 Полацкае и Тураускае княствы у 10-13в.
2 Полацкае и Тураускае княствы у 10-13в.
Полацк – першы горад на Беларусi (862 г). Горад займау выключна добрае становiшча на р. Палаце, дзе яна упадае у Зах. Дзвiну. Вазвышэнню горада спрыяла тое, што гэта быу водны гандлевы шлях са Скандынавii у Вiзантыю. Да 9 ст. Полацк займауся збiральнiцтвам навакольных зямель вакол сябе. Але у 10 ст. ен становiцца прадметам тэрытарыльных спрэчак мiж Паудневай i Пауночнай Руссю 00 Кiевам i Ноугарадам. Хоць Полацкiя землi падпарадкоувалiся Кiеву, плацiлi яму данiну, удзельнiчалi у сумесных паходах на Вiзантыю, усе ж такi былi даволi самастойныя. У 9 – 12 ст Полацкае княства займала 1/3 сучаснай Беларусi. У Полацкiм княстве дзейнiчау вечавы парадак. Веча выбiрала, уздымала князеу. Вядома, што 9 гадоу Полацк быу без князя, самастойным жа князь быу толькi у пытаннях вайны. Першым князем быу Рагвалод. Аднчасова кiеускi князь Яраполк i Наугародскi князь Уладзiмiр пасваталiся да яго дачкi Рагнеды. У вынiку адказу Рагнеды Уладзiмiр iдзе вайной на Полацк, забiвае Рагвалода з сынамi, Рагнеду прымусова бярэ у жонкi, затым забiвае Яраполка i становiцца кiеускiм князем. Значнай фiгурай княжацкага роду стау Усяслау Брачыслававiч (Чарадзей). 57 год (1044-1101). Першыя гады княжання ен займауся унутраным уладкаваннем. Затым павеу заваеунiцiя войны з суседзямi: з Ноугарадам (перамога на р. Чэзе). Затым ен напау на Навагрудак, якi лiчыуся кiеускiм уладаннем, у вынiку чаго 30 сакавiка 1067 адбылася бiтва на р. Нямiзе. Караткачасова сядзеу ен у Кiеве, але, разумеючы свае нетрывалае становiшча там, вяртаецца на Полаччыну. Двойчы выганяуся з Полацкага прэстолу i зноу яго адваеувау.. Тураускае кн утворана у 980 г. Першы летапiсны князь – Тур, а даставерны – Святаполк Акаянны. Святаполк вырашыу дамагчыся поцнай незалежнасцi Турава ад Кiева. Ен уступiу у змову са сваiм цясцем польскiм каралем Балаславам Храбрым. Бацька Святаполка Уладзiмiр убачыу небяспеку да сябе, таму Святаполка, яго жонку i польскага каталiцкага епiскапа ен садзiць у цямнiцу. Аднак пазней па просьбе Кiеускiх баяр Святаполк быу вызвалены. Пасля смерцi Уладзiмiра заняу у 1015 г. Кiеускi трон. ”. Адначасова ен быу князем Тураускiм. Святаполк лiчыу сваiх малодшых братоу Барыса i Глеба супернiкамi, таму падаслау да iх забойц. У 1019 г. на р. Альце Святаполк быу разбiты, з рэшткамi войска уцек у Польшчу, дзе хутка памер. Пры Яраславе Мудрым Турау падпарадкоувауся Кiеву. У канцы яго княжання Турау зноу адасабляецца. Пасля смерцi Яраслава у 1054 г. кiеускi трон займае Iзяслау, захаваушы за сабою Турау. У 1078-87 Тураускiм князем становiцца сын Iзяслава Яраполк. У 1088 г. Тураускi трон займае брат Яраполка Святаполк. У 1093 ен быу запрошаны i на Кiеускi трон. Паказчыкам эканамiчнага развiцця Тураускага княства з’яуляецца узнiкненне i рост гарадоу (Берасце, Пiнск, Слуцк i iнш.). У тураве быу таксама вечавы парадак. Гаражане мелi права голасу. Акрамя князя у Тураве быу пасаднiк (толькi у Тураве). Быу тысяцкi, якi адказвау за гарадскi поук. Летапiсы захавалi рысы старажытнага беларускага гораду.
