45. Барацьба беларускага народа супраць нямецкіх акупантаў (1918 г.). Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі (бнр).

Пасля Кастр. рэвал. сав. ўрад звярнуўся да ваюючых краiн з прапан. спынiць вайну. Але зрабiць гэта яны адмовiлiся. Не прынеслi посп. i сепаратныя перагав. з Герм.. У лютым 1918 г. Герм. адмовiла ваен. дзеяннi. Больш за 2/3 тэр. Бел. апынул. пад уладай герм. акупантаў. Сав. ўрад вымуш. быў пайсцi на падпiс. самага несправядл. мiрнага дагавора з Герм.. Такi дагав. быў падпiс. 3-га сакав. 1918 г. бел. пыт. на перагав. не разглядалася. Iнтар. бел. не былi прын. пад увагу нi адным з бакоў. На тэр. Бел., захопл. ням. акупант., быу устаноўл. калан. рэжым. Уся улада перайш. у рукі ваен. камандав. Па распарадж. ням. камандав. памешч. вярталася раней нацыяналізав. у іх маемасць. Акуп. вывозілі у Герм. матэр. каштоўн.. У вын. прамысл. і с\гасп. Бел. усе больш прыходз. у заняпад. На захопл. тэр. акуп. лiквiдавалi сав. ўладу., што выклiкала моцнае супрацiўл. бел. нар.. Пачал. бараць. раб., сял. Бел. супр. акупантаў. На бараць. узняліся прац., бел. сялянс. Была створана сетка падпольн. арганіз.. Раб. клас захаваў свае органы улады – Савет раб. і салд. дэпутатаў. Разгарнууся партыз. рух, які стаў грознай сілай. Кiравалi гэтай бараць. камун. – ЦК РКП(б). Значна актывізаваўся бел. нац. рух.

Ва ўмовах наступл. герм. войск кiраўн. нацыян.-дэмакр. партый Бел. зрабiлi спробу захап. уладу, стварыць бел. дзяржаўн.. Выканком Сав. утварыу Нар. камісарыят. 21 лютага 1918 г. і 9 сакавіка 1918 г. былі прыняты 1-я і 2-я Устаўныя граматы да бел. нар.. У 2-й Устаўной грамаце Бел. была аб`яўлена Нар. рэсп.. Былi вызначаны асн. прынц. дзярж. ладу краiны, тэрыт., формы ўласнасцi i iнш. Кiруючым органам БНР былi Рада i Нар. Камiсарыят. Аднак у граматах не былі дастатк. выразна акрэсл. сац.-паліт. задачы. Па ініцыят. ЦК БСГ 19 сакавіка 1918 г. выканком быу перайменав. у Раду БНР. 25 сакавiка 1918 г. на сесіі Рады была прынята 3-я Устаўная грамата і Бел. была абвешч. незал. у этнаграф. межах пражыв. бел-аў. Абвяшч. незалежн. Бел. у першую чаргу ад Расіі. Самаст. i незалеж. БНР яе кiраўнiкi хацелi здзейснiць пры дапам. Герм.. Аднак зрабiць гэта было немагч.. Герм. не была зацiкаўл. ў ствар. такой дзярж.. Гал. лініяй у ням. акупац. паліт. у аднос. да БНР было непрызнанне яе афіцыйн. Берлінам. Не прызналi БНР i iнш. краiны. Для Герм. Бел. была толькі часткай тэр. Расіі. Пасля поспехаў Чырв.Арміі летам 1918 г. Герм. вывела частку войскаў з захопл. тэрыт.. 11 лістапада 1918 г. герм. камандав. падпісала акт аб капітуляцыі. У вын. параж. аўстра-герм. блоку ў 1-й сусв. вайне i рэвал. ў Герм. герм. войскi пакiн. Бел.. 13 лiст. 1918 г. сав. ўрад ануляв. Брэс. дагав.. БНР не магла здзяйсняць свае ф-цыі, таму што Рада БНР аб`явiла аб разр. з Расiяй, не ўлiчваючы настрою бел. нар.. Тут яе не падтрымалі эсэры, менш., яурэйс. сацыялісты. Наладзіць сувязі з Расіяй у кан. 1918 г. станоўч. вынікаўне дала. У прамым сэнсе БНР дзярж. не стала. Хоць рэсп. і абвяшч. у этнаграфічн. межах пражывання бел., юрысдыкцыю на гэтай тэрыт. яна не здзяйсняла. Не было заканад. улады. Выкан. ўлада абмяжоўв. толькi сферай культ.. Не было i суд. улады. Не было войска, фінансавай сіст., не склаліся органы мясц. улады. Тым не менш гэта быў першы раш. крок у ствар. бел. дзярж-сцi. Незалеж. і свабода, аб’яуленыя 25 сакавіка 1918 г., так і засталіся жаданнем і надзеяй.