44. Стварэнне матэрыяльна-тэхнічнай базы індустрыяльна-аграрнага грамадства: індустрыялізацыя і калектывізацыя сельскай гаспадаркі ў бсср.

Калектывiзацыя сельскай гаспадаркi y БССР.

Каапераванне салянскiх гаспадарак мела месца яшчэ задоyга да 1929г. Развiвалiся простыя формы кааперацыi (спажывецкая i г.д.).

Пасля 15 з`езда ВКП(б) аб`яднанне сялянскiх гаспадарак y бyйныя становiцца генеральнай лiнiяй партыi. Замест пастyповага кiрyнка, партыя yзялася фарсiраваць тэмпы. Гвалтоyна канфiскоyвалася збожжа y час "хлебнага крызiсy" 1928-29гг. Тых, хто выстyпаy сyпраць прымянення сiлавых метадаy y эканомiцы, абвiнавачвалi y правым yхiле i арыштоyвалi,на прыклад, наркама земляробства - Прышчэпава. Праводзiлася раскyлачванне. Сяляне не yспрымалi iдэю калектывiзацыi, y вёскy для стварэння калгасаy былi накiраваны сотнi

yпаyнаважаных камyнiстаy, а таксама i рабочыя-дваццацiпяцiтысячнiкi. Сяляне гвалтоyна залiчвалiся y калгасы.

Асноyнай формай непрымання сялянамi калектывiзацыi y Беларyсi была iх бяздейнасць. Прымyсовае абагyльванне прынясло свае "вынiкi", y сакавiкy 1930г. y калгасах рэспyблiкi налiчвалася 58% yсiх сялян. Пасля дазволy выходзiць з калгасаy, y сакавiкy 1930г., пачаyся масавы yцёк сялян. Але былi зноy прыняты меры па загонy сялян y калгасы. У дрyгой пяцiгодцы калектывiзацыя на Беларyсi завяршылася. У калгасах апынyлася 87.5% сялянскiх двароy, 96% пасяyных плошчаy. На палях калгасаy працавала 3 тыс. трактароy, 600 камбайнаy. Была лiквiдавана шматyкладнасць эканомiкi,але калектыyная праца y савецкiм варыянце не паказала сваей перавагi над iндывiдyяльнай.

45. Усталяванне камандна-адміністрацыйнай сістэмы. Палітычныя рэпрэсіі 30-х гг. XX ст. У Беларусі.

Палітычныя рэпрэсіі. Курс на будаўніцтва сацыялістычнага грамадства абвастрыў класава-палітычныя супярэчнасці ў дзяржаве і ўзмацніў барацьбу за накірункі грамадска-палітычнага развіцця. Надзеі на перараджэнне бальшавікоў і рэстаўрацыю капіталізму канчаткова рухнулі. Прыхільнікі капіталістычнай рэстаўрацыі ўзмацнілі націск на партыйныя і дзяржаўныя структуры. Яны пачалі адкрыта шкодніцкую, злачынную дзейнасць. Абараняючы сябе, дзяржава ў вельмі жорсткай форме разгарнула барацьбу супраць сіл капіталістычнай рэстаўрацыі. Арыштоўвалі і каралі за “контррэвалюцыйную агітацыю”, “шкодніцтва ў калгасах і на прадпрыемствах”, “удзел у контррэвалюцыйных, антысавецкіх, шкодніцка-дыверсійных, шпіенска-тэрарыстычных і паўстанцкіх арганізацыях”, “шпіянаж у карысць замежных краін”, “здрадніцтва Радзіме”, “тэрарыстычныя намеры супраць кіраўнікоў партыі і ўрада” і інш. Значная колькасць арыштаваных прысуджалася да расстрэлу. Пры гэтым многія справы былі сфальсіфікаванымі, віна асуджаных не даказана. Следства займалася нярэдка здзекамі і катаваннямі, калі арыштаваных зломлівалі фізічна і маральна і прымушалі прызнавацца ў злачынствах, якія яны не рабілі. Сацыялістычная законнасць груба парушалася. Даносы, паклепы, абгаворы зрабіліся звычайнай з’явай. Грамадства знаходзілася ў маральна-псіхалагічным памутненні. У выніку пацярпела шмат зусім невінаватых людзей – партыйных і дзяржаўных работнікаў, дзеячаў навукі, літаратуры і мастацтва, сціплых працаўнікоў. Пазней яны былі рэабілітаваны. Разам з тым фантастычных памераў лічбы ахвяр палітычных рэпрэсій, якія ўтрымліваюцца ў публікацыях апошніх дзесяцігоддзяў, - не што іншае, як міф, запушчаны ў грамадскую свядомасць для дыскрэдытацыі сацыялістычнай сістэмы. Патрабуюцца вялікія намаганні і час навуковай распрацоўкі праблемы палітычных рэпрэсій.