4. ВКЛ 13-16ст
На рубяжы XII –XIII cт. Жэмайцкiя землi стварылi канфедэрацыю лiтоускiх зямель. Сярод лiтоускiх князеу вылучауся Мiндоуг. Заснавальнік ВКЛ. Пасля свары са сваiмi князямi ен збег у Ноугарад. там прызналi яго князем. Затым ен заваеувае Лiтву i Чорную Русь. Таму ен у дыпламатычных мэтах становiцца католiкам у 1250 г. i, узначалiушы войска, у 1262 г. ен разбiвае крыжакоу. Але балцкiя князi былi незадаволены Мiндоугам. Яны падрыхтавалi змову i забiлi князя з 2-мя сынамi-немаулятамi. (1262) яго старэйшы сын Войшал уцек у Пiнск, прыняу хрысцiянства i жыу у манастыры. Але, атрымаушы звесткi аб смерцi Тауцiвiла, ен збiрае вакол сябе хрысцiянскiя масы, пакiдае манастыр, абвяшчае сябе вялiкiм князем у Ноугарадзе (1264). Пачынаецца помста за бацьку. Кiравау ен па 1267 г. У гады княжання Гедымiна сталiца ВКЛ была перанесена у Вiльню (1340). Беларускiя землi уключалiся у склад ВКЛ у асноуным мiрнымi сродкамi: дабраахвотна (Полацк, Менск); у вынiку дагаворау (Берасцейскiя землi); праз шлюбы (Вiцебшчына); войны (Пiнскае княства). Пасля смерцi Гедымiна да улады прыйшоу Яунут. У 1345 г. яго змяняе Альгерд. Яму дапамагау брат Кейстут. Практычна княства было падзелена на 2 часткi. Ад 2-х щлюбау засталося 12 сыноу i 9 дачок. Мiж сынамi 2-х лiнiй Альгердавiчау пачалася барацьба яшчэ пры жыццi бацькi. Пасаду Вялiкага князя ВКЛ заняу Ягайла – старэйшы сын ад 2-га шлюбу. 1352 у Польшчы памiрае кароль, якi не меу нашчадкау, а меу 2 дачкi: Марыю i Ядзвiгу, але Марыя была жонкай маркграфа Брандэбургскага у 1384 г. Ядзвiга i Ягайла ажанiлiся. У 1385 г. у Крэве адбылося пагадненне мiж Ягайлам i польскiмi феадаламi, якое назвалася Крэускай унiяй.:Ягайла абяцау прыняць каталiцкую веру разам з падданымi, даваць грошы на патрэбы Польшчы, дапамагчы атрымаць паудневыя тэрыторыi, далучаць ВКЛ да Польшчы. Польшча абяцала ВКЛ дапамагчы у барацьбе з крыжакамi. Унiя выклiкала супрацiуленне, якое узначалiу Андрэй Полацкi i Вiтаут. У вынiку Ягайла i польскiя феадалы адмовiлiся ад задумы пагаднення. У 1392 г. Вiтаут быу прызнаны Вялiкiм князем. Згодна Востраускаму пагадненню (1392) палякам было забаронена набываць землi i сялiцца у ВКЛ. У сваю чаргу Вiтаут абяцау выступiць сумесна з Польшчай супраць знешнiх ворагау. У 1413 г. на Сойме быу прыняты Гарадзельскi прывiлей; Толькi католiкi карытсалiся рознымi прывiлеямi;
праваслауная знаць пазбаулялася пасад; Вялiкi князi выбiрауся са згоды польскiх паноу, а польскi кароль – са згоды лiтоускiх паноу.
Пасля смерцi Вiтаута Вялiкiм князем стау 1430 г. Свiдрыгайла, малодшы брат Ягайлы. Ен выступiу супраць вымушанай прааольска-каталiцкай палiтыкi Вiтаута. Ен iмкнууся стварыць лiтоуска-рускую дзяржаву з апорай на праваслауе.
8 Культура беларусi 17-18 ст.
Школьная адукацыя да сярэдзіны 18 ст канцэнтравалася у руках шматлікіх манас. ордэнау. Большасць школ належыла езуітам. Выкладанне ввялося на лат. мове, прадметв рыторыка, дыалектыка, арыфметыка, музыка, астраномія. Цэнтрам адукацыі і навукі на Б. – Віленская езуіцкая акадэмія, статус універсітэта (Полацкая езуіцкая кадегія) – вучыліся шляхецкія дзеці, хлопчыкі. З сяр. 18 ст змены у шк. адукацыі – рэформа пад кірауніцтвам Канарскага. Рэформа пахіснула манаполію езуітау у галіне асветы, увяла у шк. польскую мову, значнае месца прыродазнаучым навукам. 1773г. створана Адукацыйная камісія – першае міністэрства адукацыі. – дзякуючы ей было адктрыта 20 школ. Значную ролю у распаусюджанні навуковых ведау адыграла Гродзенская медыцынская школа, заснаваная Тызенгаузам, узначаліу яе фр. Жылібер. Адметную ролю у кнігадрукаванні на Б адыграу Собаль, які адчыніу 2 друкарні 1630 і 35гг (ля Оршы, пад Магілевам). Бібліатэка у Нясвіжы Радзівілай, заснаваная у 1600г б14тыс кніг, бібліатэка Сапегау. Сярод магнатау працвітала мецынацтва (Агінскі і Тызенгауз). Тэат у асноуным прыгонны, батлейкі, прыватныя: - Тэат Радзівіла узнік 1740г. У нясвіжы была створана 1-я на Б майстэрня па вырабу музычных інструментау і падручнікай по харавых спевах. Літр: М.Сматрыцкі “Граматыка”, “Фрынас”; С.Полацкі “Трагедыя о Навахуданосоре”, “Рыфмалагіон”, Буквар языка слявенска; Браты Зізаніі, В. Цяпінскі, Лышчынскі “Аб неіснаванні Бога”. Архітэктура: усе будавалася у стылі барока – Нясвіжскі замак, позняе барока - Сафійскі сабор у полацку (пабуд 1738—50),Цэрква у Жыровічах, Палац тызенгауза у Гродне 1760 архітэктар Мезеран, Сакам. 1776 г выходзіць першая беларуская газета “Газета Гродзенска” – на польская языке.
14 Индия 19-39гг. Гандизм. английские колониальные власти разрабатывают проект реформ для Индии законопроект об управлении Индией 1919г под названием Челмсфорда-Монтегю, предусматривались выборы депутатов в парламент и расширение круга избирателей. Однако англ власти сохранили за собою право вето на решения парламента и имели возможность арестовать любого оппозиционера.. По всей Индии в 1919—1922 гг. состоялись массовые выступления за нацнезависимость. Духовным лидером борьбы стал Ганди. Он выступил за безусловное равенство каст, ликвидацию неприкасаемости, храмовой проституции, отказ от жертвоприношения животных, для познания истины люди должны соблюдать принцип ахимсы, или непричинения духовного или физ-го вреда всему живому. По учению Г, духовное и нравственное обновление людей может стать основой для достижения независимости Индии, или свараджа (свое правление), и создания в будущем сарводайи — общества благоденствия. Гандизм определял конкретные пути борьбы за сварадж и сарводайю. Основным методом завоевания независимости страны стала сатьяграха (упорство в истине) — ненасильственная, мирная борьба против англ господства в Индии. Сатьяграха проявлялась в двух формах — ненасильственном несотрудничестве с колониальными властями и гражданском неповиновении. В апреле 1919 г. прошла сатьяграха, Англ власти ввели военное положение и 13 апреля 1919 г. расстреляли митинг протеста на площади в Амритсаре. Было убито около 1 тыс. человек. Расстрел положил начало рев-дем подъему. В 1922 г. в Чаури-Чаура произошли кровавые столкновения населения с полицией. Ганди осудил насильственные действия и прекратил сатьяграхи. Рев подъем 1918—1922 гг. закончился. В марте 1930 г Ганди объявил о начале новой кампании гражданского несотрудничества (до 34г). ИНК отказался участвовать в конференции «круглого стола» в Лондоне.В марте 1930 г. Ганди в местечке Данди на берегу Аравийского моря и стали выпаривать соль из морской воды, нарушая соляную монополию и отказываясь от соляного налога. Анг перешли к массовым репрессиям против демонстрантов. арестовано ~100 тыс. человек, и Ганди. На парламентских выборах 1934 и 1937 гг. Конгресс одержал убедительную победу и возглавил большинство провинциальных правительств. В 1935 г. был принят Закон об управлении Индией, который стал новой конституцией Индии, прозванной самими индийцами «рабской».