46. Дасягненні і супярэчнасці развіцця культуры і навукі БССР у 30-я гг. XX ст. Дырэктыyная сiстэма кiравання yсталявала ся y канцы 20-х -пачаткy 30-х гг., абмежавала дэмакратыю. Усё больш пытанняy вырашалi без калектыва дырэктары прадпрыемстваy, старшынi калгасаy. Усё больш выпячвалася роля лiдэра партыi(Сталiна). У Беларyсi, каб размыць старyю ленiнскyю гвардыю, дзяржаyны y апарат сталi yсё больш прызываць маладых рабочых i сялян, якiя былi менш адyкаваны i не мелi вопыта жыцця. З сярэдзiны 30-х гг. грамадска-палiтычнае жыццё yсё больш нагадвала казармy. Саветы стваралi толькi бачнасць yлады прадстаyнiкоy народных мас. Прафсаюзы страцiлi свае задачы аховы правоy працоyных. Дыктатyра, якая была yсталявана y краiне, патрабавала свайго прыкрыцця y выглядзе Канстытyцыi. Аб тым, што гэта так, сведчаць тыя хвалi рэпрэсiй, якiя пракацiлiся пасля яе прыняцця. Вялiкая хваля рэпрэсiй пракацiлася y 1933-1936гг. y час чысткi партыi. Колькасць членаy паартыi скарацiлася з 65000 да 32000 чалавек. У 1937-1938гг. былi рэпэсiраваны старшынi ЦВК i СНК БССР: Адамовiч i Жылyновiч. Сярод катаy беларyскага народy былыя наркамы НКУС БССР: Малчанаy, Берман, Наседкiн, Цанава. Аyтарытарная yлада ператварылася y таталiтарны палiтычны рэжым.

48. Беларусь у гады Вялікай Айчыннай вайны. 22 червеня 1941г. гiтлераускiя войскi уварвалiся у межы СССР. Удар групы армii 'центр' прынялi на сябе армii Заходняй асобай ваеннай акругi, пераутворанай у Заходнi фронт: 3-я i 10-я армii, што абаранялiся у раёне Беластока i Гродна, а таксама 4-я у раёне Брэста. Адлiчылiся абаронцы Брэскай крэпасцi. Прарвау абарону немцау яны накiравалiся на Усход. Адна групоука ад Сувалак на Вiльню i Мiнск, другая ад Брэста на Баранавiчы i на Мiнск. Нягледзячы на упартае сапрацiуленне, Мiнск немцы захапiлi. Былi прыняты меры па мабiлiзацыi сiл на адпор врагу: 1.Дапамога чырвонай армii. 2.Разгортванне партызанскай барацбы 3.Мабiлiзацыя людзей у чырвонаю армiю. 4.Фармiраванне народнага апалчэння.5.Будаунiцтва акопау i плiндажэй. У пачатку лiпеня 1941г. арганiзуецца лiнiя абароны на аходняй звiне i няпры(маршал Цiмашэнка). Упартыя баi шлi за Оршу, Барысау, Вiцебск. Цаною вялiкiх страт немцы захапiлi гэтыя гарады. З 4 па 27 лiпеня шла абарона Магiлёва, савецкiя войскi аставiлi горад. 19 Жнiуня гiтлерауцы захапiлi горад Гомель. Страты Заходняга фронту склалi 400000 чалавек з агульнай колькасцi 750 чалавек. Двухмесячныя абарончыя баi савецкiх войск у Беларусi не дазволiлi рэалiзаваць план 'Маланкавай вайны'. У ся адказнасць за страты была ускладзена на камандуючага Заходнiм фронтам генерала Паулава, якi быу растрэляны. К жнiуню 1941г. немцы захапiлi усю тэрыторыю Беларусi.

49. Удзел БССР у заснаванні і дзейнасці ААН. Роля і месца БССР на міжнароднай арэне ў перыяд канфрантацыі дзвюх грамадска-палітычных сістэм (другая палова 40-х-першая палова 80-х гг. XX ст.). Павышэнне ролi БССР на мiжнароднай арэне у пасляваенныя гады вызначалася актыуным яе удзеле у стварэннi ААН. 27 красавiка 1945 года у Сан-Францыска адбылася канференцыя, заснаваушая ААН. За удзел у Вялiкай айчыннай вайне, вялiкiя страты, якiя панеслi Беларусы, БССР была прынята у лiк краiн заснавальнiц ААН. Беларусь прапанавала ААН прянць рэзалюцыю "Аб выдачы i пакараннi ваенных злачынцау". Галоуным вынiкам змен якiя адбылiся у знешне-палiтычным жыццi БССР у пасляваеннаедесяцiгодззе зъявiуся выхад праз членства ААН у работу спецыялiзаваных органау: Юнэска па пытаннях адукацыi, навукi i культуры; МАП (Мiжнародная арганiзацыя працы); МСЭ (Мiжнародны саюз электрасувязi). У 60-70 гг. Беларусь прыняла удзел у абмеркаваннi пытанняу аб разбраеннi, супраць расiзму i апартэiду. Набылi поуны размах развiцце навуковых, эканамiчных i культурных сувязяу. Стау развiвацца мiжнародны турызм.